Wykup pojazdu z leasingu - jakie opcje ma leasingobiorca jako nabywca?

Umowa leasingu jest jedną z form finansowania, dzięki której przedsiębiorca jest w stanie użytkować maszyny, narzędzia, pojazdy, niekoniecznie płacąc za nie od razu pełną cenę, ale rozkładając płatność na dogodne raty. Leasing pomaga finansować dzięki temu projekty danego przedsiębiorstwa oraz jego rozwój. Częstym przedmiotem leasingu są pojazdy, dlatego też ważnym aspektem związanym z zakończeniem leasingu jest ich wykup. Jakie opcje ma leasingobiorca? Czy wykup pojazdu z leasingu jest obowiązkowy? Czy może zwrócić samochód? Odpowiedź poniżej.

Umowa leasingu – przedmiot i podstawowe informacje

Zgodnie z art. 709¹ Kodeksu cywilnego, przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Definicja umowy leasingu

Z definicji umowy leasingu zawartej w art. 709¹ Kodeksu cywilnego wynika, że stosunek leasingu nie jest typowym stosunkiem dwustronnym. Ta nietypowość jest rezultatem funkcjonalnego powiązania dwóch umów: leasingu i nabycia, finansujący bowiem w celu wykonania umowy leasingu zawiera co do nabycia rzeczy umowę z oznaczonym zbywcą. Kolejność zawieranych umów jest zatem taka, że najpierw zawierana jest umowa leasingu, a następnie umowa nabycia rzeczy. Nie do zaakceptowania jest stanowisko, że najpierw dochodzi do sprzedaży rzeczy w relacji pomiędzy przyszłym korzystającym a właścicielem rzeczy, która ma zostać oddana w leasing, a następnie do zawarcia umowy leasingu pomiędzy finansującym a korzystającym, który stał się właścicielem rzeczy. W takim układzie finansujący nie dysponuje rzeczą, którą ma oddać w leasing, mało tego – właścicielem tej rzeczy jest korzystający. Zobowiązanym do zapłaty ceny sprzedaży nie jest finansujący, a korzystający, on bowiem jest kupującym w umowie sprzedaży.

Umowa leasingu jest umową nazwaną uregulowaną w art. 709¹ i n. Kodeksu cywilnego, które określają, że raty leasingowe stanowią części wynagrodzenia pieniężnego, równego co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy. Zatem ich sposób naliczenia, charakter i cel są zupełnie odmienne od charakteru wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy opartego na art. 230 Kodeksu cywilnego, które bardziej zbliżone są stawek czynszowych.

Kto jest odpowiedzialny za przedmiot leasingu w trakcie używania?

Leasingobiorca jako korzystający obowiązany jest utrzymywać rzecz w należytym stanie, w szczególności dokonywać jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym, z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania, oraz ponosić ciężary związane z własnością lub posiadaniem rzeczy. Przede wszystkim zobowiązany jest do uiszczania rat za finansowanie.

Wykup pojazdu z leasingu

Możliwość wykupu pojazdu zależy przede wszystkim od konstrukcji umowy leasingu lub też Ogólnych Warunków Umowy Leasingu (OWUL). Wszystko zależy od finansującego.

Przeważnie przed zakończeniem leasingu finansujący wysyła do korzystającego informację o terminie zakończenie umowy oraz wskazuje na obowiązek wykupu pojazdu lub też na możliwość wykupu pojazdu. Tak czy inaczej, finansujący wymaga, by korzystający podjął decyzję co do rodzaju zakończenia leasingu, jednakże brak reakcji też może doprowadzić do jego zakończenia, milczenie może bowiem oznaczać np. zgodę na wykup pojazdu i wystawienie faktury przez finansującego.

Tym samym leasing może zakończyć się na dwa sposoby:

• wykupem pojazdu;
• zwrotem pojazdu.

Finansujący wystawia fakturę VAT dokumentującą sprzedaż, która najczęściej powinna zostać zapłacona wraz z ostatnią ratą leasingu. Niektórzy leasingodawcy pozwalają ją uregulować jeszcze przez jakiś czas, np. 14 dni po wygaśnięciu umowy.

Powyższe dotyczy leasingu operacyjnego. W przypadku leasingu finansowego korzystający nie ma wyboru, tylko po zakończeniu leasingu staje się on właścicielem pojazdu. Podkreślenia wymaga, że zarówno w przypadku leasingu operacyjnego, jak i finansowego (kapitałowego) właścicielem pojazdu jest zawsze leasingodawca i to on będzie widniał w dowodzie rejestracyjnym.

Przykład 1.

Pan Jan podpisał umowę leasingu operacyjnego samochodu. W dowodzie rejestracyjnym jako właściciel pojazdu wpisany jest leasingodawca, mimo że pan Jan uiścił opłatę wstępną. Czy dowód rejestracyjny jest prawidłowy? 

Tak, właścicielem pojazdu do zakończenia leasingu niezależnie od rodzaju leasingu (operacyjny czy finansowy) jest leasingodawca. Różnica między ww. rodzajami leasingu sprowadza się do kwestii podatkowych i zasad dokonywania odliczeń i odpisów amortyzacyjnych (leasing finansowy).

Po wykupie samochodu firma leasingowa jest zobowiązana zwrócić leasingobiorcy wszystkie dokumenty niezbędne do przerejestrowania pojazdu. Zazwyczaj oprócz faktury sprzedaży będą to:

• karta pojazdu,
• dowód rejestracyjny.

Odnośnie do kwestii podatkowych duże znaczenie ma wartość wykupu pojazdu. Jeżeli wartość wykupu auta nie przekracza 10 000,00 zł (netto w przypadku czynnych podatników VAT lub brutto w przypadku podatników korzystających ze zwolnienia z VAT), wówczas wydatki na jego nabycie leasingobiorca może zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodu w miesiącu oddania go do używania.

W przypadku, gdy wartość wykupu pojazdu przekracza 10 000,00 zł (netto w przypadku czynnych podatników VAT lub brutto w przypadku podatników korzystających ze zwolnienia z VAT), wówczas pojazd powinien zostać wprowadzony do ewidencji środków trwałych i amortyzowany w czasie lub jednorazowo.

Zakładając, że pojazd będzie użytkowany w celach prywatnych i służbowych, leasingobiorcy przysługuje prawo do odliczenia 50% wartości podatku VAT. Natomiast, gdy pojazd będzie użytkowany w celach służbowych, wówczas podatnik ma prawo do odliczenia 100% wartości podatku VAT.

Zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 4 ustawy o PIT samochód wykupiony z leasingu, w tym również na cele prywatne, można sprzedać bez podatku dopiero po upływie 6 lat. Oczywiście chodzi o taki przypadek, gdzie wcześniej pojazd był przedmiotem leasingu w działalności gospodarczej (firmie).

Przychody z odpłatnego zbycia składników majątku wykorzystywanych w działalności gospodarczej (a więc również ze sprzedaży używanego przy prowadzeniu działalności gospodarczej samochodu, będącego wcześniej przedmiotem leasingu), nawet jeżeli nie zostały one wprowadzone do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (a więc nie będą środkami trwałymi), stanowią przychód z działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, chyba że sprzedaż nastąpi po upływie terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. po upływie 6 lat od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku został wycofany z działalności.

Podsumowując, sam wykup pojazdu nie jest czynnością sformalizowaną, która wymaga ponadprzeciętnej aktywności leasingobiorcy. Warto jednak przed upływem okresu leasingu sprawdzić postanowienia umowy leasingu, które odnoszą się do samego wykupu pojazdu, tak by nie uchybić żadnemu terminowi wskazanemu w jej treści.