Posiadacz statusu osoby bezrobotnej ma pewne przywileje, dzięki którym łatwiej jest znaleźć nową pracę i przeżyć bez aktualnie wykonywanych czynności zawodowych. Jednak taka osoba ma też obowiązki wobec Urzędu Pracy, np. regularne wizyty w placówce. Zastanawiasz się, jak uzyskać status bezrobotnego i jakie wiążą się z nim korzyści? Ten artykuł rozwieje twoje wątpliwości!
Kim jest osoba bezrobotna?
Bezrobotnym określa się osobę, która nie ma pracy i nie wykonuje żadnej działalności zarobkowej. Jest zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy (lub w połowie etatu, jeśli jest osobą z niepełnosprawnością) oraz spełnia inne określone warunki.
Warunki nabycia statusu osoby bezrobotnej
Status bezrobotnego uzyskuje się w momencie niezarabiania żadnych pieniędzy z tytułu umów z pracodawcą. Jednak nie tylko brak pracy jest wymogiem, ale także m.in.:
- brak posiadania statusu ucznia;
- posiadanie polskiego obywatelstwa;
- nieukończenie 60. roku życia przez kobiety i 65. roku życia przez mężczyzn;
- brak praw do emerytury lub renty;
- nieposiadanie nieruchomości rolnej o określonej powierzchni;
- niepobieranie zasiłku stałego z pomocy społecznej;
- niepobieranie świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania;
- niepobieranie po ustaniu zatrudnienia świadczenia szkoleniowego;
- niepodleganie obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników;
- niepobieranie zasiłku przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego;
- niepobieranie zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego;
- niepobieranie świadczenia przedemerytalnego;
- nieodbywanie kary pozbawienia wolności, chyba że jest ona wykonywana w systemie dozoru elektronicznego;
- zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej wniosku o zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej i okres zawieszenia jeszcze nie upłynął;
- chęć skorzystania z zasiłku, ponieważ oczekuje się na datę dnia podjęcia działalności gospodarczej;
- niekorzystanie z nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego;
- zaprzestanie zatrudnienia (mowa również o zaprzestaniu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej).
Jak uzyskać status bezrobotnego?
Aby uzyskać status bezrobotnego, trzeba udać się do urzędu pracy, gdzie należy wypełnić formularz zgłoszeniowy, czyli zarejestrować się w Urzędzie Pracy. Można to zrobić osobiście, ale także listownie czy drogą online (praca.gov.pl, a następnie podpisanie dokumentu Profilem Zaufanym). Urząd ma 30 dni na rozpatrzenie wniosku i przesłanie oficjalnej decyzji. Jeśli złożony wniosek spotka się z akceptacją, terminem uważanym za rozpoczęcie bezrobocia jest data rejestracji. Jednak niezależnie od terminu otrzymania decyzji prawo do opieki zdrowotnej i status osoby bezrobotnej przysługują wnioskodawcy od momentu zarejestrowania się.
Jakie dokumenty są potrzebne do rejestracji?
Aby móc zarejestrować się jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy, należy przede wszystkim okazać:
- dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość (w przypadku rejestracji osobistej w urzędzie pracy);
- dyplomy, świadectwa ukończenia szkół oraz zaświadczenia o ukończeniu kursów lub szkoleń;
- wszystkie świadectwa pracy.
Dodatkowo warto mieć przy sobie:
- dokumenty poświadczające przeciwwskazania do wykonywania określonych prac,
- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.
Status bezrobotnego a prace dorywcze
Każda osoba bezrobotna musi przestrzegać swoich obowiązków. Jak wskazuje nazwa — niemożliwe jest podjęcie jakiejkolwiek pracy zarobkowej, czy to na umowę zlecenie, czy na umowę o dzieło. Istnieje przepis prawny mówiący, że osoba bezrobotna ma obowiązek zawiadomić Urząd Pracy o podjęciu aktywności zawodowej w ciągu 7 dni od jej rozpoczęcia. Wówczas następuje wyrejestrowanie z Urzędu Pracy. Złamanie zasad grozi karą grzywny rozpoczynającą się od 500 zł.
Przywileje osoby bezrobotnej
Status bezrobotnego ma kilka zalet. Taki obywatel może otrzymywać zasiłek, o ile spełnia odpowiednie wymagania dotyczące historii poprzedniego zatrudnienia. Wówczas uzyskuje zasiłek na okres 6 lub 12 miesięcy, w wysokości od 1377,60 zł w ciągu pierwszych 3 miesięcy i 1081,83 zł w ciągu kolejnych. Istnieje także możliwość zasiłku rodzinnego, przyznawanego na częściowe utrzymanie dziecka. Dodatkowo Urząd Pracy finansuje szkolenia i kursy przeznaczone dla bezrobotnych. Dzięki nim zwiększa się szansa na znalezienie dobrej, adekwatnej dla kandydata pracy oraz wzrasta samodzielność na rynku zawodowym. Aby jeszcze bardziej zwiększyć możliwości obywatela, Urząd może skierować go na 6-miesięczny staż zawodowy.
Bezrobotny może korzystać z ubezpieczenia zdrowotnego, czyli bezpłatnych świadczeń zakładów opieki zdrowotnej. Na koniec należy wspomnieć, że status bezrobotnego umożliwia złożenie wniosku i dofinansowanie na otwarcie własnej działalności. W zależności od regionu może to być kilkanaście tysięcy zł. Ma to ułatwić start nowej firmie.
Czy status bezrobotnego wlicza się do emerytury?
Wiele osób zastanawia się, czy okres bezrobocia wpływa na wysokość przyszłej emerytury. Odpowiedź brzmi: tak, ale z pewnym zastrzeżeniem. Kluczowe jest pobieranie zasiłku dla bezrobotnych. Okresy, w których osoba była zarejestrowana jako bezrobotna i pobierała zasiłek, są wliczane do stażu pracy, a tym samym do okresów składkowych. To one decydują o wysokości emerytury. Natomiast okresy bezrobocia bez zasiłku nie są uwzględniane przy ustalaniu uprawnień emerytalnych.
Podsumowanie
Uzyskanie statusu bezrobotnego wiąże się z 3 głównymi krokami: zarejestrowaniem się w urzędzie pracy, spełnieniem określonych warunków oraz złożeniem wniosku. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku otrzymuje się status osoby bezrobotnej i dostęp do szeregu świadczeń, m.in. zasiłku dla bezrobotnych, szkoleń i pośrednictwa pracy.
