Coraz częściej w mediach można usłyszeć, że spółka popadła w tarapaty finansowe i chcąc ratować się przed upadłością, zgłosiła wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego. Przykładem są Alma, Praktiker czy chociażby supermarket Piotr i Paweł. Jedną z przyczyn takiego działania jest z całą pewnością wpływ jaki ma postępowanie sanacyjne na inne procesy sądowe.
Co to jest sanacja?
Postępowanie sanacyjne jest rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego mającego na celu uzdrowienie przedsiębiorstwa dłużnika. Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Postępowanie sanacyjne umożliwia dłużnikowi przeprowadzenie działań sanacyjnych oraz zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności.
Sanacja jest rodzajem postępowania mającego na celu uzdrowienie sytuacji przedsiębiorstwa przy jednoczesnej ochronie przeciwko egzekucji przez czas jego trwania. Sanowany podmiot musi na bieżąco regulować zobowiązania, a następnie spłacić dotychczasowych wierzycieli zgodnie z zawartym układem.
Działaniami sanacyjnymi są czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań, przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją.
Otwarcie postępowania sanacyjnego a toczące się sprawy
Wraz z otwarciem postępowania sanacyjnego sąd odbiera zarząd własny nad przedsiębiorstwem dłużnikowi i wyznacza zarządcę.
Dlatego też postępowania sądowe, administracyjne, sądowo-administracyjne i przed sądami polubownymi dotyczące masy sanacyjnej mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez zarządcę albo przeciwko niemu. Postępowania te zarządca prowadzi w imieniu własnym na rzecz dłużnika.
Jeżeli przed otwarciem postępowania sanacyjnego toczyło się postępowanie cywilne dotyczące masy sanacyjnej, sąd zawiesza je z urzędu ze skutkiem od otwarcia sanacji. Zawieszając postępowanie, sąd z urzędu uchyla orzeczenia wydane po nastąpieniu tych zdarzeń. Konieczne jest ustalenie przez sąd, kto pełni funkcję zarządcy wobec masy i wezwanie go do udziału w sprawie. Dopiero z jego udziałem sąd może podjąć postępowanie. Dłużnik nadal pozostaje stroną procesu, ale traci legitymację do samodzielnego podejmowania czynności w tym zakresie.
Po otwarciu sanacji zarządca masy sanacyjnej wstępuje we wszelkie postępowania. To przeciwko niemu należy kierować powództwa.
Zasada opisana powyżej nie dotyczy postępowań w sprawach o należne od dłużnika alimenty oraz odszkodowania i renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz z tytułu zamiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę. W tym zakresie możliwa jest również egzekucja roszczeń na zasadach ogólnych pomimo trwania postępowania sanacyjnego.
Otwarcie postępowania sanacyjnego a możliwość wytoczenia procesu
Otwarcie postępowania sanacyjnego nie wyłącza możliwości wszczęcia przez wierzyciela postępowań sądowych, administracyjnych, sądowo-administracyjnych i przed sądami polubownymi w celu dochodzenia wierzytelności podlegających umieszczeniu w spisie wierzytelności. Przy czym należy mieć na uwadze, że koszty postępowania obciążać będą wszczynającego postępowanie – bez względu na to, kto wygra proces – jeżeli nie było przeszkód do umieszczenia wierzytelności w całości w spisie wierzytelności. Jeżeli chociażby w części dochodzona wierzytelność nie zostanie ujęta w spisie – o kosztach sąd będzie rozstrzygał na zasadach ogólnych.
Po otwarciu sanacji dłużnika nadal możesz wytoczyć mu proces. Może to jednak wiązać się z koniecznością poniesienia kosztów postępowania bez względu na wynik postępowania.
Jednocześnie należy pamiętać, że wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności stanowi tytuł egzekucyjny. Dlatego też, jeżeli przed wydaniem wyroku dojdzie do zatwierdzenia spisu, sąd powinien umorzyć postępowanie w sprawie jako bezprzedmiotowe.
Egzekucja a postępowanie sanacyjne
Po dniu otwarcia postępowania sanacyjnego niedopuszczalne jest skierowanie egzekucji do majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej oraz wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia.
Po otwarciu sanacji wszczęcie egzekucji lub zabezpieczenie na majątku dłużnika jest niedopuszczalne.
Postępowanie egzekucyjne skierowane do majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej wszczęte przed dniem otwarcia postępowania sanacyjnego ulega zawieszeniu z mocy prawa z dniem otwarcia postępowania.
Jeżeli jako wierzyciel uzyskałeś tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikowi, wobec którego otwarto postępowanie sanacyjne – niestety nie będziesz miał żadnych przywilejów. Twoja wierzytelność będzie zaspokajana na równi z innymi. Najpierw zostanie ujęta w spisie wierzytelności, a następnie objęta układem.
Co więcej, sędzia-komisarz na wniosek dłużnika lub zarządcy może uchylić zajęcie dokonane przed dniem otwarcia postępowania sanacyjnego w postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym skierowanym do majątku dłużnika wchodzącego w skład masy sanacyjnej, jeżeli jest to konieczne dla dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa.
Nawet zatem jeżeli komornik zajął wierzytelności na rachunku bankowym dłużnika, ale egzekucja jeszcze nie została zakończona – sędzia-komisarz może zdecydować o uchyleniu tego zajęcia i uwolnieniu zamrożonych środków.
Sumy uzyskane w zawieszonym postępowaniu egzekucyjnym, a jeszcze niewydane, przelewa się do masy sanacyjnej niezwłocznie po wydaniu postanowienia o otwarciu postępowania sanacyjnego.
