Zasadniczo podatnicy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą nie mogą w kosztach firmowych uwzględniać wydatków o charakterze osobistym. Często jednak trudno jest przeprowadzić tego rodzaju rozróżnienie. Przykładem sytuacji, która może budzić wątpliwości, jest zaciągnięcie prywatnego kredytu, z którego następnie są finansowane wydatki firmowe. Czy odsetki od kredytu zaciągniętego prywatnie mogą stanowić koszt firmowy? Omawiamy!
Kredyt jako koszt uzyskania przychodów
Na początku należy zastanowić się, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby określony wydatek mógł zostać zaliczony do kategorii kosztów podatkowym. W tym zakresie trzeba sięgnąć do treści art. 22 ust. 1 ustawy PIT.
Przepis ten podaje, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Tak sformułowany przepis wskazuje nam, że dla uznania danego wydatku za koszt podatkowy konieczne jest wykazanie związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Warto podkreślić, że związek ten może mieć zarówno charakter bezpośredni, jak i pośredni.
W rezultacie wszelkie wydatki o charakterze ściśle osobistym nie stanowią kosztu podatkowego, ponieważ wspomniana relacja nie jest zachowana. To zatem powoduje, że podatnik nie może zaliczyć do kosztów firmowych wydatków prywatnych, które w żaden sposób nie przyczyniają się do uzyskania, zachowania czy też zabezpieczenia przychodu z działalności gospodarczej.
Dodatkowo trzeba zwrócić uwagę na istniejące regulacje szczególne dotyczące kredytów.
Otóż w myśl art. 23 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).
Natomiast w świetle art. 23 ust. 1 pkt 32 ustawy PIT nie uważa się za koszt uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).
Suma powyższych przepisów prowadzi do wniosku, że w kosztach podatkowych mogą być uwzględnione wyłącznie odsetki od kredytu, a nie ich część kapitałowa. Druga zasada wskazuje, że tylko faktycznie opłacone odsetki (a nie naliczone) mogą zostać ujęte jako koszt podatkowy.
Odsetki od kredytu zaciągniętego prywatnie w kosztach firmowych
Poznaliśmy ogólne zasady uwzględniania kredytów (a konkretnie odsetek od kredytów) w kosztach podatkowych. Teraz należy zastanowić się, czy możliwe jest ujęcie w kosztach kredytu, który przedsiębiorca zaciągnął prywatnie, tzn. na swoje dane osobowe, a nie firmowe.
Przede wszystkim wskazać należy, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie warunkują możliwości ujęcia odsetek w kosztach od tego, jakie dane podaje kredytobiorca.
Pamiętajmy, że najważniejsze jest, aby wydatek wykazywał związek przyczynowo-skutkowy z prowadzoną działalnością gospodarczą. W rezultacie, jeżeli osoba fizyczna zaciąga prywatny kredyt, z którego jednak finansuje wydatki firmowe, to można przyjąć, że wspomniany związek jest zachowany.
Na powyższe ustalenia wpływa także fakt, że osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą dysponuje i zarządza jedną masą majątkową. Inaczej niż w przypadku spółek nie dochodzi w tym przypadku do wyodrębnienia majątku firmowego oraz majątku prywatnego. Mamy zatem do czynienia z jedną masą majątkową, w której skład wchodzą zarówno składniki firmowe, jak i osobiste konkretnej osoby fizycznej.
Powyższe założenie zostało również wielokrotnie potwierdzone przez organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 6 maja 2016 roku, nr 1061-IPTPB1.4511.247.2016.1.MH, organ wprost wskazał, że majątek osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą nie jest prawnie wyodrębniony od jej majątku osobistego.
W konsekwencji dopuszczalna jest sytuacja, w której środki pochodzące z kredytu zaciągniętego prywatnie zostaną przeznaczone na cele firmowe. To powoduje, że pojawia się wspomniany związek pomiędzy wydatkiem a działalnością gospodarczą, co jest elementarnym warunkiem kwalifikacji wydatku jako kosztu uzyskania przychodu.
Odsetki od kredytu zaciągniętego prywatnie na zakup środka trwałego
Jak widać z przedstawionej dotychczas analizy, odsetki od kredytu zaciągniętego prywatnie mogą być ujęte w kosztach firmowych.
Warto zauważyć, że powyższa zasada znajdzie zastosowanie także w przypadku, gdy prywatny kredyt zostanie przeznaczony na zakup środka trwałego wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej.
Trzeba jednak wskazać, że w kontekście ujmowania odsetek od kredytu na zakup środka trwałego kluczowe znaczenie ma to, kiedy środek trwały jest oddany do użytkowania.
Wskażmy, że środkiem trwałym są składniki majątku kompletne i zdatne do użytku. Natomiast amortyzacja środków trwałych rozpoczyna się od miesiąca następującego po miesiącu oddania ich do używania.
W tym miejscu należy także wskazać, że art. 22g ust. 3 ustawy PIT bezpośrednio stanowi, że na wartość początkową środka trwałego wpływają odsetki naliczone (i zapłacone) do dnia przekazania środka trwałego do używania.
Ponadto w myśl art. 23 ust. 1 pkt 33 ww. ustawy nie stanowią kosztów uzyskania przychodów odsetki, prowizje i różnice kursowe od pożyczek (kredytów) zwiększających koszty inwestycji w okresie realizacji tych inwestycji.
Zatem odsetki od kredytu zapłacone do dnia oddania środka trwałego do używania powiększają jego wartość początkową, co oznacza, że wpływają one na wysokość odpisów amortyzacyjnych. Natomiast odsetki od kredytu uregulowane już po oddaniu środka trwałego do używania są ujmowane bezpośrednio w kosztach podatkowych i nie wpływają na wartość początkową środka trwałego.
Konkluzja z przedstawionych rozważań jest taka, że odsetki od kredytu zaciągniętego prywatnie mogą stanowić koszt w prowadzonej działalności gospodarczej. Pamiętajmy, że rodzaj i nazwa umowy bankowej, jak też to, kto jest kredytobiorcą, nie ma znaczenia determinującego możliwość ujęcia wydatku w kosztach podatkowych. Kluczowy w tym zakresie jest cel oraz sposób przeznaczenia uzyskanych z kredytu środków.
