Wykup samochodu z leasingu i wprowadzenie go do ewidencji środków trwałych daje czynnemu podatnikowi VAT prawo do odliczenia tego podatku od faktury wystawionej przez leasingodawcę potwierdzającej wykup pojazdu. Późniejsza sprzedaż jest wówczas opodatkowana VAT, jeśli podatnik miał prawo do odliczenia VAT. Jak jednak wygląda opodatkowanie na gruncie VAT, w sytuacji, w której ma miejsce sprzedaż pojazdu wykupionego prywatnie z leasingu! Czy sprzedaż prywatnego składnika majątku będzie podlegać opodatkowaniu VAT? Sprawdź!
Prawo do odliczenia VAT przy wykupie pojazdu z leasingu
Prawo odliczenia VAT przy wykupie pojazdu z leasingu przysługuje tylko wówczas, gdy przedsiębiorca będzie wykorzystywał samochód do czynności opodatkowanych, a w przypadku pojazdów osobowych co do zasady podatnicy mają prawo odliczenia jedynie 50% kwoty podatku naliczonego zawartego na fakturze. Z kolei prawo do odliczenia 100% VAT od wydatków związanych z samochodami osobowymi przysługuje tylko w odniesieniu do pojazdów wykorzystywanych przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej i wymaga spełnienia dodatkowych formalności i obowiązków, tj. zgłoszenie pojazdu w ramach zgłoszenia VAT-26 w ustawowym terminie, prowadzenie kilometrówki oraz sporządzenie regulaminu użytkowania pojazdu w firmie.
Trzeba mieć na uwadze, że w razie późniejszej sprzedaży samochodu konieczne jest naliczenie podatku VAT w pełnej wysokości, niezależnie od tego, czy użytkując pojazd w działalności, odliczano 50% VAT, czy 100% VAT od zakupów związanych z tym pojazdem. Sprzedaż samochodu firmowego jest traktowana jako odpłatna dostawa towarów i tym samym podlega opodatkowaniu stawką 23%, dodatkowo sprzedaż należy oznaczyć w JPK kodem GTU 7.
Część przedsiębiorców decyduje się jednak na wykup samochodu z leasingu zamiarem przeznaczenia go na cele prywatne. Czy w takiej sytuacji późniejsza sprzedaż samochodu przez osobę fizyczną, wykupionego po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego na cele prywatne podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
Jakie czynności podlegają opodatkowaniu VAT?
Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeżeli łącznie spełnione są 2 warunki:
- czynność została ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług;
- czynność została dokonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
W pierwszej kolejności wyjaśnijmy zatem, jakie czynności podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Na mocy art. 5 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlegają:
- odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
- eksport towarów,
- import towarów na terytorium kraju,
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega zatem w szczególności odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju. Zgodnie z art. 7 ust 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przez świadczenie usług na mocy art. 8 ust. 1 ustawy o VAT rozumie się natomiast każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.
Drugi warunek determinujący opodatkowanie danej czynności podatkiem VAT dotyczy podmiotu, który tej czynności dokonuje. Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Pojęcie działalności zostało wyjaśnione w ustawie o VAT w kolejnym ustępie tego artykułu, z którego możemy dowiedzieć się, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Sprzedaż majątku osobistego na gruncie VAT
Odnieśmy przytoczone powyżej przepisy ustawy o VAT do czynności sprzedaży samochodu z majątku prywatnego osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą. Dostawa towarów podlega opodatkowaniu VAT wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika i jednocześnie działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Zasadne jest zatem wyłączenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku gdy dokonują sprzedaży towarów stanowiących część majątku osobistego. W razie gdy osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy w stosunku do tej konkretnej czynności.
Sprzedaż samochodu z majątku osobistego osoby fizycznej, która jednocześnie prowadzi działalność gospodarczą, nie stanowi zatem podstawy do opodatkowania tej czynności podatkiem od towarów i usług. Jeżeli dana osoba fizyczna dokonująca sprzedaży samochodu nie działa w charakterze podatnika, to czynność nie nosi znamion działalności w rozumieniu ustawy o VAT.
Sprzedaż pojazdu wykupionego prywatnie z leasingu na gruncie VAT
Samochód będący przedmiotem leasingu przedsiębiorca może wykupić prywatnie, czyli poza działalnością gospodarczą. Samochód nie wchodzi wówczas do majątku przedsiębiorstwa podatnika. Rozważmy transakcję sprzedaży samochodu, który został wykupiony z leasingu operacyjnego z przeznaczeniem na cele osobiste, a następnie sprzedany z majątku prywatnego przedsiębiorcy.
Jeżeli osoba fizyczna zbywa samochód, stanowiący jej majątek prywatny, wykupiony wcześniej z leasingu na cele osobiste, korzystając z przysługującego jej prawa do rozporządzania własnym majątkiem, to w świetle przytoczonych powyżej regulacji prawnych, o ile czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy w stosunku do tej konkretnej czynności. Dana osoba w związku ze sprzedażą nie działa w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. Skutkiem tego czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji sprzedaż samochodu osobowego, wykupionego z leasingu na cele osobiste nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.
Przykład 1.
Pani Marzena prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, w której ramach użytkowała pojazd będący przedmiotem leasingu operacyjnego. Czynsze leasingowe były zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, a od faktur za raty leasingowe pani Marzena odliczała 50% VAT. Po upływie okresu leasingu pani Marzena dokonała wykupu samochodu z przeznaczeniem na cele osobiste, czyli poza działalnością gospodarczą. Rok później pani Marzena zdecydowała się na sprzedaż samochodu z majątku prywatnego. Czy sprzedaż pojazdu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
Sprzedaż samochodu z majątku prywatnego pani Marzeny nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jeżeli osoba fizyczna sprzedaje samochód z majątku prywatnego, który uprzednio został wykupiony z leasingu na cele osobiste, o ile czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, to nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT w stosunku do tej konkretnej czynności. Nie powstaje zatem obowiązek podatkowy w VAT w związku ze sprzedażą samochodu osobowego wykupionego z leasingu operacyjnego z przeznaczeniem na cele osobiste, gdyż czynność ta stanowi jedynie przejaw zarządu majątkiem osobistym.
Skutki w VAT sprzedaży pojazdu wykupionego z leasingu – interpretacja indywidualna
Interpretacja indywidualna (sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.631.2021.4.ALN) z 17 listopada 2021 roku wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dotyczy skutków w VAT sprzedaży samochodu wykupionego z leasingu.
Wnioskodawca jest wspólnikiem 2-osobowej spółki cywilnej. Wspólnicy są małżonkami i istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa małżeńska. Spółka cywilna jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i prowadzi Księgę Przychodów i Rozchodów. 19 grudnia 2017 roku spółka cywilna zawarła umowę leasingu operacyjnego na samochód osobowy dla celów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Czynsze leasingowe były księgowane w kosztach spółki cywilnej i przez spółkę cywilną dokonywane było odliczenie podatku VAT 50% czynszów leasingowych. Umowa leasingu została zawarta na okres 35 miesięcy. 20 listopada 2020 roku dokonano wykupu samochodu osobowego. Faktura VAT dokumentująca wykup została wystawiona na spółkę cywilną. Wspólnicy postanowili nie wykorzystywać wykupionego samochodu w ramach spółki cywilnej, ale w momencie wykupu przeznaczyli go na cele osobiste – prywatne, niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Po przeznaczeniu pojazdu na cele prywatne na podstawie uchwały wspólników spółki cywilnej, jego właścicielami stali się małżonkowie w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. Po wykupie samochód nie został wprowadzony do spółki cywilnej jako środek trwały, faktura za wykup nie została zaliczona w koszty spółki cywilnej, spółka cywilna nie dokonała odliczenia podatku naliczonego z faktury wykupu samochodu z leasingu, po wykupie faktury za eksploatację samochodu nie były zaliczane w koszty spółki cywilnej. Po upływie 6 miesięcy licząc od zakończenia miesiąca, w którym nastąpił moment wykupu, tj. 26 czerwca 2021 roku, oboje małżonkowie sprzedali ze swojego majątku wspólnego osobie trzeciej samochód, który w momencie wykupu po zakończeniu leasingu został przeznaczony na cele prywatne małżonków. Samochód został sprzedany na podstawie umowy sprzedaży – z tytułu sprzedaży samochodu nie została wystawiona faktura VAT. Zadano pytanie, czy sprzedaż samochodu osobowego, wykupionego z leasingu na cele osobiste obojga małżonków spowoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził brak obowiązku podatkowego w związku ze sprzedażą samochodu osobowego wykupionego z leasingu operacyjnego z przeznaczeniem na cele osobiste, stwierdzając, co następuje:
