Pomimo dużych możliwości sprawdzenia niemal każdego wykonawcy w internecie, zdarzyć się może, że trafiamy na osobę, która nie do końca zna się na swoim fachu lub nie zrozumie naszej wizji. W takich sytuacjach otrzymujemy zamówione dzieło, które nie spełnia swoich funkcji lub posiada szereg wad. Jeżeli defekt jest nieistotny, niekiedy machniemy ręką i zaakceptujemy rzeczywistość, jednakże w przypadku, gdy wykonany produkt jest pozbawiony cech, na których nam zależało, lub nie da się go prawidłowo użytkować, należy go zareklamować. Tylko jak to zrobić? Najpierw powinno się poznać przysługujące nam prawa. Wtedy reklamacja umowy o dzieło nie będzie większym problemem.
Pobierz darmowy wzór reklamacji umowy o dzieło pdf i docx
Reklamacja umowy o dzieło – na jakiej podstawie
Niezależnie od tego, jak zostanie skonstruowana umowa i jaka będzie jej treść, zamawiającemu przysługuje prawo rękojmi. Jest to instytucja ustawowa, która w większości wypadków nie może w żaden sposób zostać wyłączona lub ograniczona. Wyjątek stanowi umowa między przedsiębiorcami, ale o tym w dalszej części artykułu.
Reklamacja umowy o dzieło może być również złożona na podstawie gwarancji. Jest to jednak rozwiązanie fakultatywne, bo wykonawca nie ma obowiązku obejmować nią swojej pracy. Instytucja ta, aby funkcjonowała, musi zostać jasno wpisana do umowy. Strony powinny przy tym zadbać o to, aby został określony zakres ochrony zamawiającego. Tylko w takim wypadku reklamacja z tytułu gwarancji będzie możliwa.
Reklamacja umowy o dzieło – lepiej kontrolować pracę wykonawcy
Reklamacja umowy o dzieło jest możliwa po odebraniu dzieła. Jednak zanim to nastąpi, zamawiający ma prawo do kontrolowania prac wykonawcy. Takie prawo daje mu przepis 636 Kodeksu pracy (kc). Zgodnie z nim, jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.
Czasami zatem nie warto czekać do końca. Dla przykładu, jeśli zamówione zostało wykonanie dzieła w postaci wiaty garażowej i zamawiający widzi, że jest ona sadowiona niezgodnie z projektem, to powinien reagować od razu. O wiele łatwiejsze będzie dokonanie poprawek w trakcie wznoszenia obiektu, niż w czasie, kiedy wiata stoi już „gotowa”.
Reklamacja umowy o dzieło a rękojmia
Umowa o dzieło została uregulowana w art. 627–646 kc. W art. 638 kc zostało zawarte odwołanie do przepisów o rękojmi przy sprzedaży. Oznacza to, że przyjmujący zamówienie odpowiada za wady fizyczne i za wady prawne dzieła tak, jak sprzedawca, a zamawiającemu przysługują uprawnienia analogiczne do kupującego. Instytucja rękojmi za wady rzeczy sprzedanej została opisana w art. 556 i nast. kc.
Zgodnie z powyższymi przepisami na wykonawcy spoczywa odpowiedzialność względem zamawiającego z tytułu wady fizycznej oraz prawnej wykonanego dzieła. Przyjmuje się, że wada fizyczna dzieła polega na jego niezgodności z umową. Dzieło będzie niezgodne z umową w szczególności, gdy:
- nie ma właściwości, które dzieło tego rodzaju powinno mieć ze względu na cel oznaczony w umowie albo wynikający z okoliczności lub jego przeznaczenia;
- nie ma właściwości, o których istnieniu wykonawca zapewnił zlecającego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
- nie nadaje się do celu, o którym zamawiający poinformował wykonawcę przy zawieraniu umowy, a ten nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
- zostało zamawiającemu wydane w stanie niezupełnym.
Ponadto z wadą fizyczną mamy również do czynienia, jeśli dojdzie do nieprawidłowego zamontowania i uruchomienia wykonanego dzieła, o ile czynności te zostały wykonane przez wykonawcę lub osobę trzecią, za którą ponosi on odpowiedzialność, bądź też przez zamawiającego, który postępował zgodnie z instrukcją otrzymaną od wykonawcy.
