Zarówno nowe, jak i działające już na rynku przedsiębiorstwa spośród dostępnych form finansowania działalności gospodarczej najczęściej wybierają kredyty lub pożyczki z banków. Jak wiadomo warunki kredytodawców często są trudne do spełnienia, a sztywna spłata rat kredytowych może zagrozić firmie w okresie pogorszonej płynności finansowej. W szczególności, jeżeli chodzi o małe i średnie przedsiębiorstwa.
Istnieje jednak dużo korzystniejsze dla przedsiębiorców alternatywne źródło finansowania nowych przedsięwzięć, a mianowicie obligacje. Wszystkim kojarzą się z obligacjami emitowanymi przez Skarb Państwa oraz ogromnymi kwotami pieniędzy. Jednak na rynku papierów wartościowych emitentem obligacji może zostać nawet małe przedsiębiorstwo lub osoba prywatna.
Obligacje na rynku papierów wartościowych
Zasady emisji obligacji zostały uregulowane w Ustawie z dnia 29 czerwca 1995 roku o obligacjach. Według art. 4 obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji - obligatariusza. Jednocześnie zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia wobec niego, które może mieć charakter pieniężny bądź niepieniężny. Emitowanie w serii należy rozumieć jako papiery wartościowe reprezentujące prawa majątkowe podzielone na określoną liczbę równych jednostek.
Innymi słowy, obligacje są pewnego rodzaju pożyczkami (lub kredytami), gdzie emitent papieru wartościowego jest pożyczkobiorcą, a obligatariusz pożyczkodawcą. Jednak tym, co odróżnia obligacje od reszty źródeł finansowania jest w szczególności jego forma papieru wartościowego, gdzie warunki ustalane są przez emitenta. Dlatego też, dzięki ustalaniu własnych zasad spłaty zobowiązania przez przedsiębiorcę (pożyczkobiorcę), jest to korzystniejsza forma finansowania od np. kredytów.
Zasady działania obligacji
Za sprawą posiadania przez emitenta obligacji prawa do dyktowania warunków, może on ustalać dowolne terminy spłat zobowiązania oraz decydować o częstotliwości wypłacania kolejnych transz kapitału pieniężnego. Pozwala to zatem dostosować źródło finansowania do postępu przeprowadzanej inwestycji. W przypadku, gdy na start danego przedsięwzięcia przedsiębiorca potrzebuje dużego zastrzyku gotówki może od razu uzyskać całość kapitału lub dostosowywać napływ gotówki w miarę rozwoju wykonywanych prac. Co ciekawe, w przypadku gdy emitent stwierdzi, iż dalsze obciążanie majątku kolejnym zobowiązaniem może mieć niekorzystny wpływ na gospodarkę finansową firmy, wówczas może zaprzestać emisji obligacji, a co za tym idzie - czerpania kolejnych transz kapitału.
Warto także dodać, że przedsiębiorca może dostosowywać termin spłaty kapitału w zależności od zwrotu uzyskanego z inwestycji. Im szybciej spodziewany jest zwrot kapitału, tym krótszy może być termin zapadalności danej obligacji. Obligacje ze względu na termin zapadalności można podzielić na:
- krótkoterminowe (okres do wykupu do 1 roku),
- średnioterminowe (okres do wykupu od 1 do 5 lat),
- długoterminowe (ponad 5 lat).
Co istotne, spłata obligacji może nastąpić w częściach ustalonych przez emitenta (w terminie wykupu) lub w całości zgodnie z datą zapadalności papieru wartościowego. Jedynym obciążeniem, które powinno być wypłacane regularnie, jest wynagrodzenie obligatariusza od tzw. kuponu, czyli stopy procentowej odsetek od wartości nominalnej obligacji. Wysokość oprocentowania również zależy od emitenta.
Natomiast do organów uprawnionych do emisji obligacji należą:
- Skarb Państwa - obligacje skarbowe,
- instytucje komunalne (gminy, miasta) - obligacje komunalne,
- przedsiębiorcy prywatni - obligacje korporacyjne.
Platforma Catalyst
Dodatkowo warto zastanowić się nad wprowadzeniem własnych obligacji na wirtualną platformę obrotu - Catalyst. Prowadzona jest ona przez spółkę należącą do Giełdy Papierów Wartościowych i umożliwia udostępnienie własnych papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu. Dzięki temu możliwe jest pozyskanie większej liczby chętnych na emitowane obligacje.
