Wezwanie do zapłaty, zwane także monitem, stanowi jedno z podstawowych narzędzi windykacyjnych. W istocie jest to wyrażone w formie pisemnej żądanie adresowane do dłużnika, w którym wierzyciel domaga się dokonania zapłaty świadczenia określonego w takim wezwaniu, we wskazanym terminie i w określony sposób, pod groźbą zastosowania sankcji. Generalnie wysyłanie do dłużnika takich wezwań jest instytucją dobrowolną, to znaczy zależy od swobodnej decyzji wierzyciela. Wyjątek w tym przedmiocie stanowi proces gospodarczy, w którym wierzyciel musi dołączyć do pozwu kopię wezwania do zapłaty, adresowanego do dłużnika (wystarczy dowód nadania listu poleconego).
Kolejnym przypadkiem, w którym wezwanie do zapłaty ma kolosalne znaczenie jest sytuacja, gdzie w transakcji z kontrahentem nie dokonamy dokładnego określenia terminu wymagalności swojego roszczenia (czyli terminu zapłaty). W powyższym przykładzie dłużnik ma obowiązek spełnienia swojego świadczenia na wezwanie wierzyciela.
Elementy wezwania do zapłaty
Polskie prawo nie normuje liczby wezwań jakie musimy bądź możemy wysłać do dłużnika. Z prawnego punktu widzenia nie ma to żadnego znaczenia, natomiast czasami większa liczba wysłanych wezwań może poskutkować nakłonieniem dłużnika do dokonania spłaty zadłużenia.
Każde wysyłane przez wierzyciela wezwanie do zapłaty musi zawierać w swojej treści:
-
Wskazanie osoby wierzyciela;
-
Podstawę roszczenia – tytuł, z którego wynika dane zobowiązanie np. wskazanie konkretnej faktury bądź umowy;
-
Określenie kwoty zadłużenia wraz z odsetkami;
-
Określenie sposobu i terminu jej zapłaty;
-
Wskazanie ewentualnych sankcji jakie zostały przewidziane na wypadek gdyby dłużnik wykazał się biernością na otrzymane wezwanie (to znaczy nie zareagował w żaden sposób). Wskazane jest, aby wierzyciel w wezwaniu wyznaczył dłużnikowi dodatkowy termin na uregulowanie zobowiązania pod rygorem skierowania sprawy na drogę sądową;
-
Podpis wierzyciela oraz wskazanie terminu sporządzenia wezwania;
-
Wierzyciel może dołączyć do wezwania kopię faktury bądź umowy stanowiącej podstawę roszczenia, jednakże nie jest to konieczne.
Prawidłowo sformułowane wezwanie w formie pisemnej powinno zostać wysłane listem poleconym lub za zwrotnym potwierdzeniem odbioru, aby w przypadku wejścia na drogę sądową wierzyciel dysponował stosownym dowodem potwierdzającym odebranie wezwania przez dłużnika w określonym terminie. Należy wspomnieć, iż prawo w tym zakresie nie nakłada na wierzyciela obowiązku wysłania wezwania w wyżej wymieniony sposób, jednak warto chociażby pierwszy kierowany monit do dłużnika wysłać tym sposobem dla zabezpieczenia swoich interesów.
