Dla przedsiębiorców będących w trudnej sytuacji finansowej czy potrzebujących z różnych powodów przerwy przewidziano możliwość zawieszenia działalności gospodarczej na okres od 1 do 24 miesięcy, a niekiedy i na czas nieokreślony, pod warunkiem że nie zatrudniają oni pracowników. W czasie zawieszenia działalności nie ma obowiązku płacenia składek czy podatków, niemniej można opłacać dobrowolne składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, jeżeli nie występuje inny tytuł do ubezpieczeń. Można także zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego. Z tytułu prowadzenia działalności ustaje ono po 30 dniach, licząc od dnia rozpoczęcia zawieszenia działalności. Zawieszenie i wznowienie działalności wymaga spełnienia określonych formalności prawnych i zgłoszenia tego faktu odpowiednim instytucjom, ale także wznowienie działalności nie podlega ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Co oznacza zawieszenie działalności gospodarczej
Zawieszenie działalności gospodarczej to nic innego jak czasowe zaprzestanie jej wykonywania. Czasowe, ponieważ przedsiębiorca nie dokonuje likwidacji działalności. Nie zamyka jej definitywnie, a jedynie zaprzestaje jej prowadzenia na pewien określony lub niekiedy nieokreślony okres.
Zawieszenie działalności gospodarczej ma swoje skutki podatkowe i składowe. W czasie zawieszenia przedsiębiorca:
- nie prowadzi bieżącej działalności;
- nie osiąga bieżących przychodów z działalności;
- nie ma obowiązku składania ewidencji i deklaracji VAT oraz zapłaty podatku VAT (poza wyjątkami);
- nie jest zobligowany do zapłaty zaliczek na podatek dochodowy;
- nie składa deklaracji ZUS ani nie opłaca składek ZUS;
- nie wykonuje innych obowiązków dotyczących przedsiębiorców.
Zawieszenie i wznowienie działalności
Zawieszenia działalności gospodarczej mogą dokonać dwie grupy przedsiębiorców.
Grupy przedsiębiorców mogących dokonać zawieszenia działalności | ||
Właściwy rejestr ewidencji działalności gospodarczej | Wpisani do rejestru CEIDG | Wpisani do rejestru KRS |
Minimalny okres zawieszenia | 30 dni | 24 miesiące |
Maksymalny okres zawieszenia | 30 dni | bez ograniczeń |
Należałoby w tym miejscu wspomnieć o tym, jacy podatnicy, do jakiej grupy przynależą.
Kto dokonuje zawieszenia działalności? | |
Wpisani do rejestru CEIDG | Wpisani do rejestru KRS |
Osoby fizyczne prowadzące samodzielnie działalności gospodarczą | Spółka jawna |
Wszyscy wspólnicy spółki cywilnej | Spółka partnerska |
X | Spółka z o.o. |
Spółka komandytowa | |
Spółka komandytowo-akcyjna | |
Spółka akcyjna | |
Prosta spółka akcyjna | |
Przedsiębiorcy wpisani do rejestru CEIDG dokonują zawieszenia działalności za pomocą aktualizacji formularza CEIDG – przez internet lub udając się osobiście do urzędu gminy/miasta i tam w dziale ewidencji działalności przy pomocy urzędnika dokonując aktualizacji CEIDG o zdarzenie zawieszenia działalności. Zgłoszenie zawieszenia działalności jest wolne od opłat.
W przypadku podatników wpisanych do KRS udziałowcy spółek – osoby powołane do reprezentacji spółki (zarząd) – muszą podjąć uchwałę o fakcie zawieszenia spółki wraz z datą rozpoczęcia zawieszenia i okresie trwania tego zawieszenia. Następnie za pomocą portalu rejestrów sądowych (po zalogowaniu na swoje konto) osoby uprawnione do reprezentowania spółki składają wniosek o zawieszenie działalności i załączają powyższą uchwałę.
Zawieszenie działalności gospodarczej jest przekazywane do urzędu skarbowego, do ZUS, do GUS, a to oznacza, że nie trzeba przekazywać do tych podmiotów odrębnych wniosków, pism o zawieszenie działalności czy też wznowienie działalności bądź dokumentów ZUS o wyrejestrowaniu z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego (przedsiębiorcy CEIDG – ZUS ZWUA, przedsiębiorcy KRS – ZUS ZWPA).
- ZUS ZWPA – wyrejestrowanie płatnika składek oraz
- ZUS ZWUA – wyrejestrowanie z wszystkich ubezpieczeń.
Jeżeli wspólnik na swoim koncie w ZUS-ie do swoich ubezpieczeń ma podpiętego członka rodziny, to musi dodatkowo złożyć jeszcze formularz ZUS ZCNA, za pomocą którego wyrejestruje członka rodziny (ale też zarejestruje ponownie przy wznowieniu działalności).
W okresie zawieszenia wspólnicy ww. spółek nie podlegają ubezpieczeniom społecznym ani zdrowotnemu od dnia rozpoczęcia zawieszenie działalności do dnia poprzedzającego dzień wznowienia tej działalności.
Niemniej mogą w tym okresie zgłosić się do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalno-rentowych i do dobrowolnego zdrowotnego, ale tylko wtedy, gdy nie posiadają innego tytułu do ubezpieczeń (umowa o pracę, zlecenie, inny).
Podkreślenia wymaga fakt, że gdy w czasie zawieszenia przedsiębiorcy wpisanego do KRS zmianie ulegną jego dane podstawowe, wówczas w okresie zawieszenia ma on obowiązek złożenia formularza aktualizacyjnego NIP-8.
Skutki zawieszenia działalności gospodarczej
Jeszcze przed dniem zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca ma obowiązek rozwiązać wszelkie umowy o pracę. Wyjątkiem od reguły są pracownicy, którzy są na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim, wychowawczym i nie łączą tych urlopów z pracą u pracodawcy, która właśnie zawiesza działalność. Przedsiębiorca nie ma natomiast obowiązku przed zawieszeniem działalności wyrejestrować osób świadczących usług na podstawie umów cywilnoprawnych.
Należy pamiętać, że w okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie może wykonywać działalności ani osiągać bieżących przychodów z tego tytułu. Jest natomiast upoważniony do wykonywania wszelkich czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródeł przychodów, przyjmowania należności lub regulowania zobowiązań powstałych przed datą zawieszenia wykonywania działalności.
W okresie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca jest zwolniony z szeregu obowiązków.
Zwolnienia z wielu obowiązków przedsiębiorcy w okresie zawieszenia działalności | |
Lp. | Wykaz zwolnień |
1. | Brak obowiązku składania ewidencji i deklaracji JPK_V7 (może je dobrowolnie składać i odliczać VAT, musi je składać, gdy dokona sprzedaży np. środka trwałego, ale nie tylko) |
2. | Brak obowiązku rozliczania i opłacania podatku VAT (chyba że dokonywał sprzedaży) |
3. | Brak obowiązku opłacania zaliczki na podatek dochodowy (chyba że dokonywał sprzedaży) |
4. | Brak obowiązku składania deklaracji ZUS |
5. | Brak obowiązku regulowania należnych składek ZUS |
6. | Niepodleganie ubezpieczeniu chorobowemu i zdrowotnemu |
7. | Inne kwestie |
Poza profitami przedsiębiorca ma też obowiązki w czasie zawieszenia działalności.
Prawa i obowiązki przedsiębiorcy w czasie zawieszenia działalności | |
Lp. | Wykaz praw i obowiązków |
1. | Prowadzenie niezbędnych czynności służących zachowaniu, zabezpieczeniu przychodów |
2. | Przyjmowanie należności powstałych przed datą zawieszenia działalności |
3. | Regulowanie zaliczek na PIT, jeżeli powstał taki obowiązek |
4. | Złożenie zeznania rocznego PIT i opłacenie rocznego podatku dochodowego, jeżeli wystąpił |
5. | Złożenie JPK_V7 oraz opłacenie podatku VAT, jeżeli powstał taki obowiązek (import usług, import towarów, WNT, incydentalna sprzedaż) |
6. | Złożenie korekt PIT oraz VAT, jeżeli jest to konieczne |
7. | Branie udziału w kontroli podatkowej, postępowaniu podatkowym, postępowaniu sądowym czy administracyjnym |
8. | Stosowanie ulgi na złe długi, jeżeli podatnik zawieszający działalność jest dłużnikiem |
9. | Sprzedaż środków trwałych |
10. | Sprzedaż towarów wyprodukowanych przed okresem zawieszenia |
11. | Uzyskiwane przychodów finansowych |
12. | Regulowanie wszelkich zobowiązań podatkowych powstałych przed okresem zawieszenia |
13. | Wykonywanie pozostałych obowiązków wynikających z odrębnych przepisów |
14. | Ponoszenie kosztów stałych, np. najem lokalu, samochodu, stała obsługa biurowa, abonament za internet, telefon, inne wydatki o charakterze ciągłym |
15. | Pozostałe prawa i obowiązki |
Warto przypomnieć, że przedsiębiorca ma możliwość osiągania tzw. incydentalnych przychodów, np. z tytułu sprzedaży towarów, które nabył jeszcze przed okresem zawieszenia działalności.
