Prowadzisz działalność gospodarczą i zostałeś powołany na ćwiczenia wojskowe? Zastanawiasz się, jak to wpłynie na twoje obowiązki ubezpieczeniowe w ZUS-ie? W tym artykule wyjaśnimy, czy ćwiczenia wojskowe przedsiębiorcy zwalniają z opłacania składek ZUS.
Obowiązek ubezpieczeniowy przedsiębiorcy
Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z szeregiem obowiązków, wśród których istotną rolę odgrywa kwestia ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Przedsiębiorcy, niezależnie od osiąganych dochodów, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu, a także ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Oznacza to, że każdy prowadzący działalność gospodarczą musi regularnie opłacać składki na ZUS, które gwarantują mu dostęp do szeregu świadczeń socjalnych. Wysokość składek ZUS uzależniona jest od wybranej przez przedsiębiorcę podstawy wymiaru. Tym samym istnieją różne ulgi umożliwiające obniżenie składek ZUS przedsiębiorcy.
Obowiązek ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych ma na celu zapewnienie przedsiębiorcom bezpieczeństwa socjalnego i ochrony przed nieprzewidzianymi zdarzeniami losowymi. Regularne opłacanie składek ZUS pozwala zbudować kapitał emerytalny i rentowy, a także zapewnia dostęp do opieki medycznej w razie potrzeby.
Należy jednak pamiętać, że ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne dla przedsiębiorców. Oznacza to, że mogą oni sami zdecydować, czy chcą opłacać składki na to ubezpieczenie i korzystać z przysługujących z niego świadczeń.
Ćwiczenia wojskowe a ZUS
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie przewiduje zwolnienia z obowiązku opłacania składek ZUS z tytułu odbywania ćwiczeń wojskowych. Skutkuje to tym, że przedsiębiorca, w przeciwieństwie do pracownika, który w czasie ćwiczeń wojskowych jest zwolniony z obowiązku opłacania składek ZUS przez pracodawcę, musi samodzielnie opłacać składki za cały okres ćwiczeń, nawet jeśli w tym czasie nie będzie prowadził działalności gospodarczej.
Brak możliwości zwolnienia się z opłacania składek ZUS dla przedsiębiorców na ćwiczeniach może stanowić dla nich pewne obciążenie finansowe. Należy jednak pamiętać, że okres ćwiczeń wojskowych jest wliczany do okresu składkowego i kapitału emerytalnego. Oznacza to, że czas ten będzie miał wpływ na wysokość przyszłej emerytury przedsiębiorcy.
Możliwość zawieszenia działalności
Zawieszenie działalności gospodarczej na czas ćwiczeń wojskowych może być dobrym rozwiązaniem dla przedsiębiorców powołanych do służby. Z jednej strony pozwala na zwolnienie się z obowiązku opłacania składek ZUS, co może generować znaczną oszczędność, szczególnie w przypadku dłuższych ćwiczeń. Z drugiej strony wiąże się to z całkowitym brakiem przychodów z prowadzonej działalności. Oznacza to, że w tym czasie firma nie będzie generować zysków, a przedsiębiorca może mieć problemy z utrzymaniem płynności finansowej.
Decyzja o zawieszeniu działalności nie powinna być pochopna. Ważne jest, aby rozważyć wszystkie potencjalne korzyści i straty. Dłuższy okres zawieszenia może generować większe oszczędności na składkach ZUS, ale jednocześnie wiąże się z wyższymi stratami w przychodach. Należy oszacować te utracone przychody, biorąc pod uwagę szacowany czas trwania przerwy w działalności. Dodatkowo trzeba pamiętać o kosztach wznowienia działalności po zakończeniu zawieszenia. Mogą one obejmować opłaty administracyjne i inne wydatki związane z reaktywacją firmy. Dopiero po dokładnym przeanalizowaniu wszystkich tych czynników można podjąć świadomą decyzję o tym, czy zawieszenie działalności jest w danym przypadku najlepszym rozwiązaniem.
