Wynagrodzenie firmy audytorskiej wypłacane lub należne za rok obrotowy – ujawnienie w informacji dodatkowej

Wynagrodzenie firmy audytorskiej jest kwestią obowiązkową do ujawnienia przez jednostki podlegające badaniu sprawozdania finansowego. Przepisy nakładają obowiązek przedstawienia kosztów związanych z badaniem sprawozdania finansowego oraz innymi usługami świadczonymi przez biegłego rewidenta.

Wynagrodzenie firmy audytorskiej a obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania finansowego

Obowiązkowemu badaniu sprawozdań finansowych podlegają jednostki ze względu na formę prawną lub przekroczenie określonych w ustawie o rachunkowości limitów. 

Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości badaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe – kontynuujących działalność:

1. banków krajowych, oddziałów instytucji kredytowych, oddziałów banków zagranicznych, zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji, głównych oddziałów i oddziałów zakładów ubezpieczeń, głównych oddziałów i oddziałów zakładów reasekuracji oraz oddziałów zagranicznych firm inwestycyjnych;
1. spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych;
2. jednostek działających na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz jednostek, o których mowa w art. 2 ust. 2b;
1. jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;
2. krajowych instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego;
3. spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji;
4. pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:
1. średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,
2. suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 000 euro,
3. przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 000 euro.

Przy czym stosownie do art. 3 ust. 2 ustawy o rachunkowości wyrażone w euro wielkości co do zasady przelicza się na walutę polską po średnim kursie ogłoszonym przez Narodowy Bank Polski na dzień bilansowy.

Bezwzględny obowiązek poddania sprawozdania finansowego sporządzanego za 2024 rok badaniu przez biegłego rewidenta dotyczy więc jednostek takich jak proste spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne, spółki jawne, spółki partnerskie, spółki cywilne czy działalności gospodarcze osób fizycznych, jeżeli w 2023 roku spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:

• średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób;
• suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego wynosiła co najmniej 10 870 000 zł (równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 000 euro przeliczonych po średnim kursie NBP z 31 grudnia 2023 roku wynoszącym 4,3480 zł/euro);
• przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość co najmniej 21 740 000 zł (równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 000 euro przeliczonych po średnim kursie NBP z 31 grudnia 2023 roku wynoszącym 4,3480 zł/euro).

Natomiast obowiązek poddania sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta niezależnie od limitów dotyczy np. banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji, funduszy emerytalnych, krajowych instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego czy spółek akcyjnych, (z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji).

Informacja dodatkowa jako część składowa sprawozdania finansowego

Jako część składową sprawozdania finansowego jednostki sporządzają w szczególności informację dodatkową. Należy pamiętać, że informacja dodatkowa powinna zawierać istotne dane i objaśnienia niezbędne do tego, aby sprawozdanie finansowe rzetelnie i jasno przedstawiało sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy. Zakres informacji dodatkowej sporządzonej przez jednostki inne niż banki i zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji i jednostki mikro został określony w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości i obejmuje w szczególności:

1. wprowadzenie do sprawozdania finansowego zawierające opis przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny i sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru, oraz przedstawienie przyczyn i skutków ich ewentualnych zmian w stosunku do roku poprzedzającego;
2. dodatkowe informacje i objaśnienia:
1. do pozycji bilansu, rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych za okresy sprawozdawcze objęte sprawozdaniem finansowym,
2. proponowany podział zysku lub pokrycia straty,
3. podstawowe informacje dotyczące pracowników i organów jednostki,
4. inne istotne informacje dla zrozumienia sprawozdania finansowego.

Wynagrodzenie firmy audytorskiej za rok obrotowy – zasady ujawniania w informacji dodatkowej

Wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego dokonuje organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki, chyba że statut, umowa lub inne wiążące jednostkę przepisy prawa stanowią inaczej. Kierownik jednostki nie może dokonać takiego wyboru. Kierownik jednostki zawiera z firmą audytorską umowę o badanie sprawozdania finansowego w terminie umożliwiającym firmie audytorskiej udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych. W przypadku badania ustawowego w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy o biegłych rewidentach pierwsza umowa o badanie sprawozdania finansowego jest zawierana z firmą audytorską na okres nie krótszy niż dwa lata z możliwością przedłużenia na kolejne co najmniej dwuletnie okresy. Koszty przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego ponosi badana jednostka.

Jednostki podlegające obowiązkowi badania sprawozdania finansowego ujawniają w informacji dodatkowej wynagrodzenie firmy audytorskiej. W załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości w ust. 5 pkt 6 wskazano bowiem, że dodatkowe informacje i objaśnienia obejmują w szczególności informacje o wynagrodzeniu firmy audytorskiej, wypłaconym lub należnym za rok obrotowy odrębnie za: 

1. badanie ustawowe w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy o biegłych rewidentach,
2. inne usługi atestacyjne,
3. usługi doradztwa podatkowego,
4. pozostałe usługi.

W konsekwencji oznacza to, że w tej pozycji informacji dodatkowej jednostka powinna ujawnić wynagrodzenie wypłacone lub należne za rok obrotowy w związku z usługami świadczonymi przez biegłego rewidenta w zakresie badania sprawozdania finansowego. Przy czym należy mieć na uwadze, że odrębnie wykazuje się wynagrodzenie biegłego rewidenta za pozostałe świadczone przez niego usługi (odrębnie inne usługi atestacyjne, usługi doradztwa podatkowego i pozostałe usługi). 

Ujawnienie wynagrodzenia firmy audytorskiej w informacji dodatkowej powinno zatem nastąpić w sposób przejrzysty, z podziałem na wymienione powyżej kategorie. Celem jest zapewnienie rzetelności i pełnej informacji o kosztach poniesionych na usługi audytorskie, co wpływa na przejrzystość finansową jednostki. Ujawnienie wynagrodzenia firmy audytorskiej w informacji dodatkowej sprawozdania finansowego jest nie tylko wymogiem prawnym, lecz także elementem budowania zaufania do jednostki. Przejrzystość w tym zakresie pozwala na lepszą ocenę jakości badania oraz niezależności audytora, co ma bezpośredni wpływ na wiarygodność prezentowanych informacji w sprawozdaniu finansowym jednostki.