Dyrektywa plastikowa - nowe wyzwania dla przedsiębiorców w gospodarce odpadami

Ustawa o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw z dnia 14 kwietnia 2023 roku implementowała do polskiego porządku prawnego zmiany. Sprawdź, jakie zmiany do gospodarki odpadami wprowadziła dyrektywa plastikowa.

Oferowanie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych

Przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w których są oferowane produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 6 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej, będące opakowaniami lub napoje, lub żywność pakowane przez tego przedsiębiorcę w te produkty, jest obowiązany do pobrania opłaty od użytkownika końcowego nabywającego te produkty lub napoje, lub żywność w tych produktach.

Przykład 1.

Czy obowiązek pobierania opłaty dotyczy również przedsiębiorców działających za pośrednictwem urządzeń vendingowych?

Tak, do pobrania opłaty jest również obowiązany przedsiębiorca pakujący i oferujący – za pomocą urządzenia vendingowego, w tym umieszczonego także w miejscach innych niż jednostki handlu detalicznego, jednostki handlu hurtowego lub jednostki gastronomiczne – napoje lub żywność w produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy będących opakowaniami. Przedsiębiorca, jest obowiązany do zapewnienia dostępności opakowań alternatywnych do produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy będących opakowaniami, wytworzonych z materiałów innych niż tworzywa sztuczne, w tym innych niż tworzywa sztuczne ulegające biodegradacji, lub dostępności opakowań wielokrotnego użytku.

Przedsiębiorcy wnoszą pobraną opłatę na odrębny rachunek bankowy prowadzony przez marszałka województwa właściwego ze względu na miejsce jej pobrania, w terminie do 15 marca roku następującego po roku kalendarzowym, w którym została pobrana.

W przypadku gdy przedsiębiorcy nie wnieśli opłaty albo wnieśli opłatę niższą od należnej, marszałek województwa określa, w drodze decyzji, wysokość zaległości z tytułu tej opłaty, stosując stawkę opłaty z roku kalendarzowego, w którym dany przedsiębiorca był obowiązany do pobrania opłaty.

W przypadku niewykonania decyzji marszałek województwa ustala, w drodze decyzji, dodatkową opłatę w wysokości odpowiadającej 50% kwoty niewniesionej opłaty.

Przedsiębiorcy są obowiązani do prowadzenia, w postaci papierowej albo elektronicznej, ewidencji liczby nabytych i wydanych użytkownikom końcowym produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy będących opakowaniami w danym roku kalendarzowym przez danego przedsiębiorcę.

Przedsiębiorca prowadzący więcej niż jedną jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną prowadzi ewidencję oddzielnie dla poszczególnych jednostek.

Przedsiębiorcy są obowiązani do przechowywania informacji zawartych w ewidencji przez 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, którego informacje dotyczą.

Zakazy i ograniczenia wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych

Ustawa zakazuje wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 7 do ustawy oraz wyrobów wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych.

Przedsiębiorca wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 8 do ustawy jest obowiązany do zapewnienia umieszczenia na opakowaniach tych produktów lub na samych produktach odpowiedniego oznakowania.

Przedsiębiorca wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w sekcjach I i III załącznika nr 9 do ustawy jest obowiązany do ponoszenia corocznej opłaty na pokrycie kosztów:

• zbierania odpadów powstałych z produktów tego samego rodzaju, które wprowadził do obrotu, pozostawionych w publicznych systemach zbierania odpadów, w tym na pokrycie kosztów utworzenia i utrzymania tych systemów, transportu tych odpadów i ich przetwarzania;
• sprzątania oraz transportu i przetwarzania odpadów powstałych z produktów tego samego rodzaju jak odpady powstałe z produktów, które wprowadził do obrotu.

Przedsiębiorca wprowadzający do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w sekcji II załącznika nr 9 do ustawy jest obowiązany do ponoszenia corocznej opłaty na pokrycie kosztów sprzątania oraz transportu i przetwarzania odpadów powstałych z produktów tego samego rodzaju jak odpady powstałe z produktów, które wprowadził do obrotu.

