Polska Organizacja Franczyzodawców podaje, że polski rynek franczyzowy wzrósł w ciągu ostatnich 13 lat z 50 do ponad 900 firm franczyzowych. Według raportu firmy doradczej PROFIT system pod koniec 2013 roku działało w Polsce już 941 przedsiębiorstw tego typu. Dominują systemy franczyzowe rodzimych marek - 85%. W ubiegłym roku przybyło 101 firm franczyzowych, najwięcej w sektorach gastronomicznym (22), spożywczym (18) i odzieżowym (12), jednocześnie swoją działalność zakończyły aż 52 firmy. Tak duża rozbieżność pomiędzy powstającymi i upadającymi biznesami wynikać może z cech franczyzy. Czym jest franczyza oraz jakie są jej wady i zalety. Przeczytaj i sprawdź!
Na czym polega franczyza?
Franczyza to sposób prowadzenia działalności gospodarczej. Występuje w niej relacja pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą. Ich współpracę określa pisemna umowa. Franczyza to prowadzenie własnego biznesu pod szyldem innej marki. Jest to ciekawa opcja dla podmiotów rozpoczynających działalność- możliwość pracy pod skrzydłami bardziej doświadczonego partnera biznesowego. Oczywiście nie jest to działalność filantropijna, franczyzodawca również liczy na zyski. Franczyza ma swoje blaski i cienie, zarówno dla silnej marki, jak i francyzobiorcy.
Franczyza - zalety dla franczyzobiorcy
Franczyzodawca dzieli się z partnerem nie tylko marką, ale także know-how. Franczyzobiorca może cały czas liczyć na fachową pomoc i szkolenia. Pomoc zwykle obejmuje: wsparcie przy ustaleniu asortymentu, dobór lokalizacji, kontrole biznesowe, szkolenia dotyczące księgowości i rekrutacji pracowników.
Plusem jest również brak konieczności posiadania dużego kapitału na rozpoczęcie działalności. Przedsiębiorca nie buduje biznesu od zera. Dostaje gotową markę, logo, szkolenia dla siebie i pracowników, wiedzę, pomoc merytoryczną i przywiązanych do marki klientów. Na starcie daje to mniejsze ryzyko i większą wiarygodność. Dzięki rozpoznawalności marki można prognozować zyski.
Dzięki franczyzie można uzyskać lepsze warunki współpracy z dostawcami i kontrahentami. Franczyzodawca negocjuje warunki z dostawcami dla całej sieci. Jako większy gracz może wynegocjować lepsze rozwiązania.
Franczyza - zalety dla franczyzodawcy
Dzięki franczyzie franczyzodawca rozwija markę. Przede wszystkim zwiększa kanały dystrybucji towarów i usług. W sposób oczywisty przekłada się to na głębszą penetrację rynku i ograniczenie przestrzeni rynkowej dla konkurencji.
Franczyzodawca zyskuje lojalnych partnerów, którym zależy na swoim sukcesie, a przez to wpływają na sukces całego brandu. Dzięki przekazaniu know-how sam nie musi zarządzać ogromną siecią swoich podmiotów. Osobiście nie kontroluje również rosnącej sieci personelu. Oszczędza na administracji kadrowej.
Franczyza - wady dla franczyzodawcy
Franczyzodawca ponosi również ryzyko związane z udzieleniem licencji franczyzobiorcy. Sieć firm franczyzowych z czasem może okazać się trudna do kontrolowania, szczególnie gdy rozwija się ona poza granicami kraju.
Ryzyko dotyczy także doboru partnerów franczyzowych. Kontrahent może okazać się nieuczciwy, jego personel nierzetelny. Niezadowoleni klienci wpłyną negatywnie na odbiór marki. Co więcej, nieuczciwy franczyzobiorca może wykorzystać poznane know-how przeciwko marce.
Franczyza - wady dla franczyzobiorcy
Franczyza może także stanowić zagrożenie dla franczyzobiorcy. Biorca musi ponieść koszty opłaty wstępnej za udzielenie licencji, a przez cały czas trwania kontraktu wypłacać na rzecz franczyzodawcy określony w umowie procent obrotów. Początkującemu przedsiębiorcy, mimo posiadania silnej marki, może być trudno zarobić na koszty utrzymania lokalu, zatrudnienia pracowników i opłaty dla franczyzodawcy, a co dopiero myśleć o zysku.
Franczyzobiorca ma znacznie ograniczoną samodzielność w prowadzeniu biznesu. Podlega on kontroli franczyzodawcy. Każda innowacja, pomysł musi uzyskać aprobatę właściciela marki. Dzieje się tak nawet wtedy, gdy los firmy franczyzowej jest zagrożony.
Franczyzobiorca ponosi odpowiedzialność za błędne decyzje i sytuacje kryzysowe marki. W pierwszej kolejności odbija się one na preferencjach zakupowych klientów. Jeśli postanowią bojkotować daną markę, najbardziej ucierpi franczyzobiorca.
Co ciekawe, ostatnio obserwuje się rozwój multifranczyzobiorców. Jeden podmiot staje się właścicielem kilku firm franczyzowych. Najwięcej multifranczyzobiorców liczy McDonald’s - w jego sieci 70 proc. franczyzobiorców prowadzi więcej niż jedną restaurację.
