Pracodawca zatrudniający pracowników musi wykonać szereg czynności formalnych i zgłoszeniowych. Wprowadzone ułatwienia w tym zakresie nie są odczuwalne w pożądanym stopniu, gdyż jednocześnie pojawiają się nowe zobowiązania. Powierzanie pracy osobom bezrobotnym to kolejne biurokratyczne wyzwanie dla pracodawcy. Wiąże się to m.in. z różnorodnymi obowiązkami nie tylko wobec bezrobotnego, lecz także w stosunku do urzędu pracy. Jedno z pytań przedsiębiorców, którzy nie zatrudniali dotąd bezrobotnych, dotyczy obowiązku informacyjnego potwierdzającego zatrudnienie bezrobotnego. Czy przyjęcie do pracy bezrobotnego wiąże się z koniecznością poinformowania urzędu pracy? Wyjaśniamy tę kwestię w tym artykule.
Zatrudnianie osób bezrobotnych – podstawy prawne
Choć przepisami obowiązującymi przy zatrudnianiu pracowników są regulacje ustawy – Kodeks pracy, to w odniesieniu do osób bezrobotnych, ze względu na ich status, znajdują zastosowanie regulacje szczególne.
Podstawowe definicje dotyczące zatrudnienia osób bezrobotnych
Dla lepszego zobrazowania omawianej tematyki wydaje się zasadne przybliżenie kilku najważniejszych pojęć zdefiniowanych w ustawie o promocji zatrudnienia. Przede wszystkim – kim jest bezrobotny w rozumieniu przepisów wspomnianej ustawy? Pełne ustawowe objaśnienie tego wyrażenia zajęłoby kilka stron, w związku z tym poniżej zamieszczono uproszczoną wersję definicji, która jednak będzie wystarczającą informacją na potrzeby niniejszego artykułu.
Status bezrobotnego może być przyznany obywatelom polskim poszukującym zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (RP) albo u pracodawców zagranicznych. Za bezrobotnego może być uznany także cudzoziemiec spełniający określone kryteria ustawy o promocji zatrudnienia, który bezpośrednio przed rejestracją jako bezrobotny był zatrudniony nieprzerwanie na terytorium RP przez okres co najmniej 6 miesięcy. Oczywiście, jak już wcześniej wspomniano, do uzyskania statusu bezrobotnego niezbędne jest spełnienie wielu innych warunków wskazanych w ustawie o promocji zatrudnienia.
Z kolei zatrudnieniem – w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia – jest wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego oraz umowy o pracę nakładczą.
W ustawie o promocji zatrudnienia zdefiniowano ponadto pojęcie „inna praca zarobkowa”. Praca tego rodzaju oznacza wykonywanie pracy lub świadczenie usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub umowy o pomocy przy zbiorach w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników albo wykonywanie pracy w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych.
Obowiązek poinformowania urzędu pracy o podjęciu zatrudnienia przez bezrobotnego
Kwestia obowiązku informacyjnego w stosunku do urzędu pracy dotyczącego zatrudnienia osoby bezrobotnej została unormowana w ustawie o promocji zatrudnienia.
Oznacza to zatem, że podmiotem właściwym do poinformowania urzędu pracy o podjęciu zatrudnienia jest sam bezrobotny. Inaczej mówiąc, w tym zakresie przedmiotowym pracodawca nie jest upoważniony do podejmowania czynności o charakterze informacyjnym.
Przykład 1.
Pracodawca zatrudnił osobę bezrobotną. Nowo przyjęty pracownik dowiedział się, że pracodawca zamierza się udać do pobliskiego urzędu pracy w celu złożenia wniosku o dofinansowanie miejsc pracy z Funduszu Pracy. W związku z tym faktem pracownik zwrócił się do niego z prośbą, czy ten mógłby poinformować urzędnika w „pośredniaku” o jego zatrudnieniu. Pracodawca się zgodził. Takie działanie jest jednak nieprawidłowe. Obowiązek poinformowania urzędu pracy o zatrudnieniu spoczywa na bezrobotnym – niewykonanie tego zobowiązania może spowodować określone prawem konsekwencje, bezrobotny może zostać m.in. ukarany.
Możliwość ukarania bezrobotnego, który nie dopełnił obowiązku informacyjnego
Ustawa o promocji zatrudnienia przewiduje środek karny w postaci grzywny wobec bezrobotnego, który nie dopełnił obowiązku informacyjnego dotyczącego faktu podjęcia zatrudnienia.
Jednocześnie bezrobotny nie podlega karze, jeżeli przed dniem rozpoczęcia kontroli w podmiocie kontrolowanym obowiązek informacyjny w stosunku do urzędu pracy został już spełniony.
Przyjęcie do pracy bezrobotnego a informowanie urzędu pracy – podsumowanie
Na pracodawcy ciąży wiele obowiązków związanych z zatrudnianiem pracowników, w tym osób bezrobotnych. Przepisy ustawy o promocji zatrudnienia stawiają wymóg poinformowania właściwego powiatowego urzędu pracy o fakcie zatrudnienia bezrobotnego. Czy wspomniany obowiązek dotyczy pracodawcy? Wymieniona wyżej ustawa jednoznacznie wskazuje, że osobą zobowiązaną do przekazania informacji o zatrudnieniu jest bezrobotny. W jakim terminie należy dopełnić tego obowiązku oraz jakie są konsekwencje jego niewykonania – w treści artykułu zawarto odpowiedzi na te pytania.