Wezwanie do zapłaty - rodzaje
Jeżeli wierzyciel zdecyduje się na wysłanie więcej niż jednego wezwania, przewidziane w jego treści sankcje warto jest stopniować, a terminy przeznaczone do spłaty zobowiązania odpowiednio skracać. Mając na uwadze wysyłanie wielu wezwań, można wyróżnić kilka ich rodzajów np.:
-
Przypomnienie – wierzyciel w kierowanym piśmie przypomina dłużnikowi o jego nieuregulowanym zobowiązaniu. Taki rodzaj monitu często jest traktowany jako mniej rygorystyczny i odbierany jako prośba o dokonanie uregulowania długu, dlatego też może nie przekonać dłużnika do niezwłocznej spłaty zadłużenia;
-
Wezwanie do zapłaty pod rygorem wpisu do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych – aby móc wpisać dłużnika do RDN wierzyciel musi dysponować przeciwko niemu odpowiednim tytułem wykonawczym oraz wezwaniem do zapłaty stanowiącym dowód niedokonania spłaty zobowiązania. Ten rodzaj sankcji przewidziany jest wyłącznie dla dłużników będących osobami fizycznymi. W przypadku osób prawnych wpisu dokonuje się do KRS, który wymaga opłaty w wysokości 300 zł;
-
Wezwanie do zapłaty pod rygorem wpisu na listę dłużników prowadzoną przez biuro informacji gospodarczej – aby móc wpisać dłużnika na taką listę, wierzyciel musi podpisać z BIG umowę i opłacić abonament. Do takiego rejestru można wpisać dłużnika, którego łączna kwota zadłużenia wynosi co najmniej 500 zł (w przypadku osób prawnych) i odpowiednio 200 zł (w przypadku konsumentów), a termin wymagalności spłaty zobowiązania przekroczył 60 dni. Ponadto warunkiem jest upływ co najmniej miesięcznego terminu od wysłania wezwania do dłużnika;
-
Wezwanie do zapłaty pod rygorem wpisu na internetową listę dłużników – często takie ostrzeżenie o sprzedaży wierzytelności na internetowej liście (np. firmy windykacyjnej zajmującej się obrotem wierzytelności) skutkuje dobrowolną spłatą zadłużenia przez dłużnika. Dłużnik wówczas ma świadomość, że jego wierzyciel może się zmienić i w efekcie nie wie, kto w przyszłości będzie domagał się od niego spłaty i jakie kroki podejmie w tym kierunku. Takie wezwanie raczej nie powinno zostać wysłane jako pierwsze, a najlepiej jeżeli stanowiłoby któreś z kolei, dopiero po lekceważeniu przez dłużnika dobrej woli wierzyciela. W takim monicie należy dłużnika poinformować, w jaki sposób może uniknąć zagrożenia sprzedaży wierzytelności, wskazując co powinien zrobić tj. dokonać spłaty zadłużenia na podany numer rachunku bankowego w wyznaczonym terminie;
-
Wezwanie do zapłaty pod rygorem zawiadomienia prokuratury o popełnieniu przestępstwa – takie zawiadomienia powinno być traktowane przez wierzyciela jako ostateczność i oczywiście może być stosowane tylko w przypadku ściśle określonych sytuacji. Wierzyciel musi mieć podstawy z których wynika, że dłużnik popełnił wskazane w treści wezwania przestępstwo. Powszechnie takim przykładem jest przestępstwo wyłudzenia (286 art. kk- sytuacja, w której dłużnik świadomie uzyskuje korzyść majątkową poprzez wprowadzenie w błąd wierzyciela) lub przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu (np. utrudnianie dochodzenia roszczeń, doprowadzenie do bankructwa, zbywanie majątku, lekkomyślne doprowadzenie do upadłości, zaspokajanie tylko niektórych wierzycieli). Warto zwrócić uwagę na fakt, iż zawiadomienie organów ścigania o popełnieniu przestępstwa nie wyklucza możliwości dochodzenia swojego roszczenia na drodze procesu cywilnego;
-
Ostateczne wezwanie do zapłaty – w ostatecznym wezwaniu dłużnika do dokonania dobrowolnej spłaty zadłużenia należy wskazać, co się stanie jeśli dłużnik je zlekceważy. Wierzyciel powinien zawrzeć informację, że w takiej sytuacji będzie zmuszony wystąpić na drogę sądową w celu dochodzenia swoich należności. Warto też wspomnieć, że w przypadku wygranego sporu przez wierzyciela, koszty procesu będzie musiał pokryć dłużnik, co dodatkowo zwiększy jego zobowiązanie;
-
Przedegzekucyjne wezwanie do zapłaty – wezwanie takie powinno być wysłane przed złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego u komornika sądowego. O tym fakcie wierzyciel informuje dłużnika, dając mu ostatnią szansę na spłatę zobowiązania w dobrowolny sposób.
Mateusz Jakóbiak, vindicat.pl