Ubezpieczenie zdrowotne dla każdego żołnierza
Podczas zawieszenia działalności przedsiębiorca wraz z członkami rodziny ma prawo do świadczeń zdrowotnych jeszcze przez 30 dni od momentu ustania ubezpieczenia zdrowotnego. Jednak po upływie tego okresu nie musi obawiać się tego, że nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, ponieważ osoby uczestniczące w ćwiczeniach wojskowych rezerwy mają prawo do bezpłatnych świadczeń medycznych z NFZ jako np. zatrudnieni na etacie lub prowadzący działalność gospodarczą.
Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z 2004 roku określa, że żołnierze rezerwy powołani do służby czynnej lub na ćwiczenia wojskowe podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu. Dotyczy to zarówno żołnierzy aktywnej rezerwy, jak i żołnierzy pasywnej rezerwy powołanych na ćwiczenia. Ubezpieczenie dotyczy wyłącznie tych żołnierzy, którzy nie mają innego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego.
Rekompensata za utracone dochody
Właściciele firm, którzy należą do aktywnej lub pasywnej rezerwy albo do terytorialnej służby wojskowej i pełnią służbę wojskową, mają prawo do świadczenia pieniężnego. Świadczenie to ma na celu zrekompensowanie utraconego dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej podczas nieobecności w firmie. Rekompensata jest wypłacana przez jednostkę wojskową, w której odbywają się ćwiczenia.
Żołnierze otrzymujący świadczenie pieniężne za utracone zarobki muszą liczyć się z pomniejszeniem go o przysługujące im uposażenie. Jeśli uposażenie jest wyższe niż wyliczona rekompensata, świadczenie nie jest wypłacane. Natomiast w przypadku gdy uposażenie jest niższe niż wyliczona rekompensata, wypłaca się rekompensatę pomniejszoną o to uposażenie.
Zgodnie z art. 312 ustawy o obronie Ojczyzny rekompensata z tytułu utraconego dochodu dla przedsiębiorcy za każdy dzień służby wojskowej wynosi 1/22 miesięcznego dochodu z działalności gospodarczej, nie więcej jednak niż 1/22 2,5-krotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w roku poprzedzającym pełnienie służby.
Przykład 1.
Pan Tadeusz prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, z której w 2024 roku osiągnął dochód w wysokości 135 00 zł. W maju 2025 roku został powołany na 10-dniowe ćwiczenia wojskowe. Ile zatem otrzyma rekompensaty za utracone dochody? Aby obliczyć przysługującą mu rekompensatę, należy:
obliczyć przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej: 140 000 zł / 12 miesięcy = 11 250 zł
ustalić dzienną stawkę utraconego dochodu: 11 250 zł / 22 dni = 511,36 zł
porównać uzyskaną dzienną stawkę z ustawowym limitem dziennej stawki (929,75 zł) 511,36 zł < 929,75 zł
uzyskaną kwotę pomnożyć przez liczbę dni ćwiczeń wojskowych: 511,36 zł * 10 dni = 5113,60 zł
Podsumowując, pan Tadeusz otrzyma 5113,60 zł rekompensaty z tytułu utraconego dochodu za 10 dni służby wojskowej.
Aby otrzymać rekompensatę, przedsiębiorca musi złożyć wniosek do dowódcy jednostki wojskowej w ciągu 3 miesięcy od zakończenia ćwiczeń. Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające prowadzenie działalności gospodarczej, a także oświadczenie o wysokości utraconych dochodów.
Ważne jest, aby pamiętać o terminie składania wniosku. Po jego upływie nie będzie możliwości ubiegania się o rekompensatę.
Ćwiczenia wojskowe przedsiębiorcy a składki ZUS – podsumowanie
Przedsiębiorcy powołani na ćwiczenia wojskowe nie są zwolnieni z opłacania składek ZUS. Mogą oni zawiesić działalność gospodarczą na czas ćwiczeń, co zwolni ich z obowiązku opłacania składek, ale wiąże się to z brakiem przychodów. Istnieje również możliwość niezawieszania działalności, wówczas składki ZUS opłacane są przez cały okres ćwiczeń, a czas ten jest wliczany do okresu składkowego i kapitału emerytalnego. Żołnierze rezerwy powołani na ćwiczenia wojskowe mają również prawo do świadczenia pieniężnego rekompensującego utracone dochody z działalności gospodarczej.