W takiej sytuacji ma on obowiązek do dokonania rozliczeń tego okresu zarówno na gruncie PIT, jak i VAT, a co za tym idzie, ma on obowiązek także zapłaty podatków, jeżeli takowe by wystąpiły.
W sytuacji, gdy przedsiębiorca wie, że nastąpi u niego sprzedaż, to ma obowiązek zawiadomić o tym fakcie właściwy urząd skarbowy, który to po otrzymaniu tegoż zawiadomienia przywróci przedsiębiorcy status czynnego podatnika VAT. Przedsiębiorca po przywróceniu statusu czynnego podatnika VAT będzie mógł przesłać ewidencję i deklarację JPK_V7 czy inne deklaracje.
Wznowienie działalności gospodarczej
Kwestia wznowienia działalności gospodarczej zależy od tego, czy mamy do czynienia z przedsiębiorcą, dla którego właściwym rejestrem ewidencji działalności gospodarczej jest CEIDG czy KRS.
Jeżeli mowa o przedsiębiorcach wpisanych do CEIDG, to można tutaj mówić o dwóch sytuacjach:
- okres zawieszenia ustalony na czas określony – w momencie upłynięcia okresu zawieszenia działalności wskazanego przez przedsiębiorcę w CEIDG działalność zostanie wznowiona automatycznie (nie ma konieczności składania żadnych wniosków);
- okres zawieszenia ustalony na czas nieokreślony – aby wznowić działalność, przedsiębiorca ma obowiązek złożenia aktualizacji CEIDG i podania daty wznowienia tej działalności.
Przedsiębiorca ma możliwość także zmiany daty wznowienia działalności, ale musi tego dokonać przed upłynięciem wskazanego okresu zawieszenia.
Wznowienie działalności spółki cywilnej wymaga w pierwszej kolejności złożenia formularzy NIP-2 we właściwym urzędzie skarbowym oraz RG-OP w urzędzie statystycznym. Dopiero po ich złożeniu wspólnicy składają aktualizację CEIDG dotyczącą wznowienia działalności.
Przedsiębiorcy wpisani do KRS, gdy decydują się na wznowienie działalności, w pierwszej kolejności muszą podjąć na ten temat stosowną uchwałę. Podejmuje ją NZW albo zarząd spółki.
Następnie w terminie 7 dni od podjęcia uchwały wspólnicy lub zarząd składają podpisany przez osoby uprawnione wniosek o wznowienie działalności wraz z podjętą uchwałą do KRS. Wniosek ten, podobnie jak przy CEIDG, można złożyć elektronicznie za pomocą konta na Portalu Rejestrów Sądowych.
W sytuacji, gdy we wniosku o zawieszenie podano datę wznowienia, powinno ono odbyć się automatycznie, a jeżeli nie podano daty wznowienia, to powinno ono aktywować się automatycznie po 24 miesiącach. Nie zawsze jednak tak się dzieje.
Obie grupy przedsiębiorców po wznowieniu działalności zostają także przywróceni przez ZUS do swoich ubezpieczeń sprzed okresu zawieszenia (chyba że w trakcie zawieszenia nastąpiły zmiany). W przypadku przedsiębiorców wpisanych do KRS przywróceniu ulega jedynie aktywny status płatnika składek (konto płatnika). Przedsiębiorcy wpisani do KRS nie podlegają bowiem ubezpieczeniom społecznym ani zdrowotnemu.
Z kolei, gdy mowa o pracownikach, to obie grupy przedsiębiorców muszą dokonać ponownego ich zgłoszenia.
Co więcej, gdy mowa o wspólnikach niektórych spółek, którzy opłacają za siebie składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, fundusz pracy, to muszą oni we własnym zakresie dokonać aktywacji swojego konta w ZUS i zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, podobnie jak miało to miejsce przy zawieszeniu działalności.
Na koniec warto wspomnieć, że przy wznowieniu działalności gospodarczej zarówno forma prowadzenia księgowości, jak i forma opodatkowania przychodów z działalności u obu grup przedsiębiorców zostają przywrócone bez składania jakichkolwiek wniosków.
