0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Praca w niedziele i święta - jaka rekompensata za nią przysługuje?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

W niektórych przypadkach dozwolona jest praca w niedziele i święta. Za pracę w te dni pracownikowi należy się odpowiednia rekompensata. W pierwszej kolejności może on odebrać dzień wolny, a jeżeli nie ma takiej możliwości, należy mu się dodatkowe wynagrodzenie. Sprawdź, z czym wiąże się praca w niedziele i święta!

Dni ustawowo wolne od pracy

Niedziele i święta powinny być dniami wolnymi od pracy. Ustawa o dniach wolnych od pracy określa, kiedy pracownik co do zasady nie musi wykonywać swoich obowiązków służbowych:

  • 1 stycznia – Nowy Rok,
  • 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
  • pierwszy dzień Wielkanocy,
  • drugi dzień Wielkanocy,
  • 1 maja – Święto Pracy,
  • 3 maja – Święto Konstytucji Trzeciego Maja,
  • pierwszy dzień Zielonych Świątek,
  • Boże Ciało,
  • 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, Święto Wojska Polskiego,
  • 1 listopada – Wszystkich Świętych,
  • 11 listopada – Święto Niepodległości,
  • 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
  • 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia.

Kiedy jest dozwolona praca w niedziele i święta?

Praca w niedziele i święta może być wykonywana tylko w sytuacjach określonych w przepisach. Przypadki te reguluje art. 15110 Kodeksu pracy. Praca w niedziele i święta jest dopuszczalna m.in.:

  • w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
  • w ruchu ciągłym, przy pracy zmianowej, przy niezbędnych remontach,
  • w transporcie i komunikacji,
  • w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych,
  • przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,
  • w rolnictwie i hodowli,
  • przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności (np. w gastronomii lub zakładach świadczących usługi dla ludności),
  • w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta.

Zakaz handlu w niedzielę

Obecnie obowiązują przepisy z ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Akt ten wskazuje konkretne terminy objęte zakazem handlu. W 2023 roku wypada zaledwie kilka niedziel nieobjętych zakazem handlu, a mianowicie:

  • 29 stycznia,
  • 2 kwietnia,
  • 30 kwietnia,
  • 25 czerwca,
  • 27 sierpnia,
  • 17 grudnia,
  • 24 grudnia.

Co ważne w art. 6 ustawy o ograniczeniu handlu wymienione zostały również placówki, których zakaz nie obejmuje. Są to m. in. stacje paliw, apteki, kwiaciarnie, a nawet placówki handlowe przy dworcach. W tych miejscach praca w niedziele i święta jest dopuszczalna.

Rekompensata za pracę w niedzielę

Jak wynika z art. 15111 § 1 kp pracownikowi wykonującemu pracę w niedziele i święta pracodawca jest obowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy.

Za pracę w niedzielę pracodawca zobowiązany jest do udzielenia pracownikowi dnia wolnego w ciągu 6 dni kalendarzowych poprzedzających taką niedzielę lub następujących po niej. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę w tym terminie, dzień wolny powinien być wyznaczony do końca okresu rozliczeniowego. Dniem wolnym należy zrekompensować pracownikowi pracę w tym dniu w granicach dobowej normy czasu pracy, czyli do 8 godzin.

Jeżeli okaże się, że nie ma możliwości odebrania dnia wolnego w zamian za pracę w niedzielę do końca okresu rozliczeniowego, wówczas należy wypłacić pracownikowi dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy. Zgodnie z art 1511 § 1 kp dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych w niedziele i święta przysługuje w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę pracy.

Praca w niedzielę tylko przez kilka godzin

Pracownik, który wykonuje pracę dodatkową w niedzielę, jest uprawniony do całego dnia wolnego. Nie ma znaczenia, ile dodatkowych godzin przepracował w tym dniu. Może to być zarówno jedna, jak i 4 godziny.

Jak rozliczyć godziny nadliczbowe za pracę w niedzielę?

Pracownik wykonujący pracę powyżej 8 godzin w niedzielę, pracuje w godzinach nadliczbowych. Zatem godziny nadliczbowe w niedzielę należy zrekompensować dodatkiem do wynagrodzenia.

Przykład 1.

Pan Józef wykonywał na polecenie pracodawcy przez 12 godzin pracę w niedzielę, która jest dla niego dniem wolnym od pracy. Jak będzie zrekompensowana ta praca?

Za pierwsze 8 godzin pracy panu Józefowi należy udzielić dodatkowego dnia wolnego. Za pozostałe 4 godziny pracy nadliczbowej powinno być wypłacone zwykłe wynagrodzenie za pracę, zwiększone o dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych lub udzielenie mu czasu wolnego.

W przypadku jeżeli niemożliwe będzie udzielenie panu Józefowi dnia wolnego za pierwsze 8 godzin pracy, przysługiwać mu będzie za wszystkie godziny pracy dodatek za pracę w niedzielę w wysokości 100% wynagrodzenia.

Praca w niedziele i święta - zakres godzin

Zgodnie z brzmieniem art. 1519  § 2 kp   praca w niedziele i święta została wykonana między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina. Oznacza to, że pracodawca sam może określić godziny, w których praca będzie zaliczała się jako praca w niedzielę lub święto. Należy przy tym pamiętać, że doba pracownicza nie pokrywa się z kalendarzową.

Przykład 2.

