Split payment, czyli podzielona płatność - na czym polega?

Split payment, czyli model podzielonej płatności dotyczy podatku VAT i funkcjonuje na terenie kilku krajów, jak np. Czechy, Turcja czy Włochy. Powodem wdrożenia takiego rozwiązania w wyżej wskazanych państwach, i tym samym w Polsce, była powiększająca się luka podatkowa w VAT. Co to jest split payment? Dla kogo jest obowiązkowy? Od kiedy obowiązuje w Polsce? Jakie profity ma przynieść podatnikom stosującym model podzielonej płatności? Sprawdźmy!

Na czym polega split payment?

Podzielona płatność została wdrożona ustawą o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw z dnia 1 sierpnia 2017 roku.

Jak wskazuje art. 108a ust. 1 ustawy o VAT, ze split payment mogą korzystać nabywcy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku. Wówczas płatności za zobowiązania z faktury dokonuje się na dwa rachunki bankowe:

• wartość netto - na rachunek bankowy dostawcy (lub w inny sposób);
• VAT - na specjalny rachunek VAT dostawcy.

Natomiast art. 108a ust. 1a ustawy o VAT wskazuje, że zapłata za faktury dotyczące czynności wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, gdy kwota należności wynosi min. 15 000 zł musi być dokonana za pomocą mechanizmu podzielonej płatności. Jak wynika z tego przepisu niektórzy podatnicy mają obowiązek stosowania split payment.

Rachunek VAT a split payment w 2024 roku

Aby umożliwić wszystkim nabywcom (firmom) dokonywanie zapłaty zgodnie z zasadami podzielonej płatności przez banki lub SKOK-i zostały założone specjalne rachunki VAT dla każdego podatnika VAT.

Jak wskazuje art. 62b ust. 1 ustawy Prawo bankowe,  rachunek VAT może być uznany wyłącznie środkami pieniężnymi pochodzącymi z tytułu:

• zapłaty kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług, przy użyciu komunikatu przelewu, o którym mowa w art. 108a ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570, 1598 i 1852), zwanego dalej "komunikatem przelewu";
• wpłaty kwoty podatku od towarów i usług przez podatnika, o którym mowa w art. 103 ust. 5a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, na rzecz płatnika, o którym mowa w art. 17a tej ustawy, przy użyciu komunikatu przelewu;
• przekazania środków z innego rachunku VAT posiadacza rachunku VAT;
• przekazania środków z rachunku VAT posiadacza będącego członkiem grupy VAT, o której mowa w art. 2 pkt 47 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
• zwrotu:
• kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług w przypadkach, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1-3 i ust. 14 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, wynikającego z wystawionej przez podatnika faktury korygującej,
• różnicy podatku, o którym mowa w art. 87 ust. 6a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przez urząd skarbowy

– przy użyciu komunikatu przelewu.

Natomiast art. 62b ust. 2 ustawy Prawo bankowe wskazuje, w jakim celu może być obciążony rachunek VAT:

• dokonania:
• płatności kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług z tytułu nabycia towarów lub usług na rachunek VAT,
• zwrotu kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług, w przypadkach, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1-3 i ust. 14 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, wynikającego z wystawionej przez podatnika faktury korygującej, na rachunek VAT nabywcy towarów lub usług

– przy użyciu komunikatu przelewu;

• wpłaty:
• na rachunek urzędu skarbowego:
• podatku od towarów i usług, w tym podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów, dodatkowego zobowiązania podatkowego w tym podatku, a także odsetek za zwłokę w podatku od towarów i usług lub odsetek za zwłokę od dodatkowego zobowiązania podatkowego,
• podatku dochodowego od osób prawnych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób prawnych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek,
• podatku dochodowego od osób fizycznych oraz zaliczek na ten podatek, a także odsetek za zwłokę w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz odsetek od zaliczek na ten podatek,
• podatku akcyzowego, przedpłat podatku akcyzowego, wpłat dziennych, a także odsetek za zwłokę w podatku akcyzowym oraz odsetek od przedpłat podatku akcyzowego,
• należności celnych oraz odsetek za zwłokę od tych należności,
• podatku od wydobycia niektórych kopalin oraz odsetek za zwłokę w podatku od wydobycia niektórych kopalin,
• podatku od sprzedaży detalicznej oraz odsetek za zwłokę w podatku od sprzedaży detalicznej,
• opłaty od środków spożywczych oraz dodatkowej opłaty,
• zryczałtowanego podatku od wartości sprzedanej produkcji oraz odsetek za zwłokę w podatku od wartości sprzedanej produkcji,
• podatku tonażowego oraz odsetek za zwłokę w podatku tonażowym,
• opłaty, o której mowa w art. 92 ust. 11 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2023 r. poz. 2151), dodatkowej opłaty, o której mowa w art. 92 ust. 21 tej ustawy, oraz odsetek za zwłokę od tych opłat,
• należności z tytułu składek, o których mowa w art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230, 1429, 1672 i 1941), oraz należności z tytułu składek, o których mowa w art. 32 tej ustawy, do poboru których obowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
• należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne rolników, o których mowa w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2023 r. poz. 208, 337, 641 i 1429), oraz należności z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.), do poboru których obowiązana jest Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego; itp.

