Przedsiębiorcy mogą być właścicielami nieruchomości, które są wykorzystywane dla celów biznesowych. Dotyczy to tak naprawdę każdego rodzaju nieruchomości – gruntowych, budynkowych i lokalowych. Czy ubezpieczenie nieruchomości firmowej jest wymagane przez prawo?
Nieruchomość w firmie
Działalność gospodarcza może być prowadzona w każdej nieruchomości – zarówno tej, która stanowi prywatną własność przedsiębiorcy, jak i wynajmowanej od innej osoby. Firma w prywatnym mieszkaniu pojawia się najczęściej przy jednoosobowych działalnościach gospodarczych, które z reguły nie wymagają przyjmowania interesantów i pozwalają na zdalne wykonywanie większości obowiązków. Z kolei nieruchomości wynajęte lub zakupione wyłącznie dla celów biznesowych mogą spełniać przeróżne role, począwszy od miejsca obsługi klientów, a skończywszy na miejscu, w którym przechowywane są dokumenty i produkty do sprzedaży.
Nieruchomość może wchodzić zarówno do majątku osobistego przedsiębiorcy, jak i należeć do samej firmy. Z tym pierwszym przypadkiem mamy do czynienia głównie wśród jednoosobowych działalności gospodarczych, z drugim przy spółkach kapitałowych. O nabyciu, wynajęciu lub wydzierżawieniu nieruchomości decyduje przedsiębiorca. Prawo nie wymaga, aby prowadzenie biznesu uwarunkowane było faktem dostępu do jakiejkolwiek nieruchomości. Oczywiście w praktyce bardzo często konieczne jest posiadanie nieruchomości, która oddzieli życie prywatne od spraw zawodowych.
Ubezpieczenie nieruchomości firmowej
Każda nieruchomość może zostać ubezpieczona. Pomimo że fakt prowadzenia działalności gospodarczej nie wpływa na możliwość zawarcia polisy ubezpieczeniowej, to jednak może oddziaływać w tym zakresie na konkretne warunki umowne. Podobnie jest w przypadku podatku od nieruchomości. Gdy grunt, budynek lub lokal jest wykorzystywany dla celów biznesowych, stawka takiego podatku jest co do zasady wyższa niż w sytuacji prywatnego użytkowania danej nieruchomości. Przy ubezpieczeniach mamy do czynienia z podobną zasadą – nieruchomości firmowe wymagają z reguły podpisania polisy o wyższej wartości. To z kolei powoduje, że ubezpieczony musi po prostu zapłacić w takiej sytuacji większe składki.
Prawo nie nakazuje ubezpieczenia nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Wyjątkiem od tej zasady jest ubezpieczenie budynków rolniczych, głównie w zakresie ochrony od ognia i innych zdarzeń losowych. Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na podpisanie polisy chroniącej jego nieruchomość, musi pamiętać o uprzednim przeczytaniu Ogólnych Warunków Ubezpieczeniowych (OWU). Polisa może być zawarta tak naprawdę w każdym momencie prowadzenia działalności – zarówno na jej samym początku, jak i wiele lat po otwarciu firmy.
Na rynku funkcjonuje wiele firm ubezpieczeniowych, stąd też warunki polisy będą zróżnicowane. Istotny wpływ ma również to, co dokładnie chcemy ubezpieczyć i jaka jest wartość zgromadzonego majątku. W przypadku nieruchomości ubezpieczyciel będzie badał jej rodzaj oraz powierzchnię. Sprawdzi także, w jakim zakresie używana jest nieruchomość dla celów gospodarczych i czy prowadzony biznes oddziałuje na jej stan, tzn. w jakim stopniu przyczynia się do niszczenia nieruchomości. Co ciekawe, ubezpieczenie nieruchomości firmowej bardzo często jest związane z mieniem przechowywanym na gruncie, w budynku lub w lokalu. Jest ono podpięte pod zakres polisy i w przypadku zniszczenia lub kradzieży ubezpieczony może liczyć na wypłatę odszkodowania. Oczywiście ostateczne warunki w tej kwestii zależą od treści zawartej polisy i od wspomnianych już postanowień OWU.
Czy ubezpieczenie nieruchomości firmowej jest konieczne?
Ubezpieczenie nieruchomości przeznaczonej do wykonywania działalności gospodarczej nie jest obowiązkowe. Przedsiębiorca powinien jednak poważnie rozważyć taką możliwość. Prowadzenie działalności wiąże się zawsze z mniejszym lub większym ryzykiem. Dotyczy to niestety także ewentualnych kradzieży lub nieszczęśliwych wypadków. Jest to szczególnie istotne w przypadku nieruchomości budynkowych i lokalowych, których odtworzenie po uszkodzeniu może być bardzo kosztowne. Dla przykładu warto wspomnieć o szkodach wyrządzonych przez sąsiednie budynki lub lokatorów mieszkających w pobliżu nieruchomości firmowej. Jeśli ktoś zaleje lub podpali nieruchomość znajdującą się obok, to szkoda może dotknąć także nasz lokal. Bez ubezpieczenia trudno będzie odtworzyć jego pierwotny stan. Może to oznaczać konieczność zmiany miejsca wykonywania działalności, a w skrajnych wypadkach nawet całkowite zamknięcie firmy.
Ubezpieczenie nieruchomości firmowej pozwala zatem na zabezpieczenie interesów majątkowych przedsiębiorcy. W przypadku szkody może on ubiegać się o wypłatę stosownej kwoty pieniężnej, którą przeznaczy na remont lub odbudowę nieruchomości.
Zakres ubezpieczenia firmowej nieruchomości
Podstawowa polisa ubezpieczeniowa nieruchomości obejmuje przede wszystkim jej mury, często także całą konstrukcję łącznie z sufitem, zadaszeniem i piwnicami. Nieruchomości znajdujące się dopiero w budowie nie są co do zasady obejmowane żadnym ubezpieczeniem, nawet jeśli prace budowlane są już na ukończeniu. Mienie firmowe może co prawda zostać włączone do zakresu polisy, jednak należy uzgodnić to z ubezpieczycielem. W praktyce wymaga to od ubezpieczonego podania dokładnej liczby i rodzaju rzeczy ruchomych przechowywanych w nieruchomości firmowej. Równie istotne będzie podanie wartości takich przedmiotów. Gdy ubezpieczyciel zgodzi się na objęcie rzeczy ruchomych polisą, będzie ona chroniła je w takim samym stopniu jak całą konstrukcję nieruchomości. W przypadku zniszczenia samych przedmiotów bez uszkodzenia nieruchomości ubezpieczony również powinien mieć możliwość żądania zapłaty odszkodowania.
Przykład 1.
Pani Karolina ubezpieczyła lokal, w którym prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Polisa obejmuje swym zakresem całe mienie, które znajduje się w nieruchomości i które służy jej do wykonywania biznesu. Wskutek awarii instalacji elektrycznej doszło do spięcia, które wywołało niewielki pożar w lokalu pani Karoliny. Dzięki szybkiej akcji straży pożarnej udało się ochronić mieszkanie, jednak część sprzętu komputerowego uległa nieodwracalnemu zniszczeniu. Nieruchomość wymaga wyłącznie odmalowania i to w niewielkiej części, pozostałe przedmioty, które się w niej znajdowały, nie uległy zniszczeniu. Czy pani Karolina może domagać się od ubezpieczyciela zapłaty odszkodowania?
Tak, ponieważ rzeczy ruchome służące prowadzeniu działalności były objęte polisą. Nawet gdyby nieruchomość nie została w ogóle zniszczona, pani Karolina miałaby prawo do odszkodowania.
