Rejestracja strony internetowej jako czasopismo - kiedy jest wymagana?

Publikując na swoim portalu internetowym lub blogu możemy podlegać obowiązkowi rejestracji strony jako dziennik lub czasopismo. Wciąż nie udało się wypracować wspólnego stanowiska, kiedy możemy mówić już o prasie w sieci. Może się więc okazać, że każda strona internetowa może zostać uznana za dziennik bądź czasopismo wymagające rejestracji. Kiedy więc rejestracja strony internetowej jako czasopismo jest wymagana i jak to zrobić?

Kiedy musimy zarejestrować stronę internetową jako czasopismo?

Środowisko prawnicze w Polsce nie jest zgodne co do tego, kiedy portal internetowy czy blog przestaje być zwykłą stroną przekazująca informację i opinie autora, a kiedy zaczyna pełnić funkcję periodyku. Aktualny stan prawny, uzupełniony orzecznictwem sądów, pozwala już traktować niektóre strony internetowe z publikacjami jako czasopismo lub dziennik. Chodzi tu o takie media, które cechuje redakcyjny proces publikowania, ogólnoinformacyjny cel oraz systematyczność wydawnicza.

Skąd można się dowiedzieć, czy strona internetowa powinna być zarejestrowana jako czasopismo?

Odpowiedzi na pytanie, czy prowadzona przez nas strona internetowa spełni wszystkie przesłanki, aby być uznaną za prasę, znajdziemy w Ustawie z dnia 26 stycznia 1984 roku - Prawo prasowe (dalej jako pp). Definicję prasy reguluje art. 7 pp. Stwierdza on, że prasą są wszelkie publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazują się nie rzadziej niż raz do roku i opatrzone są stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą. Prasą są także wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazu, m.in. media upowszechniające publikacje periodyczne (regularnie) za pomocą druku, wizji, fonii lub innej techniki rozpowszechniania.

Jakkolwiek wspomniany przepis nie odnosi się bezpośrednio do publikacji w Intrenecie, to orzeczenia sądów wielokrotnie podnosiły już ten temat. Zgodnie z postanowieniem

Sądu Najwyższego z 15 grudnia 2010 roku (sygn. akt: III 250/10) przekaz za pośrednictwem Internetu, jeżeli spełnia wymogi określone w treści art. 7 ust. 2 pkt 1 pr. pr., jest prasą, a interwał czasowy, w jakim się pojawia, determinuje to, czy jest to dziennik w rozumieniu art. 7 ust. 2 pkt 2 pr. pr., czy też czasopismo. Sąd w swoich rozważaniach jasno wskazał, że wszystkie formy publikowania w sieci, jeżeli spełniają wymogi ustawy, są prasą i nie ma przy tym znaczenia, czy przekaz internetowy jest jedynie powieleniem treści czasopisma papierowego lub audiowizualnego, czy istnieje samoistnie, wyłącznie w formie elektronicznej. Trzeba przy tym zaznaczyć, że w sytuacji kiedy dana prasa została już zarejestrowana jako czasopismo czy dziennik w formie papierowej, nie ma obowiązku ponownej rejestracji jej wersji internetowej.

Kto więc powinien zarejestrować swoją działalność publicystyczną jako czasopismo?

Wiemy już, że obowiązek rejestracji prasy nie determinuje forma prowadzenia medium (papierowa, audiowizualna, wirtualna), a jej indywidualne cechy. Nie ma więc znaczenia czy prowadzimy ogólnopolski dziennik, lokalne informacyjne audycje radiowe czy opisujemy sytuację na świecie na naszym blogu. Jeżeli spełniamy kryteria stawiane przez prawo prasowe, mamy obowiązek zarejestrować swoją działalność publicystyczną.

Możliwość zaliczenia strony internetowej do prasy będzie zależało przede wszystkim od celu, w którym jest prowadzona. Jeżeli posiada ona cechy wyszczególnione w definicji czasopisma lub dziennika, jej założyciela dotyczy obowiązek rejestracji.

Dyrektywą decydującą o tym, czy dana publikacja w intrenecie stanowi wpis prasowy jest cel, jakiemu ma ona służyć. Systematyczne informowanie opinii publicznej o określonych faktach społecznych, politycznych, gospodarczych czy naukowych, posiadające tytuł, datę oraz link – spełnia cele prasy.

Przykład 1.