W firmie, w której pracuje pani Lucyna, za pracę w niedzielę i święta uważa się pracę wykonaną między godziną 8.00 a godziną 8.00 w następnym dniu. Czy godzin będą rozliczne jak za święto?

Może się zdarzyć, że  w dobie kalendarzowej, w której występuje święto, czas pracy pani Lucyny będzie rozliczany od godziny 8.00 jak święto, a częściowo jak zwykły dzień roboczy, do godz. 8.00 w tej samej dobie kalendarzowej.

Pracownicy, dla których święta religijne nie są dniami ustawowo wolnymi od pracy

Warto wspomnieć o pracownikach należących do kościołów innych niż rzymskokatolickich i związków wyznaniowych, których święta religijne nie są dniami ustawowo wolnymi od pracy w rozumieniu ustawy. W takim przypadku pracownicy mogą zwrócić się do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie dnia wolnego na ten dzień, jeśli taką możliwość przewidują przepisy szczególne.

Do pracy w święto przypadające w niedzielę stosuje się przepisy dotyczące pracy w niedzielę.

Rekompensata pracy w święto

Pracownikowi wykonującemu pracę w święta pracodawca ma obowiązek zapewnić inny dzień wolny od pracy w ciągu okresu rozliczeniowego. W razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w ciągu okresu rozliczeniowego pracownikowi przysługuje prawo do dodatku do wynagrodzenia w wysokości 100% za każdą godzinę pracy w święto.

Praca w święto jest rekompensowana na tej samej zasadzie jak praca w niedzielę. Różnicą  jest udzielenie czasu wolnego, które powinno nastąpić do końca okresu rozliczeniowego (art. 15111 § 1 pkt 2 kp).

Praca w niedziele i święta a dodatkowe wynagrodzenie

Przedstawione powyżej zagadnienia pozwolą na ustalenie wynagrodzenia za pracę w niedziele i święta. W pierwszej kolejności płacę zasadniczą należy podzielić przez liczbę godzin do przepracowania w danym miesiącu, a następnie uzyskaną stawkę należy pomnożyć  przez liczbę przepracowanych godzin w niedziele i święto oraz stawkę procentową dodatku.

Przykład 3.

Pani Anna jest zatrudniona w podstawowym systemie czasu pracy i wynagradzana stawką miesięczną w wysokości 5 000,00 zł brutto. W firmie, w której pracuje, obowiązuje ją miesięczny okres rozliczeniowy. Pani Anna wykonywała pracę w niedzielę w sierpniu przez 11 godzin. Liczba godzin do przepracowania w sierpniu 2023 r. wynosiła 176 godz. Jak wyliczyć wynagrodzenie za nadgodziny?

Wynagrodzenie za pracę w niedzielę ustala się następująco:

wynagrodzenie zasadnicze wynosi 5 000,00 zł brutto

1) ustalenie wynagrodzenia za jedną godzinę pracy:

  • 5 000,00 zł / 176 godzin = 28,41 zł za godzinę pracy

2) ustalenie wynagrodzenia za faktycznie przepracowane godziny w niedzielę

  • 28,41 zł x 11 godzin= 312,51 zł

3) ustalenie dodatku w wysokości 100% wynagrodzenia:

  • za pierwsze 8 godzin pracy 28,41 zł x 8 godz. x 100% = 227,28 zł
  • za 3 godziny pracy ponad 8 godzin 28,41 zł x 3 godz. x 100% = 85,23 zł

4) ustalenie łącznego wynagrodzenia za pracę w niedzielę:

  • 312,51 + 227,28 + 85,23 = 625,02 zł brutto

Nieprzestrzeganie przepisów o pracy w niedziele i święta

Warto pamiętać, że zlecenie pracownikowi wykonywania pracy w niedzielę  i święta z innych  względów niż wymienione w art. 15110 kp jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika, z powodu naruszenia przepisów o czasie pracy. Z tego tytułu pracodawca może ponieść konsekwencje. 

Nadgodziny liczone automatycznie w systemie wFirma

Ewidencja czasu pracy to podstawa do rozliczenia godzin pracy. Pracodawca ma obowiązek wprowadzania tam informacji na temat nadgodziny. System wFirma daje możliwość prowadzenia takiej ewidencji i dzięki temu automatycznego wyliczenia wynagrodzenia za nadgodziny. W szczegółach pracownika w zakładce KADRY » PRACOWNICY znajduje się CZAS PRACY. Z tego miejsca można zarządzać godzinami pracy i na podstawie informacji tam wprowadzonych zostanie wyliczone wynagrodzenie.

 Praca w niedziele i święta - system

Szczegółowo zostało to opisane w artykule: Ewidencja czasu pracy w systemie wFirma.pl

Warto mieć na uwadze, że wyliczenia wynagrodzeni za pracę w niedzielę i święta jest istotne, i szczegółowo weryfikowane przez PIP. Dlatego ważne jest, aby pracodawca kontrolował prawidłowość tych wyliczeń.

Najczęstsze pytania

  • Ile wynosi dodatek za pracę w niedziele?

    Dodatek za pracę w niedziele wynosi 100% za każdą godzinę pracy.
  • Dzień wolny za pracę w niedzielę lub święto należy oddać pracownikowi w terminie 6 dni poprzedzających ten dzień pracy lub 6 dni po dniu wykonywania pracy w niedziele lub święto.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów