Polscy rezydenci podatkowi (posiadający nieograniczony obowiązek podatkowy) są obowiązani do rozliczenia się w kraju ze wszystkich swoich dochodów, w tym również uzyskanych poza terytorium RP. Obligatoryjnie poza krajowymi dochodami należy wykazać dodatkowo m.in. odsetki zagraniczne, np. otrzymane tytułem środków zgromadzonych na zagranicznym rachunku bankowym, odsetki od udzielonych pożyczek czy też związane z oprocentowaniem posiadanych papierów wartościowych.
Zasadniczo dochody odsetkowe opodatkowane są zryczałtowanym 19-procentowym podatkiem, jednakże w przypadku dochodów zagranicznych zobowiązanie podatkowe można pomniejszyć o podatek pobrany (uiszczony) za granicą.
Więcej informacji o opodatkowaniu odsetek zagranicznych przedstawiono w dalszej części niniejszego artykułu!
Odsetki zagraniczne - podstawy prawne regulujące zasady opodatkowania
Kwestię opodatkowania dochodów odsetkowych niezwiązanych z działalnością gospodarczą reguluje art. 30a ustawy o PIT. W pierwszym ustępie powołanego wyżej przepisu ustawodawca wymienia kategorie dochodów podlegających opodatkowaniu 19-procentowym zryczałtowanym podatkiem. Do dochodów odsetkowych należą (art. 30a ust. 1 pkt 1–3 ustawy o PIT):
odsetki od pożyczek, z wyjątkiem gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej,
odsetki i dyskonto od papierów wartościowych,
odsetki lub inne przychody od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, prowadzonych przez podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 5 ustawy o PIT, czyli uzyskiwanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Rozliczając w Polsce odsetki zagraniczne, należy mieć również na uwadze treść kolejnych ustępów omawianego przepisu, tj. art. 30a ust. 2 i 9 ustawy o PIT, które formułują dwie podstawowe zasady:
Do dochodów wypunktowanych wyżej (a także dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych) zastosowanie mają umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest RP. Na podstawie danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania odsetki mogą zostać opodatkowane także w państwie, w którym powstają, np. w Szwajcarii.
Polscy rezydenci podatkowi od podatku obliczonego według stawki 19-procentowej odliczyć mogą podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to nie może przekroczyć kwoty podatku obliczonego od tych przychodów (dochodów) przy zastosowaniu stawki 19-procentowej.
Opodatkowanie odsetek zagranicznych w ramach działalności gospodarczej wymaga uzasadnienia
Odsetki zagraniczne uzyskiwane w ramach działalności gospodarczej opodatkowane będą wraz z pozostałymi dochodami uzyskiwanymi z tego źródła, a w konsekwencji zadeklarowane we właściwym zeznaniu rocznym. Aby jednak dochody odsetkowe uzyskiwane przykładowo z zagranicznych rachunków czy lokat bankowych mogły zostać zaliczone do źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza, podatnik winien wykazać, że utrzymywane za granicą rachunki bankowe rzeczywiście służą prowadzeniu tej działalności. Niniejsza kwestia była niejednokrotnie przedmiotem sporów pomiędzy podatnikami a fiskusem, który kwestię opodatkowania dochodów odsetkowych uzyskiwanych za granicą rozpatrywał właśnie przez pryzmat funkcji, jaką pełniły dla danego podatnika zagraniczne rachunki bankowe.
Przykładem w tym miejscu może być w szczególności fragment wyroku WSA w Warszawie z 16 maja 2011 r., sygn. III SA/Wa 1677/10: „Podzielając to stanowisko, Sąd orzekający w sprawie, stwierdza, że dla rozstrzygnięcia, czy odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych stanowią przychód z działalności gospodarczej, czy przychód z kapitałów pieniężnych, istotnym jest ustalenie funkcji rachunku dla przedsiębiorcy. Jeżeli rolą rachunku jest obsługa operacji finansowych przedsiębiorcy związanych z wykonywaną przez niego działalnością gospodarczą, to odsetki od środków bankowych z takiego rachunku będą przychodami z działalności gospodarczej. Jeżeli zaś funkcją rachunku założonego przez przedsiębiorcę jest pomnażanie jego kapitału poprzez lokowanie w banku wolnych środków pochodzących z działalności gospodarczej, to odsetki od takiej lokaty nie stanowią przychodów z działalności gospodarczej, o jakich mowa w art. 14 ust. 2 pkt 5 u.p.d.f., lecz przychód z kapitałów pieniężnych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 u.p.d.f., podlegający opodatkowaniu 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym (tj. na zasadach określonych w art. 30a ust. 1 pkt 3 ustawy)”.
Powyższe potwierdził również NSA w wyroku z 26 sierpnia 2008 roku, sygn. II FSK 806/07, co świadczy o tym, że rozliczenie zagranicznych dochodów odsetkowych w ramach działalności gospodarczej może być w pewnych okolicznościach zakwestionowane.
Odsetki zagraniczne uzyskane poza działalnością gospodarczą – rozliczenie
Dokonując rozliczenia podatku od dochodów odsetkowych uzyskanych za granicą, należy w pierwszej kolejności dokonać ich przeliczenia na PLN według właściwego kursu, którym będzie kurs średni NBP z dnia poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (art. 11a ustawy o PIT). Z kolei kursem właściwym do przeliczenia podatku pobranego za granicą będzie kurs średni NBP z dnia poprzedzającego dzień pobrania podatku przez zagranicznego kontrahenta lub bank (szerzej w tej kwestii wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 17 lutego 2017 r., sygn. 2461-IBPB-1-2.4510.1150.2016.1.KP).
Podatnik w kolejnym kroku winien dokonać obliczenia podatku według zryczałtowanej stawki wynoszącej 19% i zamieścić kwotę podatku (zaokrągloną do pełnych złotych) w zeznaniu podatkowym (art. 30a ust. 11 ustawy o PIT):
PIT-36 lub
PIT-38.
Obliczony podatek można obniżyć o podatek, który został zapłacony/pobrany za granicą. Odliczenie to nie może przekroczyć kwoty podatku obliczonego od dochodów odsetkowych przy zastosowaniu stawki 19-procentowej (art. 30a ust. 9 ustawy o PIT). Zapłata podatku za granicą według stawki wyższej niż 19% uniemożliwi odliczenie nadwyżki w zeznaniu podatkowym składanym w Polsce (brak możliwości rozliczenia nadpłaty). Kwotę podatku zapłaconego za granicą przeliczoną na złote i zaokrągloną do pełnych złotych należy wykazać w przeznaczonej do tego celu pozycji zeznania – kwota ta pomniejszy zobowiązanie podatkowe z tego tytułu.
Podatek powinien zostać zadeklarowany i wpłacony w terminie do 30 kwietnia roku podatkowego następującego po roku podatkowym, w którym uzyskano dochody odsetkowe. Podsumowując, stwierdzić należy, że na podatniku ciąży obowiązek prawidłowego obliczenia, zadeklarowania i wpłacenia należnego podatku, co podkreślił w szczególności Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 10 lutego 2017 r., sygn. 1462-IPPB2.4511.757.2016.1.MK: „Zatem rezydenci będący osobami fizycznymi podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce uzyskujący przychód za granicą z tytułu odsetek lub dywidend, jeśli umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowią inaczej będą obowiązani obliczyć i zadeklarować należny podatek według zasad określonych w art. 30a ust. 9 oraz zgodnie z art. 45 ust. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.
