Komisja Europejska zatwierdziła propozycje zmian Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej dotyczących wzmocnienia roli Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Nowe uprawnienia PIP pozwolą skuteczniej egzekwować prawo pracy. Sprawdź szczegóły!
Nowe uprawnienia PIP
Celem reformy jest wzmocnienie Państwowej Inspekcji Pracy poprzez wyposażenie jej w skuteczne narzędzia do ochrony pracowników. Zespół pracujący nad zmianami skupia się zwłaszcza na dwóch kwestiach:
- ustaleniu procedur przekształcania umów cywilnoprawnych w umowy o pracę - działanie to ma na celu wyeliminować praktyki pracodawców, którzy używają umów cywilnoprawnych do obniżania kosztów i obchodzenia prawa pracy.
- zwiększeniu skuteczności i zasięgu kontroli dzięki wprowadzeniu inspekcji zdalnych - PIP również zyska możliwość wymiany danych z ZUS i KAS.
Ryzyka dla pracodawców
Nowe uprawnienia PIP niepokoją przedsiębiorców. Powodem jest fakt, że inspektorzy zyskają prawo do samodzielnego przekształcania umów cywilnoprawnych w umowy o pracę, omijając sąd pracy. Istnieje również ryzyko, że takie decyzje będą miały moc wsteczną. To oznaczałoby dla firm:
- wyższe koszty zatrudnienia - konieczność opłacania wyższych składek ZUS, co znacząco podnosi koszty prowadzenia działalności.
- wzrost obciążeń administracyjnych - pracodawcy będą musieli poświęcać więcej czasu i zasobów na dokumentowanie i udowadnianie charakteru zawieranych umów.
- konieczność uregulowania zaległości z mocą wsteczną - jeśli umowa cywilnoprawna zostanie przekształcona w umowę o pracę z datą wsteczną, firma może zostać obciążona jako płatnik zaległych składek i podatków.
Konsekwencje dla pracodawców
Jeśli Państwowa Inspekcja Pracy stwierdzi naruszenia, pracodawcy mogą ponieść poważne konsekwencje. Za zawarcie umowy cywilnoprawnej zamiast umowy o pracę grozi im grzywna przewidziana w Kodeksie pracy. Co więcej, niewykonanie decyzji PIP o przekształceniu umowy może skutkować nałożeniem kary finansowej na pracodawcę w ramach egzekucji administracyjnej.
Podsumowanie
Główny Inspektor Pracy zapewnia, że nie dojdzie do masowych kontroli. Nowe regulacje mają jedynie wzmocnić narzędzia PIP w walce z nadużyciami, czyli przypadkami celowego omijania przepisów prawa pracy poprzez stosowanie umów cywilnoprawnych. Niejasne pozostaje jednak, jak prawnie decyzje administracyjne będą wpływać na już zawarte umowy.
Dodatkowo Rząd zrezygnował z pomysłu dotyczącego obowiązku oskładkowania wszystkich umów cywilnoprawnych argumentując, że większość osób pracujących na tych umowach ma już inne formy ubezpieczenia społecznego.
Zgodnie z harmonogramem, projekt ustawy ma być gotowy do końca sierpnia 2025, a cały proces legislacyjny, włączając uzgodnienia międzyresortowe i konsultacje społeczne, ma zakończyć się do końca 2025 roku, tak by zmiany weszły w życie w 2026 roku.
