Od czerwca 2025 roku przedsiębiorcy w Polsce i całej Unii Europejskiej staną przed nowymi wymaganiami prawnymi związanymi z dostępnością obejmującą produkty dla osób z niepełnosprawnościami. Analizujemy najnowsze wytyczne prawne w tym zakresie.
Zmiany te wynikają z wdrożenia Europejskiego Aktu o Dostępności, który ma na celu eliminację barier utrudniających korzystanie z produktów i usług przez osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności – wzrokową, słuchową, ruchową czy poznawczą.
Europejski Akt o Dostępności
Europejski Akt o Dostępności (ang. European Accessibility Act, EAA) to unijna dyrektywa, której celem jest zwiększenie dostępności produktów i usług dla osób z niepełnosprawnościami na jednolitym rynku europejskim. Wprowadzony w życie z myślą o zapewnieniu równych szans i eliminacji barier, EAA nakłada na producentów, importerów oraz sprzedawców nowe obowiązki dotyczące projektowania i udostępniania produktów, które muszą być łatwe w obsłudze, intuicyjne oraz przystosowane do potrzeb osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności.
W praktyce Akt ten ma na celu harmonizację wymagań dotyczących dostępności, co ułatwi osobom z niepełnosprawnościami korzystanie z podstawowych dóbr i usług oraz zwiększy ich niezależność i udział w życiu społecznym i gospodarczym. Jednocześnie pozwala to przedsiębiorcom na rozwój produktów dostępnych na całym rynku UE bez konieczności stosowania odrębnych rozwiązań dla poszczególnych państw.
EAA skupia się na określonych kategoriach produktów i usług, które są najistotniejsze z punktu widzenia codziennego funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami. Do najważniejszych grup należą:
- Urządzenia komputerowe i telekomunikacyjne – w tym smartfony, tablety, komputery osobiste, telefony stacjonarne i systemy komunikacyjne,
- Bankomaty i urządzenia płatnicze – wszystkie urządzenia umożliwiające dokonywanie płatności lub wypłaty gotówki,
- E-booki i urządzenia do odtwarzania materiałów cyfrowych – które muszą zapewniać możliwość dostosowania treści do potrzeb użytkownika,
- Telewizory i urządzenia audiowizualne – w tym funkcje ułatwiające odbiór i obsługę dla osób z niepełnosprawnościami wzroku i słuchu,
- Urządzenia do korzystania z transportu – takie jak terminale biletowe i systemy informacyjne,
- Systemy oprogramowania i aplikacje – muszą być zaprojektowane zgodnie z wytycznymi dostępności, np. WCAG (Web Content Accessibility Guidelines).
Europejski Akt o Dostępności obowiązuje na terenie całej Unii Europejskiej i został implementowany do prawa krajowego państw członkowskich. W Polsce jego przepisy zaczną obowiązywać od czerwca 2025 roku. Od tego momentu producenci i sprzedawcy będą musieli zapewnić, że wprowadzane na rynek produkty spełniają określone wymogi dostępności.
Implementacja EAA to nie tylko obowiązek prawny, ale także szansa na dostęp do szerokiego rynku konsumenckiego oraz poprawę jakości produktów. Wprowadzenie standardów dostępności sprzyja bowiem tworzeniu innowacyjnych i bardziej uniwersalnych rozwiązań, które mogą zyskać na popularności nie tylko wśród osób z niepełnosprawnościami, ale również wśród szerszej grupy użytkowników.
Kluczowe wymagania dotyczące dostępności
Wprowadzenie Europejskiego Aktu o Dostępności (EAA) nakłada na producentów i dostawców szereg wymogów, które mają zagwarantować, że produkty dostępne na rynku będą przystosowane do potrzeb osób z różnorodnymi niepełnosprawnościami. W praktyce oznacza to konieczność uwzględnienia aspektów dostępności już na etapie projektowania i produkcji, a także zapewnienia odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej spełnienie tych wymagań.
Produkty powinny działać poprawnie z popularnymi technologiami wspomagającymi, takimi jak czytniki ekranu, powiększalniki tekstu, urządzenia Braille’a czy systemy wspomagające komunikację alternatywną.
