Ustawa z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wprowadziła szereg szczegółowych zmian do kpc. Przeczytaj poniższy artykuł i sprawdź jak nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego wpłynęła na przepisy!
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego a właściwość sądów
Po wejściu w życie nowelizacji sprawy o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa 100 000 zł, będą co do zasady należały do właściwości sądów okręgowych.
Wyjątkiem będą sprawy o alimenty, o naruszenie posiadania, o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami oraz sprawy rozpoznawane w elektronicznym postępowaniu upominawczym.
Dotychczas granicą decydującą o właściwości sądów była kwota 75 000 zł.
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego a ustalenie pełnomocnictwa procesowego
Zgodnie z art. 88 kpc pełnomocnictwo może być albo procesowe – ogólne bądź do prowadzenia poszczególnych spraw – albo tylko do niektórych czynności procesowych.
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego precyzuje natomiast, że pełnomocnictwo tylko do niektórych czynności procesowych może obejmować wyłącznie upoważnienie do odbioru pism sądowych. Takiego pełnomocnictwa można udzielić każdej osobie fizycznej (pełnomocnik do doręczeń).
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wprowadziła również zmiany w przepisie mówiącym o zakresie umocowania pełnomocnika procesowego. Obecnie pełnomocnictwo procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do:
- wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem oraz wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy;
- wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji;
- udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu;
- zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie;
- odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.
Po nowelizacji pełnomocnictwo będzie także obejmowało automatycznie wszystkie łączące się ze sprawą czynności procesowe, nie wyłączając skargi kasacyjnej. Dotychczas, aby pełnomocnictwo obejmowało również skargę kasacyjną, musiało wyraźnie rozszerzać swój zakres o to postępowanie.
Warto zauważyć, że zmianie ulegają także zasady działania pełnomocnika profesjonalnego ustanowionego przez sąd lub w związku z postępowaniem ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Jeśli nie stwierdza on podstaw do wniesienia tej skargi lub skargi kasacyjnej, jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić na piśmie o tym stronę oraz sąd, nie później niż w terminie 2 tygodni od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem albo zawiadomienia go o wyznaczeniu. Nie ma już natomiast konieczności sporządzania przez pełnomocnika opinii o bezzasadności, tak jak miało to miejsce dotychczas.
Odsetki od kosztów procesu a nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego
Obecnie zgodnie z kpc od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu – za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty.
Po wejściu w życie nowelizacji będzie jasne, że o obowiązku zapłaty ww. odsetek sąd powinien orzec z urzędu – bez konieczności sformułowania odrębnego wniosku przez stronę.
Wymogi dotyczące pism procesowych
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego wskazuje, że pismo wnoszone przez stronę zastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej powinno zawierać wyraźnie wyodrębnione:
- oświadczenia;
- twierdzenia;
- wnioski, w tym wnioski dowodowe.
Warto również zwrócić uwagę na zmianę art. 165 § 2 kpc. Zgodnie z nowym brzmieniem oddanie pisma procesowego w polskiej placówce operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo w zagranicznej placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej jest równoznaczne z wniesieniem tego pisma do sądu. W treści pisma procesowego wniesionego do sądu zamieszcza się oświadczenie o doręczeniu odpisu pisma drugiej stronie albo o jego nadaniu za pośrednictwem operatora, o którym mowa w art. 165 § 2.
Po nowelizacji nie będzie zatem wymogu nadawania przesyłek poleconych, aby uzyskać skutek w postaci zrównania wysyłki pisma z jej wniesieniem.
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego a wprowadzenie nowych obowiązków przedsiębiorców
Pisma procesowe lub orzeczenia dla przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej doręcza się na adres do doręczeń udostępniony w tej ewidencji, chyba że przedsiębiorca wskazał inny adres do doręczeń.
Strona będąca przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej ma obowiązek zawiadamiać sąd o każdej zmianie adresu do doręczeń w rejestrze.
Przykład 1.
Przedsiębiorca powinien powiadamiać o zmianie adresu w CEiDG. Co grozi w przypadku niewypełnienia tego obowiązku? W razie zaniedbania pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany. O powyższym obowiązku i skutkach jego niedopełnienia sąd powinien pouczyć stronę przy pierwszym doręczeniu. Zasady tej jednak nie stosuje się do doręczenia skargi o wznowienie postępowania lub skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Jeżeli stronie będącej przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej nie można doręczyć pierwszego pisma w sprawie w sposób przewidziany w przepisach ze względu na nieujawnienie w tej ewidencji zmiany adresu do doręczeń, pismo to doręcza się na adres, pod którym strona zamieszkuje. W razie potrzeby doręczenia stronie pisma przez komornika koszty doręczenia obciążają tę stronę niezależnie od wyniku sprawy.
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego a zarzut potrącenia
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego rozszerza zakres przypadków, w których dopuszczalne jest zgłoszenie zarzutu potrącenia. Zgodnie z nowymi przepisami podstawą zarzutu potrącenia może być tylko wierzytelność:
- pozwanego z tego samego stosunku prawnego co wierzytelność dochodzona przez powoda, chyba że wierzytelność ta jest niesporna, stwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu, orzeczeniem sądu polubownego, ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym, zatwierdzoną przez sąd ugodą zawartą przed mediatorem lub uprawdopodobniona dokumentem potwierdzającym jej uznanie przez powoda;
- o zwrot spełnionego świadczenia przysługująca jednemu z dłużników solidarnych wobec pozostałych współdłużników.
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego a postępowanie w sprawach mniejszej wagi
W sprawach, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 4 000 zł, nie znajduje zastosowanie zasada, zgodnie z którą rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że pozwany uznał powództwo. Możliwe jest zatem rozpoznanie takiej bagatelnej sprawy na posiedzeniu niejawnym, mimo złożenia wniosku o przeprowadzenie rozprawy.
Jeżeli sąd drugiej instancji stwierdzi, że zachodzi naruszenie prawa materialnego, a zgromadzone dowody nie dają wystarczających podstaw do zmiany wyroku, uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania. W sprawach, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 4 tys. zł, zasady tej nie stosuje się, a zaskarżony wyrok może zostać uchylony tylko w następujących przypadkach:
- w razie stwierdzenia nieważności postępowania,
- jeżeli pozew ulega odrzuceniu albo zachodzi podstawa do umorzenia postępowania.
