Tak zwany dodatek stażowy (dodatek za wysługę lat, dodatek za wieloletnią pracę) może być wypłacany zarówno na podstawie przepisów ustawowych dotyczących określonych grup zawodowych, jak i przepisów wewnątrzzakładowych. Regulacje odnoszące się w tym zakresie do pracowników samorządowych zamieszczono w art. 36 ust. 2 i art. 38 ust. 1 i 5 Ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o pracownikach samorządowych oraz w § 7 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 maja 2018 roku w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych.
Wynagrodzenie pracownika samorządowego
Pracownikowi samorządowemu przysługuje wynagrodzenie stosowne do zajmowanego stanowiska oraz posiadanych kwalifikacji zawodowych.
Obligatoryjnymi składnikami wynagrodzenia są:
- wynagrodzenie zasadnicze;
- dodatek za wieloletnią pracę;
- nagroda jubileuszowa;
- jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy;
- dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach określonych w odrębnych przepisach (Ustawie z dnia 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej);
- dodatek specjalny – dla wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty oraz marszałkowi województwa.
Fakultatywne składniki wynagrodzenia to:
- dodatek specjalny – dla pracowników, dla których nie jest to składnik obowiązkowy (przyznawany z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych lub powierzenia dodatkowych zadań);
- dodatek funkcyjny;
- nagroda za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej.
Wysokość dodatku za wieloletnią pracę
Dodatek za wieloletnią pracę przysługuje po 5 latach pracy w wysokości wynoszącej 5% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Wzrasta on o 1% za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
W Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 15 maja 2018 roku w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych określono:
- przedziały (tzw. widełki) kwot wynagrodzeń zasadniczych pracowników zatrudnionych na podstawie wyboru (w tym wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, starostów i marszałków województw);
- maksymalne poziomy wynagrodzeń zasadniczych pracowników zatrudnionych na podstawie powołania (w tym zastępców wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, a także skarbników gminy, powiatu i województwa);
- minimalne poziomy wynagrodzeń zasadniczych pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.
Konkretna kwota wynagrodzenia zasadniczego danego pracownika samorządowego, ustalona zgodnie z przepisami rozporządzenia, jest określana w umowie o pracę, względnie innym akcie (w przypadku pracowników, których stosunek pracy zostaje nawiązany na podstawie wyboru albo powołania).
Przykład 1.
Pracownik zatrudniony w urzędzie gminy na stanowisku inspektora osiągnął 5-letni staż pracy. Otrzymuje miesięczne wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 3100,00 zł. W związku z tym ma prawo do dodatku za wieloletnią pracę w wysokości 155,00 zł miesięcznie (3100,00 × 5% = 155,00 zł).
Ustalanie stażu pracy
Do okresów pracy uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę – podobnie jak do nagrody jubileuszowej i jednorazowej odprawy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy – wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Jeżeli pracownik samorządowy był zatrudniony równocześnie w ramach więcej niż jednego zakończonego stosunku pracy, do okresu uprawniającego do dodatku za wieloletnią pracę wlicza się jeden z tych okresów zatrudnienia.
Przykład 2.
Pracownik przyjęty do pracy w urzędzie gminy od 4 lat pozostaje w zatrudnieniu w ramach odrębnego stosunku pracy w młodzieżowym domu kultury. Z uwagi na to, że stosunek pracy w MDK nadal trwa, okresu zatrudnienia w tej jednostce nie wlicza się pracownikowi przy ustalaniu jego prawa dodatku za wieloletnią pracę w urzędzie gminy.
Przykład 3.
Pracownik jest zatrudniony w samorządowym zakładzie budżetowym od 8 lat i 3 miesięcy. Wcześniej pracował w firmie prywatnej przez 4 lata, w których czasie przez 1 rok pracował również w innej firmie – czyli przez 1 rok był zatrudniony jednocześnie przez dwóch pracodawców. W związku z tym staż pracy pracownika wynosi 12 lat i 3 miesiące (okres 1 roku pracy u dwóch pracodawców nie jest liczony podwójnie).
Termin wypłaty dodatku
Dodatek za wieloletnią pracę wypłaca się w terminie wypłaty wynagrodzenia:
- począwszy od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym pracownik samorządowy nabył prawo do dodatku lub wyższej stawki dodatku, jeżeli nabycie prawa nastąpiło w ciągu miesiąca;
- za dany miesiąc, jeżeli nabycie prawa do dodatku lub wyższej stawki dodatku nastąpiło pierwszego dnia miesiąca.
Przykład 4.
Pracownik osiągnął 7-letni staż pracy 4 kwietnia. W związku z tym dodatek za wieloletnią pracę w wysokości 7% wynagrodzenia zasadniczego będzie wypłacany pracownikowi, począwszy od maja.
Przykład 5.
Inny pracownik 1 września osiągnął staż pracy wynoszący 10 lat. Dodatek za wieloletnią pracę w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego otrzyma już z wypłatą za wrzesień.
Za jakie dni przysługuje dodatek?
Dodatek za wieloletnią pracę przysługuje pracownikowi samorządowemu za dni, za które otrzymuje wynagrodzenie, oraz za dni nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby albo konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, za które pracownik samorządowy otrzymuje z tego tytułu zasiłek z ubezpieczenia społecznego.
Pracownikowi samorządowemu, który wykonuje pracę w urzędzie lub jednostce w czasie urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę w celu wykonywania tej pracy, okres zatrudnienia u tego pracodawcy poprzedzający dzień rozpoczęcia urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy uprawniającego do dodatku za wieloletnią pracę.
Przykład 6.
Pracodawca zatrudniający pracownika od 1 lipca 2015 roku udzielił mu z 1 lutego 2021 roku urlopu bezpłatnego w celu wykonywania pracy w starostwie powiatowym. Do stażu pracy pracownika, od którego zależy prawo do dodatku specjalnego w starostwie, należy wliczyć okres 5 lat i 7 miesięcy – od 1 lipca 2015 roku do 31 stycznia 2021 roku.
Dodatek za wieloletnią pracę jest elementem wynagrodzenia, którego wysokość rośnie proporcjonalnie do liczby przepracowanych lat. Jednak po osiągnięciu 20-letniego stażu pracy dodatek pozostaje na stałym poziomie 20%, a jego wysokość może wzrosnąć tylko w przypadku podwyższenia kwoty wynagrodzenia zasadniczego stanowiącego podstawę jego obliczania.
