Pożyczka unijna na odnawialne źródła energii dla przedsiębiorców

Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego to jeden z najważniejszych tematów w Unii Europejskiej na przestrzeni kilku ostatnich lat. Nie dziwi więc fakt, że wśród 6 głównych celów polityki spójności na lata 2021–2027 aż dwa są ściśle związane z efektywnością energetyczną. Mamy tutaj na myśli: 

• bardziej przyjazną dla środowiska niskoemisyjną Europę;
• łagodzenie skutków transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu. 

W ramach opracowania skupimy się na działaniach, które są przeznaczone dla przedsiębiorców, w zakresie budowy i rozbudowy instalacji do produkcji energii z OZE, a także jej przesyłania oraz magazynowania. Środki na ten cel zostały zarezerwowane zarówno w programie ogólnokrajowym, jak i na poziomie poszczególnych województw. W pierwszym przypadku przedsiębiorcy powinni zainteresować się działaniem 2.2 Rozwój OZE, które jest wdrażane w ramach programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko (FEnIKS). Druga możliwość to wsparcie pożyczkowe na OZE w ramach 16 programów regionalnych, które jest udzielane za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego.

Sprawdźmy zatem, gdzie przedsiębiorcy mogą uzyskać pomoc jaką jest pożyczka unijna na odnawialne źródła energii.

Jakie typy projektów w zakresie OZE można realizować na poziomie krajowym?

Zgodnie z Uszczegółowieniem programu FEnIKS za wdrażanie działania 2.2 Rozwój OZE odpowiada Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wsparcie kierowane jest na budowę i przebudowę instalacji odnawialnych źródeł energii do wytwarzania energii elektrycznej, ciepła lub wytwarzania paliw alternatywnych z OZE (w szczególności biometanu lub zielonego wodoru). Ponadto w ramach przedsięwzięcia można zaplanować magazyny energii działające na potrzeby danego źródła OZE oraz budowę infrastruktury umożliwiającej przyłączenie do sieci elektroenergetycznej, ciepłowniczej lub gazowej. Należy wyraźnie podkreślić, że w ramach programu przewidziano wsparcie większych instalacji, tj. instalacji o mocy: 

1. energia elektryczna: 
• wiatr: pow. 5 MWe, 
• biomasa: pow. 5MWe, 
• biogaz: pow. 0,5 MWe,
• woda: pow. 5 MWe, 
• promieniowanie słoneczne: pow. 0,5 MWe;
2. energia cieplna:
• biomasa: pow. 5 MWth,
• promieniowanie słoneczne: pow. 0,5 MWth,
• geotermia (w tym pompy ciepła): pow. 0,5 MWth, 
• biogaz: pow. 0,5 MWth.

Moc magazynów energii elektrycznej przewidziana do dofinansowania w ramach programu krajowego powinna wynosić powyżej 1 MWe.

Do tej pory w ramach działania 2.2 ogłoszono jeden nabór dla przedsiębiorców. Od sierpnia do grudnia 2024 roku można było składać wnioski na projekty z zakresu budowy, rozbudowy oraz modernizacji odnawialnych źródeł energii w zakresie wytwarzania biometanu wraz z przyłączeniem do sieci gazowej oraz wytwarzaniem energii elektrycznej/ciepła z biogazu wraz z magazynem energii i przyłączeniem do sieci. Obecnie trwa procedura oceny złożonych aplikacji. Należy jednak zwrócić uwagę, że w ramach tego działania dofinansowanie będzie udzielane w formie:

• dotacji ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR),
• preferencyjnej pożyczki z EFRR,
• pożyczki ze środków krajowych (NFOŚiGW).

Wskazane powyżej 3 formy finansowania obejmą łącznie 100% kosztów kwalifikowanych. Zgodnie z obowiązującym harmonogramem w roku 2025 nie przewiduje się naboru wniosków z działania 2.2 dla przedsiębiorców. Warto jednak śledzić na bieżąco informacje na stronie programu, gdyż w trakcie roku może się to zmienić. 

Jak wygląda pożyczka unijna na odnawialne źródła energii w województwie dolnośląskim?

W listopadzie 2023 roku Zarząd Województwa Dolnośląskiego podpisał z Bankiem Gospodarstwa Krajowego (w ramach programu Fundusze Europejskie dla Dolnego Śląska 2021–2027) umowę, na mocy której przekazał kwotę blisko 700 mln zł na wdrażanie instrumentów finansowych. Tym samy BGK został Menedżerem Funduszu Powierniczego, w ramach którego realizuje:

• działanie 1.5 Instrumenty finansowe dla MŚP (265 mln zł),
• działanie 2.3 Instrumenty finansowe na efektywność energetyczną (481 mln zł),
• działanie 2.5 Instrumenty finansowe na OZE (191 mln zł). 

Najbardziej interesuje nas pożyczka na odnawialne źródła energii dla przedsiębiorców, która jest udzielana w ramach działania 2.5, na którą zostanie przeznaczone 60 mln zł pochodzących z budżetu Unii Europejskiej. Celem przedsięwzięć ma być zwiększenie produkcji energii elektrycznej i cieplnej z OZE. O wsparcie mogą ubiegać się: mikro-, małe, średnie i duże przedsiębiorstwa, spółki prawa handlowego, w których udziały lub akcje posiadają jednostki samorządu terytorialnego, spółdzielnie energetyczne oraz koordynator lub członek porozumienia cywilnoprawnego będącego klastrem energii reprezentujący to porozumienie, o ile jest on przedsiębiorstwem. Parametry instrumentu finansowego przedstawiają się następująco:

• maksymalna kwota wsparcia 5 mln zł (dla biogazu i biomasy 8 mln zł);
• maksymalny okres spłaty dla instalacji o mocy do 50 kW – 10 lat (w przypadku instalacji o mocy powyżej 50 kW okres jest wydłużony do 12 lat, w przypadku wytwarzania energii z biogazu dla instalacji o mocy powyżej 50 kW okres spłaty może wynieść – 15 lat);
• istnieje możliwość skorzystania z karencji w spłacie do 12 miesięcy;
• preferencyjne oprocentowanie – 1% w skali roku. 