Nieruchomość firmowa jest najczęściej ubezpieczana od zdarzeń losowych – zalania, pożaru, przepięcia, kradzieży z włamaniem, wandalizmu, dewastacji, powodzi. Dokładny zakres ubezpieczenia zależy jednak od treści zawartej polisy. Dlatego tak istotne jest przeanalizowanie jej treści przed podpisaniem. Ubezpieczyciele stosują różne wyjątki, które przekreślają szanse na odszkodowanie, nawet gdy dojdzie do faktycznego uszkodzenia nieruchomości. Przykładem niech będzie świadectwo charakterystyki energetycznej lokalu albo budynku. Nieruchomość może zostać ubezpieczona od uszkodzeń powstałych wskutek awarii instalacji elektrycznej lub pożaru, jednak jeśli ubezpieczony nie będzie miał jej aktualnego świadectwa charakterystyki energetycznej, nie dostanie żadnego odszkodowania. Zapis dotyczący takiego dokumentu jest często spotykany w polisach ubezpieczeniowych, a dokładniej w OWU. Doradcy ubezpieczeniowi niestety równie często zapominają o nim wspomnieć swoim klientom.
Szczególne znaczenie ma ubezpieczenie nieruchomości wykorzystywanej zarówno dla celów prowadzenia działalności, jak i prywatnie. Z taką sytuacją spotkamy się najczęściej wśród drobnych przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe firmy. Ubezpieczyciele zgadzają się na objęcie mieszkania lub domu polisą, jednak wprowadzają istotne ograniczenia, jeśli chodzi o rzeczy ruchome, które podlegałyby pod ubezpieczenie. Przedsiębiorca musi wskazać, które przedmioty służą celom firmowym, a które z nich wyłącznie do zaspokajania własnych potrzeb. Przykładowo ubezpieczyciele nie zgadzają się na ochronę sprzętu RTV lub AGD, jeśli w najmniejszym stopniu służy on celom prywatnym przedsiębiorcy.
Jak ubezpieczyć nieruchomość w firmie?
Ubezpieczyciele nieruchomości firmowych nie działają z urzędu. To do przedsiębiorcy należy podjęcie działań zmierzających do podpisania stosownej umowy, a wcześniej do ustalenia warunków polisy. Na rynku funkcjonuje spora liczba firm ubezpieczeniowych. Oferują one kontakt na wiele różnych sposobów – mailowy, telefoniczny, poprzez czat z pracownikiem, pisemny i osobisty.
Umowa ubezpieczeniowa może być zatem zawarta albo w oddziale ubezpieczyciela, albo na odległość. W tym drugim przypadku pamiętajmy o art. 812 §2 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że jeżeli umowa ubezpieczenia jest zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy, ubezpieczający ma prawo odstąpienia od umowy ubezpieczenia w terminie 30 dni, a w przypadku gdy ubezpieczający jest przedsiębiorcą – w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy. Jeżeli najpóźniej w chwili zawarcia umowy ubezpieczyciel nie poinformował ubezpieczającego będącego konsumentem o prawie odstąpienia od umowy, termin 30 dni biegnie od dnia, w którym ubezpieczający będący konsumentem dowiedział się o tym prawie. Odstąpienie od umowy ubezpieczenia nie zwalnia ubezpieczającego z obowiązku zapłacenia składki za okres, w jakim ubezpieczyciel udzielał ochrony ubezpieczeniowej. W przypadku umowy zawartej w formie pisemnej prawo do odstąpienia z reguły nie istnieje lub jest zabezpieczone wysokimi karami pieniężnymi.
Podsumowując przedsiębiorcy nie mają obowiązku ubezpieczać nieruchomości firmowych, chyba że służą one do wykonywania działalności rolniczej. Forma i czas zawarcia odpowiedniej polisy zależy od woli osoby prowadzącej firmę. Jeśli chodzi o zakres ubezpieczenia, to zawsze musi być on ustalony z ubezpieczycielem i uwzględniać OWU obowiązujące w danej firmie ubezpieczeniowej. Ubezpieczenie nieruchomości firmowej bardzo często obejmuje swoją ochroną także przedmioty, które się w niej znajdują i które służą prowadzeniu biznesu. Podstawową korzyścią takiego ubezpieczenia jest ochrona mienia firmowego przed następstwami nieszczęśliwych wypadków.