Podzielona płatność a zachęty dla nabywców

Przepisy przewidują szereg zachęt dla podatników stosujących mechanizm split payment:

1. Zmniejszenie kwoty zobowiązania podatkowego zgodnie z art. 108d ust. 1 projektu zmienianej ustawy o VAT - jeżeli zapłata zobowiązania podatkowego z tytułu podatku następuje w całości z rachunku VAT w terminie wcześniejszym niż termin określony dla zapłaty podatku, kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku do zapłaty można obniżyć o kwotę wyliczoną według wzoru:

S = Z * r * (n/360)

gdzie:

• S – oznacza kwotę, o którą obniża się kwotę zapłaty zobowiązania podatkowego z tytułu podatku, wyrażoną w zaokrągleniu do pełnych złotych,
• Z – oznacza kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku wynikającą z deklaracji podatkowej przed obniżeniem tego zobowiązania,
• r – oznacza stopę referencyjną Narodowego Banku Polskiego obowiązującą na dni robocze przed dniem zapłaty podatku,
• n – oznacza liczbę dni od dnia, w którym zlecono przelew, z wyłączeniem tego dnia, do terminu określonego dla zapłaty podatku, włącznie z tym dniem.

2. Brak odpowiedzialności solidarnej zgodnie z art. 108c ust. 1 ustawy - w przypadku zapłaty danej faktury przy zastosowaniu metody podzielonej płatności nie będą miały zastosowania przepisy o odpowiedzialności solidarnej, zawarte w dziale Xa oraz nie będą miały zastosowania regulacje związane ze stosowaniem sankcji określonych w art. 112b ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 112 c ustawy o VAT, do wysokości kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury zapłaconej z zastosowaniem mechanizmu split payment.

3. Art. 108c ust. 2 - nie stosuje się art. 56b Ordynacji podatkowej (podwyższona stawka odsetek za zwłokę w odniesieniu do zaległości w podatku VAT) do zaległości powstałej w wyniku złożonej deklaracji podatkowej, w której podatnik wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej niż 95% wynika z faktur, które zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

Przykład 1.

20 lipca 2023 roku pani Joanna sporządziła plik JPK_V7 za czerwiec 2023 roku. Czy w sytuacji gdy dokona ona zapłaty 5 dni przed ostatecznym terminem zapłaty podatku, może zastosować skonto, obniżając jednocześnie zobowiązanie podatkowe?

Jeżeli pani Joanna dokona zapłaty zobowiązania podatkowego z tytułu podatku VAT w całości ze środków pochodzących z rachunku VAT, będzie mogła zastosować skonto w pliku JPK za czerwiec.

Split payment w pliku JPK_V7 w 2024 roku

Obecnie podatnicy nie mają obowiązku stosowania oznaczenia MPP w części ewidencyjnej pliku JPK_V7 w odniesieniu do faktur objętych split payment. Ustawodawca natomiast nie umorzył obowiązku stosowania adnotacji "mechanizm podzielonej płatności" na fakturach sprzedaży. Dzięki tym zmianom przedsiębiorcy, którzy zapominali o nadaniu kodu MPP w JPK nie są narażeni na karty za braki oznaczeń w części ewidencyjnej JPK co również ograniczyło ilość składanych korekt plików przez podatników. Po wejściu w życie obowiązkowego KSeF czyli Krajowego Systemu e-Faktur od 1 lipca 2024 roku (dla czynnych podatników VAT) i od 1 stycznia 2025 roku (dla podatników VAT zwolnionych) urząd uzyska dostęp do szczegółowych danych zawartych na fakturach w tym do tego, czy faktura objęta jest mechanizmem split payment czy też nie.

Jak ubiegać się o zwrot środków zgromadzonych na rachunku VAT w 2024 roku?

Zgodnie z treścią ustawy (art. 108b ust. 1) podatnik ma prawo do wystąpienia z wnioskiem o dokonanie przelewu środków zgromadzonych na jego rachunku VAT na rachunek bankowy tego podatnika prowadzony dla celów działalności gospodarczej. Przelew mógłby być wykonany wyłącznie na wniosek podatnika, w którym określa kwotę, która ma zostać mu zwrócona. Wniosek będzie podlegał odpowiedniej weryfikacji przez właściwe organy podatkowe. Naczelnik US wydaje postanowienie w terminie 60 dni od daty otrzymania wniosku.

Polecamy:

Data sprzedaży a data wystawienia faktury jako obowiązek PIT i VAT