Przepisy stanowiące o obowiązku raportowania schematów podatkowych zawierają szczególne regulacje odnoszące się do podmiotów powiązanych. Poniżej wskażemy, w przypadku jakich transakcji oraz zdarzeń pomiędzy podmiotami powiązanymi pojawia się konieczność raportowania. Czym jest raportowanie schematów podatkowych? Sprawdź w artykule!
Pojęcie podmiotów powiązanych w zakresie regulacji stanowiących o raportowaniu schematów podatkowych
Zagadnienie podmiotów powiązanych jest przeważnie kojarzone z podatkami dochodowymi, a tematyce tej poświęcono cały rozdział ustawy PIT oraz ustawy CIT. Jeżeli jednak mówimy o schematach podatkowych – regulowanych przepisami Ordynacji podatkowej – to zaznaczyć należy, że akt ten posługuje się własnymi pojęciami.
Otóż zgodnie z art. 86a par. 1 pkt 7 Ordynacji podatkowej, mówiąc o podmiotach powiązanych, rozumie się przez nie podmiot powiązany z innym podmiotem poprzez co najmniej jeden ze sposobów określonych poniżej:
- osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej uczestniczy w zarządzaniu innym podmiotem i wywiera znaczący wpływ na podmiot zarządzany;
- osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej uczestniczy w sprawowaniu kontroli nad innym podmiotem poprzez udział kapitałowy, który uprawnia do ponad 25% praw głosu;
- osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej posiada bezpośrednio lub pośrednio udział w kapitale innego podmiotu w wysokości ponad 25% kapitału, przy czym wysokość udziału pośredniego ustala się, mnożąc wysokość udziału na kolejnych poziomach, oraz uznaje się, że osoba posiadająca ponad 50% praw głosu posiada 100% tych praw;
- osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej jest uprawniona do co najmniej 25% zysków innego podmiotu.
Ponadto zgodnie z art. 86a ust. 7 Ordynacji podatkowej przy ustalaniu podmiotu powiązanego uznaje się, że:
- jeżeli w zarządzaniu, kontroli, kapitale lub zyskach tego samego podmiotu uczestniczy, zgodnie z § 1 pkt 7, więcej niż jeden podmiot, wszystkie takie podmioty są podmiotami powiązanymi;
- jeżeli te same podmioty uczestniczą w zarządzaniu lub kontroli lub posiadają udział w kapitale lub zyskach, zgodnie z § 1 pkt 7, więcej niż jednego podmiotu, wszystkie takie podmioty są podmiotami powiązanymi;
- podmiot, który działa wspólnie z drugim podmiotem w odniesieniu do praw głosu lub udziału w kapitale trzeciego podmiotu, jest podmiotem dysponującym prawami głosu w tym trzecim podmiocie lub udziałem w kapitale tego trzeciego podmiotu, które należą do drugiego podmiotu;
- osoba fizyczna, jej małżonek oraz wstępni lub zstępni w linii prostej stanowią jedną osobę.
Zdarzenia pomiędzy podmiotami powiązanymi obligujące a raportowanie schematów podatkowych
Jak wynika z definicji zawartej w art. 86a par. 1 pkt 10 Ordynacji podatkowej, schemat podatkowy to czynność lub zespół powiązanych ze sobą czynności, w tym czynność planowana lub zespół czynności planowanych, których co najmniej jedna strona jest podatnikiem lub które mają lub mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego, które:
- spełnia kryterium głównej korzyści oraz posiada ogólną cechę rozpoznawczą,
- posiada szczególną cechę rozpoznawczą, lub
- posiada inną szczególną cechę rozpoznawczą;
Przykładowo ogólną cechą rozpoznawczą (art. 86a par. 1 pkt 6 lit. h Ordynacji podatkowej) jest taka właściwość uzgodnienia, która obejmuje podlegające zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów transgraniczne płatności pomiędzy podmiotami powiązanymi, a w państwie miejsca zamieszkania, siedziby lub zarządu odbiorcy:
- nie nakłada się podatku dochodowego od osób prawnych lub pobiera się podatek dochodowy od osób prawnych według stawki zerowej lub stawki mniejszej niż 5%;
- płatności te korzystają z całkowitego zwolnienia lub objęte są preferencyjnymi zasadami opodatkowania.