Dostępność to nie tylko funkcjonalność, ale także bezpieczeństwo użytkowania. Urządzenia muszą być zaprojektowane tak, aby minimalizować ryzyko urazów, np. przez łatwo dostępne i czytelne elementy sterujące, a także zapewniać ergonomię użytkowania przez osoby o różnych sprawnościach ruchowych.
Producenci i importerzy są zobowiązani do prowadzenia dokumentacji potwierdzającej zgodność produktów z wymaganiami dostępnymi dla organów kontrolnych. W razie potrzeby muszą udostępnić raporty i certyfikaty, które potwierdzają spełnienie wymogów EAA.
Przestrzeganie tych wymagań nie tylko ułatwia osobom z niepełnosprawnościami korzystanie z produktów, ale także wpisuje się w globalny trend tworzenia rozwiązań uniwersalnych, które są wygodne i funkcjonalne dla wszystkich użytkowników.
Jak przygotować firmę do nowych obowiązków
Wdrożenie wymogów Europejskiego Aktu o Dostępności to dla wielu firm wyzwanie, ale odpowiednie przygotowanie pozwoli zminimalizować ryzyko problemów i kosztów. Pierwszym krokiem jest dokładna analiza obecnych produktów pod kątem dostępności – czy spełniają wymogi dotyczące łatwości obsługi, czy dokumentacja jest kompletna i czy produkty są kompatybilne z technologiami wspomagającymi.
Warto powołać zespół odpowiedzialny za wdrożenie zmian, w którym znajdą się osoby z działu rozwoju produktu, marketingu oraz obsługi klienta. Konieczne może być także zatrudnienie lub współpraca z ekspertami ds. dostępności, którzy pomogą wdrożyć właściwe rozwiązania.
Kolejnym krokiem jest szkolenie pracowników, zwłaszcza tych odpowiedzialnych za projektowanie i rozwój produktów, aby znali standardy i mogli wprowadzać je na bieżąco. Warto również zaktualizować procedury jakości i kontroli, aby weryfikować zgodność produktów z wymogami dostępnymi na każdym etapie produkcji.
Niezbędne jest także dostosowanie materiałów informacyjnych – instrukcji obsługi, etykiet, stron internetowych – do wymogów dostępności, co może obejmować np. przygotowanie wersji tekstowych kompatybilnych z czytnikami ekranu lub zastosowanie jasnego i prostego języka.
Na koniec firma powinna opracować system dokumentacji, który umożliwi szybkie wykazanie zgodności produktów z wymogami podczas kontroli. Dobrze przygotowana firma zyska przewagę na rynku, pokazując, że dba o wszystkich klientów, w tym osoby z niepełnosprawnościami.
Korzyści z wdrożenia zasad dostępności obejmującej produkty dla osób z niepełnosprawnościami
Choć wdrożenie wymogów Europejskiego Aktu o Dostępności wiąże się z nakładami czasu i środków, niesie ze sobą wiele korzyści, które przewyższają początkowe trudności. Po pierwsze, produkty dostępne dla osób z niepełnosprawnościami trafiają do szerszego grona odbiorców, co zwiększa potencjał sprzedażowy i pozwala zdobyć nowych klientów.
Dostępność to także wyraz odpowiedzialności społecznej i etyki biznesowej, co pozytywnie wpływa na wizerunek firmy i buduje jej renomę na rynku. Klienci coraz częściej zwracają uwagę na wartości, które reprezentuje marka, a troska o inkluzywność staje się jednym z ważnych czynników wyboru.
Ponadto, produkty projektowane z myślą o dostępności są często bardziej intuicyjne i łatwiejsze w obsłudze dla wszystkich użytkowników, co przekłada się na większą satysfakcję klientów i mniejszą liczbę reklamacji. Zwiększona użyteczność i ergonomia mogą również obniżyć koszty wsparcia technicznego i obsługi posprzedażowej.
Na koniec warto podkreślić, że zgodność z wymogami dostępności otwiera drzwi do udziału w przetargach publicznych oraz ułatwia ekspansję na rynki zagraniczne, gdzie takie standardy stają się normą. Dostosowanie produktów do potrzeb osób z niepełnosprawnościami to zatem nie tylko spełnienie obowiązku prawnego, ale też inwestycja w przyszłość i rozwój firmy.
Podstawy prawne:
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
Polecamy:
