W otoczeniu medialnym coraz częściej wspomina się o możliwych deportacjach Polaków z USA. Zakładając taki scenariusz, pojawia się pytanie, czy ulga na powrót z USA przy deportacji ma zastosowanie w stosunku do osób deportowanych do kraju, a konkretnie czy mogą oni w Polsce skorzystać ze zwolnienia podatkowego w PIT.
Warunki skorzystania z ulgi na powrót
Ulga na powrót z USA przy deportacji jest preferencją podatkową polegającą na zwolnieniu uzyskanego przychodu od podatku. Otóż zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są przychody podatnika, który przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł, osiągnięte:
- ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy;
- z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8;
- z pozarolniczej działalności gospodarczej, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30c albo art. 30ca albo ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych;
- z zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w Ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
– w 4 kolejno po sobie następujących latach podatkowych, licząc od początku roku, w którym podatnik przeniósł to miejsce zamieszkania, albo od początku roku następnego, z zastrzeżeniem ust. 39, 43 i 44.
Kluczowe w kontekście ww. zwolnienia będą warunki określone w art. 21 ust. 43 ustawy o PIT. W przepisie tym podano, że zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 152, przysługuje pod warunkiem, że:
- w wyniku przeniesienia miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podatnik podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, oraz
- podatnik nie miał miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie obejmującym:
- 3 lata kalendarzowe poprzedzające bezpośrednio rok, w którym zmienił miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- okres od początku roku, w którym zmienił miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do dnia poprzedzającego dzień, w którym zmienił miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz
- podatnik:
- ma obywatelstwo polskie, Kartę Polaka lub obywatelstwo innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, lub
- miał miejsce zamieszkania:
- nieprzerwanie co najmniej przez okres, o którym mowa w pkt 2, w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Konfederacji Szwajcarskiej, Australii, Republice Chile, Państwie Izrael, Japonii, Kanadzie, Meksykańskich Stanach Zjednoczonych, Nowej Zelandii, Republice Korei, Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Stanach Zjednoczonych Ameryki, lub
- na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieprzerwanie przez co najmniej 5 lat kalendarzowych poprzedzających okres, o którym mowa w pkt 2, oraz
- ma certyfikat rezydencji lub inny dowód dokumentujący miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w okresie niezbędnym do ustalenia prawa jakim jest ulga na powrót z USA przy deportacji, oraz
- nie korzystał uprzednio, w całości lub w części, z tego zwolnienia – w przypadku podatników, którzy ponownie przeniosą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Ulga na powrót z USA przy deportacji
Z przedstawionych przepisów wynika, że ulga na powrót m.in. tym osobom fizycznym, które przez okres 3 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zmieniły miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, miały miejsce zamieszkania w USA.
Trzeba pamiętać, że miejsce zamieszkania dla celów podatkowych określa się na podstawie art. 3 ust. 1a ustawy o PIT. Przepis ten stanowi, że za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
- ma na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych), lub
- przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Podobnie też kwestia miejsca zamieszkania jest regulowana w polsko-amerykańskiej umowie w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, gdzie wskazano, że w pierwszej kolejności należy analizować ośrodek interesów życiowych.
Trzeba jednak wskazać, że warunkiem umożliwiającym zastosowanie benefitu jakim jest ulga na powrót z USA przy deportacji, stosownie do art. 21 ust. 43 pkt 4 ustawy, egzystuje w momencie posiadania certyfikatu rezydencji lub innych dowodów dokumentujących miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w okresie niezbędnym do ustalenia prawa do tego zwolnienia.
Zgodnie z art. 5a pkt 21 ustawy o PIT certyfikat rezydencji to zaświadczenie o miejscu zamieszkania podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca zamieszkania podatnika.
Należy podkreślić, że osoba fizyczna, która nielegalnie przebywa na terytorium USA (co stanowi podstawę do deportacji), nie będzie mogła uzyskać amerykańskiego certyfikatu rezydencji podatkowej wydanego przez tamtejsze organy podatkowe.
Jednocześnie jednak z treści art. 21 ust. 43 pkt 4 ustawy o PIT wynika, że dokumentowanie miejsca zamieszkania dla celów podatkowych w okresie niezbędnym do ustalenia prawa do „ulgi na powrót” może alternatywnie nastąpić posiadanym przez podatnika certyfikatem rezydencji lub innym dowodem. Wystarczy zatem, że podatnik ma inne dokumenty, które potwierdzą jego miejsce zamieszkania w innym państwie, niemniej muszą być to dokumenty potwierdzające miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Choć przepisy podatkowe nie wymieniają w tym zakresie żadnego katalogu „innych dowodów”, trzeba pamiętać, że zgodnie z art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.
Powyższe oznacza, że innymi dowodami wskazującymi na miejsce zamieszkania poza Polską mogą być m.in. umowa o pracę, historia zatrudnienia, zagraniczne zeznania podatkowe, zagraniczna umowa najmu nieruchomości, paski wynagrodzeń, wyciągi bankowe czy też zagraniczne zaświadczenie od pracodawcy. Można w tym zakresie przedstawić również inne dowody.
Celem ustawodawcy było objęcie benefitem jakim jest ulga na powrót z USA przy deportacji podatników, którzy nie mieli w Polsce miejsca zamieszkania we wskazanym okresie i będą potrafili to udokumentować (brak miejsca zamieszkania w Polsce). Jednocześnie przepis wprost wskazuje na konieczność posiadania „miejsca zamieszkania dla celów podatkowych” i posiadania certyfikatu rezydencji lub innego dowodu, który będzie dokumentował to miejsce zamieszkania.