Maksymalne stawki opłaty wynoszą:

• 0,20 zł za 1 kg – oddzielnie dla każdego rodzaju wprowadzonego do obrotu produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionego w sekcji I załącznika nr 9 do ustawy;
• 0,03 zł za sztukę – oddzielnie dla każdego rodzaju wprowadzonego do obrotu produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionego w sekcjach II i III załącznika nr 9 do ustawy.

Obowiązek finansowania publicznych kampanii edukacyjnych

Obowiązek finansowania publicznych kampanii edukacyjnych ma przedsiębiorca wprowadzający do obrotu:

• produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w pkt 5-9 załącznika nr 10 do ustawy,
• narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne.

Publiczne kampanie edukacyjne obejmują wszelkie działania mające na celu podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami powstałymi z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w pkt 5-9 załącznika nr 10 do ustawy oraz narzędziami połowowymi stanowiącymi odpady zawierającymi tworzywa sztuczne, wspomagające osiągnięcie wysokiego poziomu selektywnego zbierania tych odpadów, w tym informowanie przy wykorzystaniu środków masowego przekazu, ulotek, broszur informacyjnych i plakatów oraz organizowanie konkursów, konferencji i akcji o charakterze informacyjno-edukacyjnym.

Przedsiębiorca, wykonując ww. obowiązek, opłatę:

• przeznacza w terminie do 1 marca roku kalendarzowego następującego po roku kalendarzowym, którego dotyczy opłata, na publiczne kampanie edukacyjne, lub
• wnosi na odrębny rachunek bankowy właściwego urzędu marszałkowskiego w terminie do 15 marca roku kalendarzowego następującego po roku kalendarzowym, którego dotyczy opłata, na publiczne kampanie edukacyjne.

Stawka opłaty na publiczne kampanie edukacyjne wynosi:

• 0,05 zł za 1 kg wprowadzonego do obrotu produktu wymienionego w pkt 8 załącznika nr 10 do ustawy oraz narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne;
• 0,01 zł za 10 sztuk wprowadzonych do obrotu produktów wymienionych w pkt 5 załącznika nr 10 do ustawy;
• 0,01 zł za sztukę wprowadzonych do obrotu produktów wymienionych w pkt 6, 7 i 9 załącznika nr 10 do ustawy.

Administracyjna kara pieniężna a dyrektywa plastikowa

Administracyjnej karze pieniężnej podlega ten, kto:

• nie pobiera opłaty od użytkownika końcowego nabywającego produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 6 do ustawy będące opakowaniami lub napoje, lub żywność pakowane przez tego przedsiębiorcę w te produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 6 do ustawy będące opakowaniami;
• nie pobiera opłaty od użytkownika końcowego nabywającego napoje lub żywność w produktach jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy będących opakowaniami pakowane i oferowane przez tego przedsiębiorcę za pomocą urządzenia vendingowego;
• nie zapewnia dostępności opakowań alternatywnych do produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy będących opakowaniami, wytworzonych z materiałów innych niż tworzywa sztuczne, w tym innych niż tworzywa sztuczne ulegające biodegradacji, lub dostępności opakowań wielokrotnego użytku;
• nie prowadzi ewidencji wymaganej przepisami ustawy;
• nie przechowuje informacji zawartych w ewidencji przez 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, którego te informacje dotyczą;
• wprowadza do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 7 do ustawy oraz wyroby wykonane z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych;
• nie zapewnia umieszczenia na opakowaniach produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 8 do ustawy lub na samych tych produktach oznakowania;
• wbrew obowiązkowi nie wyznaczył upoważnionego przedstawiciela;
• nie finansuje kosztów selektywnego zbierania narzędzi połowowych stanowiących odpady zawierających tworzywa sztuczne oraz kosztów ich transportu i przetwarzania;
• nie przeznaczył opłaty na publiczne kampanie edukacyjne lub nie wniósł opłaty na publiczne kampanie edukacyjne w terminach określonych w tym przepisie.

Przy ustalaniu wysokości administracyjnej kary pieniężnej uwzględnia się stopień szkodliwości naruszenia, rodzaj, zakres i okres trwania naruszenia oraz dotychczasową działalność podmiotu.