Pracodawca ma obowiązek opłacać składki ZUS za siebie i zatrudnianych pracowników. Co ważne, musi robić to w określonym terminie. Jeżeli się spóźni, będzie musiał ponieść określone konsekwencje. Między innymi, oprócz spóźnionych składek będzie musiał doliczyć i zapłacić odsetki za zwłokę. Dowiedz się, jak uniknąć nieterminowych płatności oraz jak obliczyć ewentualne odsetki.
Terminy płatności składek ZUS
Termin płatności składek i przekazania deklaracji rozliczeniowej do ZUS określa z art. 47 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Według tych przepisów składki ZUS płacone są w trzech podstawowych terminach:
- do 5. dnia następnego miesiąca – dla jednostek i zakładów budżetowych;
- do 15. dnia następnego miesiąca – dla płatników posiadających osobowość prawną, dotyczy to m.in. spółek akcyjnych, spółek z o.o., spółdzielni, stowarzyszeń i fundacji;
- do 20. dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników składek, chodzi tu o przedsiębiorców opłacających wyłącznie składki na własne ubezpieczenia, przedsiębiorców i inne podmioty nieposiadające osobowości prawnej zatrudniające innych ubezpieczonych, w tym spółki osobowe (spółka: cywilna, jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna, wspólnicy jednoosobowej spółki z o.o.).
Jeżeli termin płatności przypada na dzień wolny od pracy, tj. święto lub weekend, wtedy składka powinna zostać opłacona nie później niż w pierwszym dniu roboczym następującym po dniu wolnym.
Nieopłacenie składki ZUS w terminie - odsetki za zwłokę
Nieopłacenie składki ZUS w terminie spowoduje powstanie zaległości w płatnościach. Od każdej zwłoki ZUS nalicza odsetki za zwłokę, które podatnik ma obowiązek uregulować. W celu obliczenia wysokości odsetek można wykorzystać gotowe internetowe kalkulatory.
Odsetki za zwłokę należy opłacić łącznie z zaległymi składkami za dany okres. Dokonanie w pierwszej kolejności płatności samych składek, a dopiero po czasie dopłacenie odsetek jest nieprawidłowe. Odsetki są należne za każdym razem, gdy składki ZUS są opłacane po terminie.
Od 18 września 2021 r. zgodnie z ust. 1a ww. art. 23 odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby 1% kwoty minimalnego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem ust. 1b–1f. W 2022 roku graniczną kwotą dla naliczania odsetek ZUS jest kwota 30,10 zł (3010 zł × 1%).
Warto wiedzieć, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo nałożyć na podatnika dodatkową opłatę w wysokości 100% nieopłaconych składek. Ponadto długotrwałe nieopłacanie składek może skończyć się na drodze sądowej. W przypadku opóźnień grzywna może wynieść nawet 5 tys. zł.
Co grozi przedsiębiorcy, który nie płaci składek ZUS w terminie?
Odsetki za zwłokę i grzywna to nie jedyne konsekwencje, jakie mogą spotkać spóźnialskiego przedsiębiorcę. Na co jeszcze powinien się on przygotować?
Od 2022 roku nieopłacenie składki ZUS w terminie nie wiąże się z ustaniem dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, ale może mieć wpływ na prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.
Jeśli zaległość przekroczy kwotę 1% minimalnego wynagrodzenia (w 2022 roku 30,10 zł), to prawo do świadczeń nie będzie przysługiwało do czasu spłaty całości zadłużenia. Prawo do świadczenia przedawni się jeśli zadłużenie nie zostanie spłacone w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia.
ZUS może zająć hipotekę i wejść na rachunek bankowy
Jeżeli podatnik zalega z płatnościami, ZUS ma prawo także wystąpić o przymusowy wpis do hipoteki przedsiębiorcy. W celu odzyskania należności może także zająć majątek dłużnika. Jeżeli egzekucja jest niewykonalna, odpowiedzialność może zostać przeniesiona na osoby najbliższe dłużnikowi - np. małżonka, a także wspólników. Co więcej, ZUS może także ściągnąć zaległe należności bezpośrednio z rachunku bankowego przedsiębiorcy.
Odsetki za zwłokę - jak zredukować dług?
Podatnik, będący dłużnikiem ZUS, może zredukować swój dług na kilka sposobów. Wybór najkorzystniejszej opcji zależy od sytuacji przedsiębiorstwa, wielkości długu i okresu, za jaki należą się nieopłacone składki. Do sposobów na zmniejszenie należności należą:
- rozłożenie długu na raty,
- abolicyjne umorzenie długu.
Dodatkowo jeśli ZUS prowadzi postępowanie egzekucyjne (przymusowe dochodzenie należności), można złożyć wniosek o:
- zawieszenie postępowania egzekucyjnego,
- zwolnienie spod egzekucji składników majątkowych,
- dokonywanie wypłat z rachunków bankowych,
- uchylenie czynności egzekucyjnych.
O rozłożenie długu na raty może starać się sam dłużnik albo osoba, na którą dług przeniesiono. Warto pamiętać, że układ ratalny może dotyczyć wyłącznie zaległości powstałej wskutek nieterminowego odprowadzania składek samego podatnika. Jeśli zaległości dotyczą zatrudnianych przez niego pracowników, nie ma takiej możliwości. Aby rozłożyć zadłużenie na raty, podatnik musi złożyć wniosek do ZUS, w którym umotywuje swoja prośbę, wskazując, dlaczego nie jest w stanie uregulować należności jednorazowo.
