Zatrudnienie niepełnosprawnego pracownika - obowiązki i korzyści

Osoby niepełnosprawne podlegają  takim samym zasadom w zakresie podejmowania pracy, jak każda inna osoba. Podstawowym aktem prawnym, który  reguluje prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika w tym zakresie, jest ustawa  o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, a także, jak w przypadku innych pracowników Kodeksu Pracy. Przeczytaj, z czy się wiąże zatrudnienie niepełnosprawnego pracownika.

Kim jest osoba niepełnosprawna?

Ustala się trzy stopnie niepełnosprawności:

1. znaczny - do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji,
2. umiarkowany - do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych,
3. lekki - do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną

1. przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawne,
2. zatrudnienia w formie telepracy.

Osoba niepełnosprawna może pracować pod warunkiem, że będzie miała zgodę na wykonywanie pracy, wydaną przez lekarza medycyny pracy, a praca na danym stanowisku jest zgodna ze wskazaniami zawartymi w orzeczeniu lekarza orzecznika.

Zatrudnienie niepełnosprawnego pracownika

Zatrudnienie osoby z niepełnosprawnością wiążę się dla przedsiębiorcy z obowiązkiem spełniania pewnych warunków.

Czas pracy w przypadku zatrudnienia osoby niepełnosprawnej:

Osoba niepełnosprawna nie może pracować dłużej niż 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Czas pracy osoby niepełnosprawnej w stopniu umiarkowanym lub znacznym nie może przekraczać 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo.

Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych oraz ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy.

Stosowanie norm czasu pracy nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości.

Wymiar czasu pracy dla osób niepełnosprawnych oraz zakaz zatrudniania w porze nocnej i godzinach nadliczbowych nie ma zastosowania w dwóch przypadkach:

• do osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz
• gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.

Prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego

Osobie ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności.

Urlop ten nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów - jeżeli jego wymiar przekracza 10 dni roboczych.

Zatrudnienie niepełnosprawnego pracownika - dofinansowanie do wynagrodzenia

Pracodawcy, który zatrudnia osoby niepełnosprawne, przysługuje ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, o ile pracownicy ci znajdują się w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, prowadzonej przez PFRON.

Dofinansowanie przysługuje:

• każdemu pracodawcy zatrudniającemu osobę niepełnosprawną,
• pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej,
• pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy przy  osiągnięciu wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 proc.,
• pracodawcom, którzy nie posiadają zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu.

Dofinansowanie nie przysługuje za zatrudnienie niepełnosprawnego pracownika, jeżeli:

• są zatrudnieni na umowy cywilnoprawne (np. umowa o dzieło, umowa zlecenie),
• posiadają lekki lub umiarkowany stopień niepełnosprawności i mają ustalone prawo do emerytury,
• są zatrudnieni w formie przewidującej wypłatę ich wynagrodzeń ze środków publicznych (jeśli część wynagrodzenia jest wypłacana ze środków publicznych, dofinansowanie może być wypłacane tylko do pozostałej części wynagrodzenia).

Wysokość miesięcznego dofinansowania na niepełnosprawnego pracownika uzależniona jest od:

• wymiaru czasu pracy pracownika niepełnosprawnego (dofinansowanie jest proporcjonalne do wymiaru czasu pracy),
• stopnia niepełnosprawności zatrudnionego (im wyższy stopień niepełnosprawności, tym wyższa kwota dofinansowania),
• szczególnych schorzeń zatrudnionego (kwoty dofinansowania zwiększa się o 40% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, w odniesieniu do których orzeczono: chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych),
• typu pracodawcy, u którego niepełnosprawny jest zatrudniony (zakłady pracy chronionej otrzymują wyższe dofinansowanie niż firmy z otwartego rynku pracy).

Rejestracji pracodawcy w PFRON dokonuje się wraz ze złożeniem pierwszego wniosku o miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia. 

Wnioskodawca, korzystający z dofinansowania, przechowuje dokumentację pozwalającą na sprawdzenie zgodności  przyznanie pomocy z przepisami rozporządzenia o dofinansowaniu przez okres 10 lat od dnia przyznania pomocy.

Podsumowując zatrudnienie osoby z niepełnosprawnością wiążę się dla przedsiębiorcy z obowiązkiem spełniania pewnych warunków. Jednak zdecydowaną korzyścią dla pracodawcy, który zatrudnia osoby niepełnosprawne jest miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Czyli zatrudnienie niepełnosprawnego niesie ze sobą korzyści.