Franczyza to bardzo popularny obecnie model biznesowy, w którym przedsiębiorca podpisuje umowę współpracy z dużą siecią i działa pod jej szyldem. Jakie korzyści odnosi franczyzobiorca? Czym dokładnie jest franczyza? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszym artykule.
Kim jest franczyzobiorca?
Franczyzobiorca to osoba prowadząca działalność gospodarczą na podstawie umowy franczyzy. Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim wiąże się z faktem, że firma prowadzona jest pod marką przedsiębiorcy, który pełni rolę franczyzodawcy. W praktyce przedsiębiorca prowadzi więc biznes na własny rachunek i we własnym imieniu, ale według koncepcji określonej przez sieć, z którą współpracuje. Otrzymuje również know-how mające na celu zagwarantowanie skuteczności biznesu, a w zamian uiszcza na rzecz franczyzodawcy opłaty franczyzowe.
Co to jest franczyza?
Prowadzenie biznesu na licencji franczyzowej wiąże się z prawem, a jednocześnie obowiązkiem do funkcjonowania według zasad określonych przez franczyzodawcę i ujętych w umowie franczyzy. Oznacza to, że przedsiębiorca będący franczyzobiorcą może korzystać z wiedzy i doświadczenia franczyzodawcy, który rozbudowuje swoją sieć i powiększa rynek zbycia. Należy jednak mieć świadomość, że za korzyści wynikające z franczyzy należy zapłacić, a także liczyć się z koniecznością posiadania kapitału na start działalności, czy być świadomym konieczności przestrzegania standardów określonych dla całej sieci.
Rodzaje franczyzy
Decydując się na prowadzenie biznesu w formie franczyzy warto wiedzieć, że na rynku funkcjonują jej różne formy. Rodzaje franczyzy wyróżnia się według następujących kryteriów:
- rodzaj działalności: franczyza dystrybucyjna (sprzedaż towarów) oraz usługowa (sprzedaż usług);
- rodzaj know - how:
- franczyza dystrybucji produktu - franczyzobiorcy przekazywany jest wyłącznie asortyment produktów lub usług do sprzedaży,
- franczyza koncepcji działalności - franczyzobiorcy przekazywana jest pełna koncepcja prowadzenia działalności;
- organizacja systemu:
- franczyza bezpośrednia - bezpośrednie zawarcie umowy franczyzy pomiędzy franczyzobiorcą i franczyzodawcą, który zobowiązuje się do samodzielnego przekazywania wiedzy i nadzorowania działalności,
- franczyza wielokrotna - umowa franczyzy określa, że na danym terenie może powstać określona liczba jednostek franczyzowych,
- masterfranczyza - franczyzobiorca jest jedynym podmiotem działającym pod szyldem sieci na danym terenie.
Czym jest pakiet franczyzowy?
Poruszając kwestię franczyzy warto wspomnieć również o pakiecie franczyzowym, który jest najobszerniejszym dokumentem odnoszącym się do franczyzy. Obejmuje on przede wszystkim:
- know-how,
- znak towarowy,
- podręcznik operacyjny - znajduje się w nim szczegółowy opis wszystkich zasad, zgonie z którymi ma być prowadzona działalność w formie franczyzy,
- usługi świadczone przez franczyzodawcę na rzecz franczyzobiorcy - np. szkolenia,
- opłaty franczyzowe - których mechanizm musi być szczegółowo rozpisany.
Umowa franczyzy
Jak już wcześniej wspomniano by zostać franczyzobiorcą należy podpisać umowę franczyzową z podmiotem udostępniającym swoją markę oraz sposób prowadzenia biznesu. Warto wiedzieć, że jest to umowa nienazwana, czyli nie mająca prawnego unormowania. Oznacza to, że jej zawarcie jest zgodne z zasadą swobody umów i nie ma jednego obowiązującego wzoru umowy franczyzowej. Należy jednak pamiętać, że powinna obowiązkowo powinna ona zawierać:
- definicje kluczowych pojęć, które występują w umowie,
- postanowienia związane z zawarciem umowy,
- prawa i obowiązki obu stron umowy,
- wskazanie możliwości rozwiązania umowy oraz wyszczególnienie przyczyn takiego działania.
Zalety prowadzenia biznesu w oparciu o franczyzę
Prowadzenie biznesu w formie franczyzy jest rozwiązaniem, które posiada wiele zalet. Korzyści uzyskiwane przez franczyzobiorcę to przede wszystkim:
- korzystanie ze sprawdzonego modelu biznesowego oraz wiedzy i doświadczenia franczyzodawcy,
- ograniczenie ryzyka w prowadzeniu działalności,
- wsparcie ze strony franczyzodawcy,
- zmniejszenie kosztów reklamy,
- wykorzystanie dostawców posiadających umowy z franczyzodawcą, co pozwala uzyskać znacznie korzystniejsze warunki.
Wady prowadzenia biznesu w oparciu o franczyzę
Na pierwszy rzut oka biznes w formie franczyzy wydaje się idealny. Warto jednak mieć świadomość, że takie rozwiązanie również posiada wady, a zalicza się do nich przede wszystkim:
- konieczność uiszczania opłat za korzystanie z franczyzy,
- kontrola działalności ze strony franczyzodawcy,
- brak możliwości budowania własnej marki,
- ryzyko nieprzedłużenia umowy na kolejny okres,
- pomyłki i zaniechania ze strony franczyzodawcy.
Prowadzenie biznesu w oparciu o franczyzę to szczególny rodzaj działalności, który wymaga posiadania specyficznych cech, które powinien posiadać franczyzobiorca oraz właściwego podejścia do współpracy. Opierając się jednak na fakcie, że firmy działające w ramach systemów franczyzowych rzadziej upadają w porównaniu do firm działających na tradycyjnych zasadach można uznać franczyzę za doskonały pomysł na biznes.