Najważniejsza informacja dla przedsiębiorców dotyczy formy wsparcia. Po spełnieniu określonych warunków część kapitału do spłaty może zostać umorzona. Co zatem należy zrobić, aby obciążenie finansowe było mniejsze? Wyróżniamy 3 przypadki umorzenia o:

• 20% w przypadku budowy lub rozbudowy instalacji na biogaz lub biometan;
• 20% w przypadku budowy magazynu energii jako elementu dodatkowego projektu;
• 10% w przypadku budowy lub rozbudowy instalacji do produkcji energii elektrycznej lub cieplnej na własne potrzeby odbiorcy ostatecznego będącego prosumentem.

Jeżeli przedsiębiorca spełni więcej niż jeden warunek, umorzenia sumuje się, ale maksymalnie do 30% wartości pożyczki. Spełnienie powyższych warunków sprawdza się po zakończeniu inwestycji. Ponieważ wsparcie nie może kolidować z działaniem 2.2 Rozwój OZE (FEnIKS), ustalono linię demarkacyjną, zgodnie z którą na Dolnym Śląsku można realizować inwestycje w: 

1. Instalacje wytwarzające energię elektryczną (wraz z magazynami energii na potrzeby danego źródła OZE):
• biomasa – nie więcej niż 5 MWe,
• biogaz – nie więcej niż 0,5 MWe,
• promieniowanie słoneczne – nie więcej niż 0,5 MWe;
2. Instalacje wytwarzające ciepło (wraz z magazynami ciepła działającymi na potrzeby danego źródła OZE):

• biomasa – nie więcej niż 5 MWth,
• geotermia, aerotermia/energii otoczenia – nie więcej niż 2 MWth,
• biogaz – nie więcej niż 0,5 MWth,
• promieniowanie słoneczne – nie więcej niż 0,5 MWth.

Wskazane wyżej limity nie dotyczą natomiast spółdzielni energetycznych oraz klastrów energii. 

W jaki sposób aplikować o środki? Nabór wniosków ma charakter otwarty i ciągły. Bank Gospodarstwa Krajowego w drodze przetargu wyłonił partnerów finansujących, którzy udzielają pożyczek. Na Dolnym Śląsku są to Bank Ochrony Środowiska oraz Towarzystwo Inwestycji Społeczno- Ekonomicznych (TISE). 

Jak wygląda pożyczka unijna na odnawialne źródła energii w województwie świętokrzyskim? 

W województwie świętokrzyskim przedsięwzięcia w zakresie OZE realizowane są w ramach działania 2.4 Zielona energia – instrumenty finansowe. Tutaj, podobnie jak w województwie dolnośląskim, powierzono zarządzanie Funduszem Powierniczym Bankowi Gospodarstwa Krajowego. Pożyczka unijna na odnawialne źródła energii dla przedsiębiorstw charakteryzuje się następującymi parametrami:

• maksymalna wysokość wsparcia – 2 mln zł,
• maksymalny okres spłaty – 7 lat, 
• karencja w spłacie – do 12 miesięcy,
• oprocentowanie – 0% w skali roku. 

W ramach pozyskanych środków można: budować i rozbudowywać instalację do produkcji energii elektrycznej z OZE z magazynem energii oraz budować i rozbudowywać instalację do produkcji ciepła z OZE z magazynem ciepła. Jeżeli chodzi o warunki umorzenia części kapitału, to przedstawiają się one następująco:

• 15% – w przypadku inwestycji przeznaczonych na budowę i rozbudowę instalacji do produkcji energii elektrycznej lub cieplnej na własne potrzeby (ostateczny odbiorca będący prosumentem);
• 7% – w przypadku inwestycji, która dotyczy instalacji do produkcji energii z OZE z magazynem energii;
• 3% – w przypadku, gdy inwestycja realizuje szersze cele polityki spójności (np. utworzenie punktu ładowania pojazdów, rozwój zielonej infrastruktury). 

Wszystkie ww. elementy można łączyć, gdyż maksymalny poziom umorzenia wynosi 25% wartości kapitału. Jeżeli chodzi o maksymalne moce instalacji wytwarzającej energię elektryczną i cieplną, to są one identyczne jak w województwie dolnośląskim. Partnerami finansującymi, do których mogą zgłaszać się przedsiębiorcy z województwa świętokrzyskiego, są Świętokrzyski Fundusz Rozwoju, Krajowe Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości oraz Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych. 

Przedsiębiorcy, którzy poszukują wsparcia ze środków unijnych na budowę instalacji do produkcji energii/ciepła z OZE, powinni zainteresować się działaniem 2.2 Rozwój OZE – FEnIKS (program krajowy) oraz opcją jaką jest pożyczka unijna na odnawialne źródła energii z możliwością umorzenia części kapitału w ramach programów regionalnych poszczególnych województw (w opracowaniu dla przykładu przedstawiono zasady obowiązujące w województwie dolnośląskim i świętokrzyskim). Warto jednak wiedzieć, że w programie krajowym wniosek można złożyć tylko w momencie, gdy nabór jest otwarty (obecnie nie ma takiej możliwości), a w przypadku programów krajowych aplikacje są przyjmowane w trybie ciągłym. Zachęcamy do odwiedzania strony BGK, gdzie znajdą Państwo namiary na instytucje udzielające pożyczek z umorzeniem w pozostałych regionach Polski.