Przykład 1.
Polska spółka z o.o. zaciągnęła oprocentowaną pożyczkę w spółce X mającej siedzibę w kraju trzecim. Polska spółka posiada 30% udziałów w spółce X. W kraju siedziby spółki odsetki od pożyczki są zwolnione od podatku dochodowego. W opisanym przypadku zostaje spełniona ogólna cecha rozpoznawcza, o której stanowi art. 86a par. 1 pkt 6 lit. h Ordynacji podatkowej.
W tym miejscu podkreślmy jednak, że w przypadku wystąpienia ogólnej cechy rozpoznawczej obowiązek raportowania się pojawi, jeżeli dodatkowo mamy do czynienia z kryterium głównej korzyści. Zgodnie z art. 86a par. 2 Ordynacji podatkowej kryterium głównej korzyści uważa się za spełnione, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności oraz faktów należy przyjąć, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej mógłby zasadnie wybrać inny sposób postępowania, z którym nie wiązałoby się uzyskanie korzyści podatkowej rozsądnie oczekiwanej lub wynikającej z wykonania uzgodnienia, a korzyść podatkowa jest główną lub jedną z głównych korzyści, którą podmiot spodziewa się osiągnąć w związku z wykonaniem uzgodnienia.
W rezultacie dopiero łącznie wystąpienie przesłanki kryterium głównej korzyści oraz ogólnej cechy rozpoznawczej będzie stanowić schemat podatkowy.
Dalej wskażmy, że zgodnie z art. 86a par. 1 pkt 13 lit. a Ordynacji podatkowej przez szczególną cechę rozpoznawczą rozumie się właściwość uzgodnienia polegającą na tym, że obejmuje ono podlegające zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów transgraniczne płatności pomiędzy podmiotami powiązanymi oraz:
- odbiorca płatności nie ma miejsca zamieszkania, siedziby ani zarządu w żadnym z państw;
- odbiorca płatności posiada miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, wskazanym w aktach wykonawczych wydanych na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w unijnym wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych przyjmowanym przez Radę Unii Europejskiej.
Przykład 2.
Polska spółka z o.o. zakupuje od spółki mającej siedzibę w Panamie towary handlowe. Członkiem zarządu polskiej oraz panamskiej spółki jest ta sama osoba fizyczna. Panama znajduje się w unijnym wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych, co oznacza, że w tym przypadku jest spełnione kryterium ogólnej cechy rozpoznawczej.
Końcowo wskażmy, że zgodnie z art. 86a par 1 pkt 13 lit. h Ordynacji podatkowej szczególną cechą rozpoznawczą jest uzgodnienie, w ramach którego dochodzi o przeniesienia praw do trudnych do wyceny wartości niematerialnych i prawnych.
Ponadto, w art. 86a par. 1 pkt 14 ww. ustawy ustawodawca wyjaśnił, że pod pojęciem trudnych do wyceny wartości niematerialnych rozumie się wartości niematerialne, w tym wartości prawne, a także prawa do tych wartości, które w momencie ich przenoszenia między podmiotami powiązanymi nie miały wiarygodnie określonej wartości porównywalnej oraz prognozy przyszłych przepływów pieniężnych lub spodziewanych przychodów z tych wartości, lub założenia zastosowane przy ich wycenie obarczone są wysokim poziomem niepewności.
Przykład 3.
Polska spółka A sprzedała polskiej spółce B (będącej podmiotem powiązanym) bazę klientów. Taka wartość spełnia kryterium trudnych do wyceny wartości niematerialnych, co oznacza, że również w tym przypadku wystąpiła szczególna cecha rozpoznawcza.
Z przedstawionych przepisów wynika, że podmioty powiązane w określonych okolicznościach również będą zobowiązane do raportowania schematu podatkowego, ponieważ przepisy Ordynacji podatkowej określają konkretne przypadki, w których powiązanie wpływa na występowanie schematu podatkowego.
Polecamy:
