Pożyczki unijne na zwiększenie efektywności energetycznej i OZE dla przedsiębiorców

Pożyczki unijne na zwiększenie efektywności energetycznej oraz odnawialne źródła energii to mechanizm, który jest w całym kraju bardzo podobny. W pierwszej kolejności województwa zainteresowane takim działaniem musiały zawrzeć odpowiednie zapisy w  swoich programach regionalnych. Jeżeli Komisja Europejska zatwierdziła proponowany rodzaj wsparcia, następnym krokiem było przygotowanie odpowiednich dokumentów dotyczących wdrożenia instrumentu oraz wybór operatorów finansowych. W ramach opracowania przedstawimy, w jaki sposób firmy w poszczególnych województwach mogą ubiegać się o środki na zwiększenie efektywności energetycznej. 

Jak wyglądała procedura wdrażania instrumentów finansowych w województwie podkarpackim? 

Zanim przejdziemy do opisywania konkretnych produktów finansowych na zwiększenie efektywności energetycznej, pokażemy na przykładzie województwa podkarpackiego, jakie działania podjęły władze województwa, aby wdrożyć pożyczki dla przedsiębiorców. Po zatwierdzeniu programu regionalnego uchwałą Zarządu Województwa przyjęto „Strategię inwestycyjną dla instrumentów finansowych w ramach programu Fundusze Europejskie dla Podkarpackiego 2021-2027”. Zgodnie z zawartą w dokumencie koncepcją zdecydowano się na następujące instrumenty:

1. pożyczkę rozwojową dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw mających siedzibę na terenie województwa podkarpackiego – na ten cel zarezerwowano kwotę 46,8 mln euro,
2. pożyczkę na poprawę efektywności energetycznej mikro i małych firm – 33,2 mln euro,
3. pożyczkę na OZE dla szerokiej grupy inwestorów (w tym przedsiębiorców) chcących na terenie województwa podkarpackiego wybudować instalację wytwarzającą energię z OZE/magazyn energii – 72 mln zł. 

Wybierając model wdrażania instrumentów, zdecydowano się na utworzenie Funduszu Powierniczego, którego menadżerem został Bank Gospodarstwa Krajowego. W celu sprawnego zarządzania środkami BGK w drodze przetargu wyłonił partnerów finansujących, których zadaniem jest udzielanie i rozliczanie wsparcia przedsiębiorcom. Z końcem lutego 2024 roku władze województwa podpisały umowę na utworzenie i zarządzanie Funduszem Powierniczym w programie Fundusze Europejskie dla Podkarpackiego 2021-2027, na podstawie której realizowany jest projekt pn. Pożyczki na wsparcie OZE. Środki z pożyczki mogą być przeznaczone na finansowanie inwestycji, które polegają na budowie i rozbudowie instalacji do produkcji energii z odnawialnych źródeł, wraz z przyłączami do sieci oraz inwestycje w magazyny energii działające na potrzeby danego źródła OZE, w zakresie wytwarzania energii elektrycznej, energii cieplnej i wodoru niskoemisyjnego. Podstawowe parametry produktu przedstawiają się następująco:

• maksymalna wysokość wsparcia – 5 mln zł,
• preferencyjne oprocentowanie – 1% w skali roku,
• karencja w spłacie od 6 do 9 miesięcy,
• okres spłaty od 8 do 15 lat (w zależności od rodzaju inwestycji).

Należy również wspomnieć o podmiotach, które pełnią funkcję partnerów finansujących. Przedsiębiorcy z województwa podkarpackiego mogą składać wnioski o pożyczkę do Lubelskiej Fundacji Rozwoju (Placówka w Rzeszowie) oraz Agencji Rozwoju Regionalnego MARR z Mielca.

Jakie są parametry ekopożyczki z premią dla przedsiębiorców z województwa warmińsko-mazurskiego?

Ekopożyczka z premią to produkt skierowany do przedsiębiorców z województwa warmińsko-mazurskiego, którzy chcą zmniejszyć zużycie energii. Środki można przeznaczyć na: 

• modernizację lub wymianę nieefektywnych źródeł ciepła,
• modernizację energetyczną budynków,
• zastosowanie energooszczędnych technologii produkcyjnych,
• odzysk energii w procesie produkcyjnym.

Maksymalna kwota, jaką można pozyskać, to 2 mln zł. Okres spłaty wynosi do 10 lat, przy możliwości skorzystania z karencji w spłacie do 8 miesięcy. Preferencyjne oprocentowanie to zaledwie 1,5% w skali roku. Najważniejsza informacja dla przedsiębiorców dotyczy możliwości skorzystania z umorzenia – do 24% wartości pożyczki. Ostateczna wysokość umorzenia jest uzależniona od spełnienia dodatkowych warunków, takich jak:

• poprawa efektywności energetycznej budynku (im większa oszczędność energii pierwotnej w stosunku do stanu wyjściowego, tym wyższe umorzenie);
• wymiana źródła ciepła na OZE;
• przyłączenie budynku do efektywnego systemu ciepłowniczego;
• realizacja inwestycji na określonym obszarze województwa (np. na terenie miast tracących funkcje społeczno-gospodarcze);
• realizacja inwestycji przez przedsiębiorstwo znajdujące się we wczesnej fazie rozwoju.

Wśród partnerów finansujących, którzy podpisali umowę z BGK na realizację projektu, wymienia się Warmińsko-Mazurską Agencję Rozwoju Regionalnego z Olsztyna, Stowarzyszenie „Centrum Rozwoju Ekonomicznego Pasłęka” oraz Fundację Rozwoju Regionalnego Łukta.

Pożyczki unijne na zwiększenie efektywności energetycznej w województwie małopolskim?

Kolejnym regionem, który zdecydował się wspierać przedsiębiorców w zakresie zwiększenia efektywności energetycznej, jest Małopolska. W ramach programu regionalnego dostępna jest pożyczka w kwocie do 3 mln zł, na maksymalnie 15-letni okres spłaty. Dodatkową zachętą do korzystania z tego produktu powinno być bardzo niskie oprocentowanie – 1% w skali roku oraz możliwość skorzystania z karencji w spłacie do 12 miesięcy. Środki mogą zostać przeznaczone na:

1. modernizację energetyczną budynków (w tym ocieplenie przegród, wymianę okien, drzwi, oświetlenia na energooszczędne);
2. zastosowanie technologii efektywnych energetycznie w procesach wytwórczych w przedsiębiorstwach (w tym przebudowę lub wymianę instalacji, urządzeń technologicznych oraz ciągów transportowych linii produkcyjnych);
3. zastosowanie technologii odzysku energii wraz z systemem wykorzystania energii ciepła odpadowego powstającego w procesach przemysłowych.

Dodatkowo w ramach inwestycji przedsiębiorca może zaplanować wprowadzenie systemów zarządzania energią, budowę instalacji OZE wraz z magazynami energii, wymianę dotychczasowych instalacji grzewczych oraz zastosowanie rozwiązań gospodarki obiegu zamkniętego. Gdzie zgłosić się po wsparcie? Przedsiębiorców z małopolski zachęcamy do odwiedzania placówek Banku Ochrony Środowiska (oddziały w Krakowie, Oświęcimiu i Tarnowie).

Kto udziela pożyczek na poprawę efektywności energetycznej w województwie lubelskim? 

Mikro i małe przedsiębiorstwa oraz spółki prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji mają jednostki samorządu terytorialnego mające siedzibę na terenie Lubelszczyzny, mogą ubiegać się o wsparcie na zwiększenie efektywności energetycznej w ramach projektu pn. Fundusz Powierniczy Województwa Lubelskiego. Władze województwa na wspomniany cel przeznaczoną kwotę ponad 276 mln zł. Szacuje się, że w ciągu kilku lat ze wsparcia skorzysta ponad 170 podmiotów z regionu, co realnie przyczyni się do zmniejszenia rocznego zużycia energii pierwotnej w przedsiębiorstwach o ponad 15 tys. MWh/rok. Wśród typów inwestycji możliwych do realizacji wymienia się:

1. kompleksową termomodernizację budynków wraz z instalacją OZE;
2. zastosowanie technologii odzysku energii wraz z wykorzystaniem energii ciepła odpadowego w ramach przedsiębiorstwa;
3. podnoszenie poziomu efektywności w związku z przeprowadzonym audytem (np. ograniczenie energochłonności, energooszczędne oświetlenie wewnętrzne i zewnętrzne, modernizacja systemu grzewczego, minimalizacja strat ciepła, obiegi zamknięte, instalacja urządzeń OZE);
4. zastosowanie technologii efektywnych energetycznie w procesach wytwórczych (w tym przebudowa lub wymiana instalacji technologicznych oraz ciągów transportowych linii produkcyjnych);
5. wymiana nieefektywnych źródeł ciepła opartych o paliwa stałe (w tym zastosowanie systemów grzewczych opartych na niskoemisyjnych źródłach energii/OZE wraz z przyłączami budynków do sieci gazowej i miejskiej sieci ciepłowniczej połączona z termomodernizacją budynków).

Pożyczkę w kwocie do 15 mln zł można rozłożyć w spłacie na maksymalnie 15 lat. Preferencyjne oprocentowanie wynosi 1,5% w skali roku. Istnieje również możliwość zawieszenia spłaty na 12 miesięcy. Po zakończeniu inwestycji oraz weryfikacji poniesionych wydatków przedsiębiorca może ubiegać się o umorzenie części kapitału (maksymalnie do 25%). Podmioty zainteresowane wsparciem odsyłamy do Banku Ochrony Środowiska w Lublinie, Biłgorajskiej Agencji Rozwoju Regionalnego, Lubelskiej Fundacji Rozwoju oraz Polskiego Funduszu Gwarancyjnego z Lublina. 

Pożyczki na poprawę efektywności energetycznej oraz instalacje OZE finansowane z budżetu Unii Europejskiej są dostępne dla przedsiębiorców za pośrednictwem regionalnych programów operacyjnych poszczególnych województw. Większość regionów w kraju zdecydowała, że instrument finansowy będzie wdrażany przez Bank Gospodarstwa Krajowego, który wyłania partnerów finansowych odpowiedzialnych za obsługę produktu. W ramach opracowania przedstawiliśmy, jakie są warunki korzystania z pożyczek w województwie podkarpackim, warmińsko-mazurskim, lubelskim i małopolskim. Przedsiębiorców z pozostałych regionów zachęcamy do odwiedzania strony BGK, gdzie dostępne są informacje o kolejnych projektach. Poza niskim oprocentowaniem, długim okresem spłaty oraz możliwością skorzystania z karencji w spłacie zachętą dla niezdecydowanych powinna być możliwość umorzenia części spłaty po spełnieniu określonych warunków.