Pierwszą czynnością podejmowaną przez wierzyciela, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem zobowiązania, jest wezwanie dłużnika do spełnienia świadczenia. Co warto wiedzieć o wezwaniu do zapłaty? Jaką funkcję spełnia ta czynność w procedurze dochodzenia roszczeń? Co powinno zawierać wezwanie do zapłaty? Dowiesz się z poniższego artykułu!
Wezwanie do zapłaty – do czego służy?
Oczywistą funkcją wezwania do zapłaty jest przypomnienie dłużnikowi o tym, że powinien zapłacić. W tym celu do wezwania wpisujemy podstawowe informacje o podstawie naszego roszczenia o zapłatę – informacje o umowie, o wystawionej a nieopłaconej fakturze lub rachunku i terminie płatności. Z tych samych względów w wezwaniu do zapłaty należy wskazać rodzaj odsetek, jakich żądamy w związku z opóźnieniem w płatności, a najlepiej ich wysokość (można je również wyliczyć).
Nieco inną rolę pełnić będzie wezwanie do zapłaty w przypadku, gdy strony danego stosunku prawnego nie ustaliły terminu dla spełnienia świadczenia pieniężnego. Chodzi np. o sytuację, gdy wierzyciel zrealizował określoną usługę za ustalone wynagrodzenie, a ani z umowy, ani z rachunku, ani z ustnych ustaleń stron nie wynika, w jakim terminie powinna nastąpić zapłata. W takim wypadku, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Tym samym termin zapłaty nie rozpocznie biegu, a wierzyciel nie będzie mógł domagać się zapłaty bez wezwania dłużnika do spełnienia świadczenia.
Szczególną funkcję wezwanie do zapłaty pełni również w procedurze dochodzenia roszczeń w ramach postępowania nakazowego. Zgodnie z art. 485 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli fakty uzasadniające dochodzone roszczenie są udowodnione dołączonym do pozwu wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu. Jeżeli skierujemy do dłużnika wezwanie do zapłaty, a dłużnik w pisemnej odpowiedzi potwierdzi zasadność długu lub pośrednio zaakceptuje jego istnienie – mamy możliwość szybszego i łatwiejszego dochodzenia roszczenia i uzyskania przeciwko takiemu dłużnikowi nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.
W każdym jednak przypadku warto skierować do dłużnika wezwanie do zapłaty przed wejściem na drogę sporu sądowego. Obecne brzmienie Kodeksu postępowania cywilnego wprost zachęca do takiego działania. Wymogiem formalnym każdego pozwu jest bowiem oświadczenie powoda, czy i w jaki sposób podjął próbę polubownego załatwienia sporu. Warto zatem w wezwaniu do zapłaty zaproponować dłużnikowi np. obniżenie wysokości odsetek w razie zapłaty całej należności głównej w dodatkowym terminie wyznaczonym w wezwaniu. W razie niepodjęcia przez strony próby polubownego załatwienia sporu w pozwie powód musi wyjaśnić przyczyny takiego stanu rzeczy – w przeciwnym przypadku sąd wezwie powoda do uzupełnienia braków formalnych.
Jaki rodzaj odsetek i wysokość zawiera wezwanie do zapłaty?
W wezwaniu powinniśmy również określić wysokość żądanych odsetek. Ich wysokość może zależeć od ustaleń stron poczynionych w umowie, przy czym należy pamiętać, że w każdym przypadku odsetki nie mogą przekraczać wysokości tzw. odsetek maksymalnych. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie. W przypadku zatem, gdy strony ustaliły w umowie wyższe odsetki niż odsetki maksymalne – wierzycielowi należą się odsetki maksymalne.
Z kolei, jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie lub odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Zgodnie z Kodeksem cywilnym, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Odsetki ustawowe za opóźnienie oblicza się jako kwotę równą sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. W 2021 roku odsetki ustawowe za opóźnienie wynoszą 5,6% w stosunku rocznym. Przy czym warto pamiętać, że jeżeli naliczamy odsetki od terminu zapłaty, który upłynął przed 2021 rokiem, konieczne będzie prześledzenie uprzednio obowiązujących stawek.
Niezależnie od powyższego, jeżeli dana należność wynika z transakcji handlowej w rozumieniu art. 4 pkt 1 Ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych – tj. wynika z umowy zawieranej pomiędzy przedsiębiorcami, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usług – wierzyciel ma możliwość żądania odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych kształtują się na poziomie sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i dziesięciu punktów procentowych, a zatem są wyższe niż odsetki za opóźnienie wynikające z Kodeksu cywilnego (w 2021 roku – 10,1% w stosunku rocznym). Warto zatem zawsze zastanowić się, czy relacja biznesowa z dłużnikiem nie wypełnia przesłanek definicyjnych właściwych dla transakcji handlowej w rozumieniu ww. ustawy.
Wezwanie do zapłaty - czego jeszcze możesz w nim żądać?
Warto pamiętać o dodatkowym uprawnieniu wierzyciela, które przewiduje ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Zgodnie z ww. ustawą wierzycielowi od dnia nabycia uprawnienia do odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności. Rekompensata ta przysługuje zatem wierzycielowi obok odsetek, nie zamiast nich.
Kwota rekompensaty przysługującej wierzycielowi stanowi równowartość:
-
40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;
-
70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;
-
100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.
Równowartość kwoty rekompensaty jest ustalana przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne.
Wzór wezwania do zapłaty
________________, _______________
data, miejscowość
____________________
____________________
(nazwa i adres wierzyciela)
__________________
__________________
(nazwa i adres dłużnika)
OSTATECZNE PRZEDSĄDOWE WEZWANIE DO ZAPŁATY
W imieniu _______________________________________________________________ (dane wierzyciela – nazwa, adres, sąd rejestrowy, numer KRS, NIP; w przypadku osoby fizycznej – imię, nazwisko, adres zamieszkania i PESEL) (dalej: „Wierzyciel”) niniejszym wzywam __________________________________________________________________________(dane dłużnika – nazwa, adres, sąd rejestrowy, numer KRS i NIP; w przypadku osoby fizycznej – imię i nazwisko, adres zamieszkania i PESEL) (dalej: „Dłużnik”) do dobrowolnej zapłaty kwoty _________________ złotych (słownie: _____________________________________ złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia wymagalności do dnia zapłaty oraz kwotą rekompensaty z tytułu dochodzenia roszczeń przysługującą wierzycielowi stanowiącą równowartość _______________________ (kwota zależna od wysokości – 40, 70 lub 100 euro) zgodnie z art. 10 ust. 1 Ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 403, t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 935).
Powyższa należność stanowi bezsporną i wymagalną wierzytelność Wierzyciela wobec Dłużnika, potwierdzoną fakturą VAT nr:
- ____________________________,
- ____________________________ .
Celem pozasądowego rozwiązania sporu, pod warunkiem zapłaty kwoty głównej wskazanej powyżej w terminie 3 dni od daty otrzymania niniejszego wezwania, Wierzyciel proponuje rezygnację z żądania równowartości kwoty ______________ euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski.
Równocześnie informuję, iż brak zapłaty pełnej kwoty należności w terminie 3 dni od otrzymania niniejszego wezwania spowoduje natychmiastowe skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego.
___________________
(podpis Wierzyciela)