Pan Wojciech prowadzi bloga o tematyce politycznej. Artykuły na blogu pojawiają się w każdą niedzielę. Z racji tego, że na blogu Pan Wojciech publikuje informację o aktualnej sytuacji politycznej, każdy wpis oznaczony jest datą i numerem. Wpisy Pana Wojciecha co do zasady informują czytelnika o wydarzeniach na świecie, jego opinie i spostrzeżenia na ich temat pełnią wyłącznie funkcję posiłkową, uzupełniającą i wyjaśniającą niektóre kwestie. Prowadząc w taki sposób bloga, Pan Wojciech ma obowiązek zarejestrować swoją stronę jako prasę.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, można zaryzykować stwierdzenie, że dla własnego bezpieczeństwa, rejestracji powinien dokonać każdy, kto prowadzi w sieci stronę (portal, dziennik, blog) o aktywności publicystycznej. Warto o tym pamiętać również dlatego, że za wydawanie dziennika lub czasopisma bez zarejestrowania, art. 45 pp przewiduje karę grzywny (do 5 000 zł).

Korzyści i zagrożenia wynikające z posiadania tytułu prasowego

Najprościej rzecz ujmując, osoba publikująca na stronie internetowej po jej zarejestrowaniu staje się dziennikarzem w myśl ustawy prawa prasowego (art. 7 ust. 2 pkt 5 pp).

Jakie korzyści osiągnie bloger stając się profesjonalnym dziennikarzem? Za najistotniejszy z nich możemy uznać prawo do dostępu do informacji opisanych w art. 4 pp. Zgodnie z ww. przepisem, przedsiębiorcy i podmioty niezaliczone do sektora finansów publicznych oraz niedziałające w celu osiągnięcia zysku, są obowiązane do udzielenia prasie informacji o swojej działalności, o ile nie jest ona objęta tajemnicą lub nie narusza prawa do prywatności. Dzięki temu przywilejowi mamy szerszy dostęp do informacji z tzw. pierwszej ręki, które w dzisiejszych czasach są wysoce pożądane.

Wraz z przywilejami prawo prasowe nakłada na dziennikarza szereg obowiązków. Przepisy art. 12 pp nakładają na dziennikarza w szczególności obowiązek:

• zachowywania szczególnej staranności i rzetelność przy wykonywaniu swojej pracy;
• chronienia dóbr osobistych oraz interesów działających w dobrej wierze informatorów;
• dbania o poprawność języka i unikania używania wulgaryzmów.

Najważniejszym obowiązkiem dziennikarza jest wynikający z art. 15 ust. 2 pp obowiązek przestrzegania tajemnicy dziennikarskiej. Jej złamanie grozi sankcjami przewidzianymi w art. 49 pp, tj. kara grzywny lub ograniczenia wolności.

Jak wygląda rejestracja strony internetowej jako dziennik lub czasopismo?

Jeżeli po przeczytaniu powyższej części artykułu dojdziecie do wniosku, że wasze publikacje w sieci mają charakter prasowy, należy złożyć stosowny wniosek o rejestrację w sądzie okręgowym właściwym dla siedziby lub miejsca zamieszkania wydawcy, tj. właściciela strony.

Wniosek o rejestrację czasopisma lub dziennika powinien zostać złożony w formie papierowej na dzienniku podawczym we właściwym sądzie. Wniosek objęty jest opłatą sądową w wysokości 40 zł. Opłaty można dokonać w znaczkach sądowych lub przelewem bankowym na rachunek bankowy sądu.

Obowiązkowe elementy wniosku o rejestrację czasopisma

Zgodnie z art. 20 ust. 2 pp, we wniosku o rejestrację powinny znaleźć się następujące informacje:

• tytuł dziennika lub czasopisma;
• siedziba i dokładny adres redakcji;
• dane osobowe redaktora naczelnego;
• określenie wydawcy, jego siedziba i dokładny adres;
• częstotliwość ukazywania się dziennika lub czasopisma.

Oprócz powyższych elementów wniosek powinien spełniać również ogólne wymagania stawiane przez prawo, tj.:

• oznaczenie sądu, do którego jest skierowany;
• oznaczenie rodzaju pisma – w tym wypadku Wniosek o rejestrację czasopisma/dziennika;
• podpis wnioskodawcy;
• wymienienie załączników.

Dodatkowo do wniosku należy dołączyć oświadczenie redaktora naczelnego (założyciela lub właściciela strony internetowej) o posiadaniu przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych, posiadaniu obywatelstwa polskiego oraz o posiadaniu przez niego pełni praw publicznych.

Czy zatem warto rejestrować stronę internetową jako czasopismo?

Rejestrować czy nie? Na to pytanie musi odpowiedzieć sobie każdy indywidualnie. Samo posiadanie strony internetowej będącej miejscem publikacji artykułów, nie zobowiązuje jeszcze do rejestracji tytułu prasowego. Jednak jeżeli treści i materiały publikowane na stronie choćby przypominają profesjonalną prasę, warto złożyć stosowny wniosek. Po pierwsze daje to gwarancję poszanowania i ochrony dóbr osobistych i obywatelskich. Po drugie rejestracja ochroni przed dotkliwą karą grzywny, jaką nałoży właściwy organ jeżeli uzna, że strona internetowa posiada cechy prasy.