Z kolei wada prawna dzieła będzie miała miejsce, jeżeli okaże się, że nie jest ono własnością wykonawcy, mimo jego zapewnień. Będzie istniała także w przypadku, gdy dzieło jest obciążone prawem osoby trzeciej bądź cechuje się ograniczeniami w korzystaniu lub rozporządzaniu nim w wyniku decyzji lub orzeczenia właściwego organu. Przy czym warto tutaj wskazać, że z wadami prawnymi dzieła będziemy mieli rzadko do czynienia, gdyż w przeważającej liczbie przypadków to zamawiający dostarcza wykonawcy materiał do wykonania umówionych prac.
Możliwość dokonania zmiany odpowiedzialności z tytułu rękojmi
Prawa wynikające z tytułu rękojmi mogą być modyfikowane. Strony mogą rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć odpowiedzialność z rękojmi. Jeżeli jednak zamawiającym jest konsument, to ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności jest niedopuszczalne. Możliwe jest jednak rozszerzenie praw na korzyść konsumenta. Ponadto wyłączenie lub ograniczenie rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli wykonawca zataił podstępnie wadę przed zamawiającym.
Warto tutaj wspomnieć, że jeżeli umowa została zawarta między przedsiębiorcami, to zamawiający traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli:
- nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy dziełach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie wykonawcy o istniejącej wadzie;
- wada wyszła na jaw później i również nie zawiadomił o tym niezwłocznie. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy przyjmujący zlecenie wiedział o wadzie, albo zapewnił zamawiającego, że wady nie istnieją.
Jakie prawa ma zamawiający?
Zamawiający w ramach rękojmi może żądać:
- obniżenia wynagrodzenia lub
- odstąpienia od umowy.
Roszczenia te mogą jednak zostać „unicestwione”, jeżeli wykonawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla zamawiającego usunie wady lub wymieni dzieło na wolne od wad – w praktyce wykona je na nowo.
Niezależnie od wspomnianych wyżej uprawnień zamawiający może żądać:
- stworzenia dzieła na nowo dzieła (tj. wymiany dzieła na wolne od wad) lub
- usunięcia wady.
W takiej sytuacji wykonawca jest obowiązany dostosować się do złożonych żądań i wykonać je w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogodności dla zamawiającego.
Zamawiający może zatem od razu skorzystać z każdego z wymienionych 4 roszczeń. Przy czym w przypadku dwóch pierwszych żądania mogą zostać uchylone, gdy wykonawca niezwłocznie dzieło naprawi. Ponadto wykonawca może nie zgodzić się na stworzenie dzieła od nowa, jeżeli koszty zadośćuczynienia takiemu obowiązkowi przewyższają ustalone w umowie wynagrodzenie. W takim wypadku zamawiający może odstąpić od umowy lub zażądać obniżenia wynagrodzenia (o ile wada nie jest znaczna, a dzieło koniec końców nadaje się do użytkowania).
Reklamacja umowy o dzieło – jaki jest na to czas?
Reklamacja umowy o dzieło z tytułu rękojmi jest uprawnieniem zamawiającego ograniczonym czasowo. Co do zasady termin ten wynosi 2 lata, licząc od daty wydania dzieła. Jeżeli jednak umowa dotyczy nieruchomości, okres ten jest wydłużany do lat 5.
Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę dzieła na wolne od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady. Jeżeli jednak zamawiającym jest konsument, bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem 2 lat dla ruchomości oraz 5 lat dla nieruchomości. W tych terminach możliwe jest także złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy o dzieło albo o obniżenie ceny, przy czym terminy zaczynają swój bieg od dnia upływu terminu do usunięcia wad dzieła lub jego ponownego wykonania.
Żądania zamawiającego mogą również przybrać postać pozwu sądowego lub wezwania do mediacji. W takiej sytuacji terminy przedawnienia ulegają przerwaniu. Po prawomocnym zakończeniu sprawy terminy rozpoczynają bieg na nowo.
Co z gwarancją?
Reklamacja umowy o dzieło jest możliwa także z tytułu gwarancji. Takie uprawnienie jednak będzie możliwe wyłącznie, jeśli przewiduje to umowa. Jeżeli zatem wykonawca udzielił zamawiającemu pisemnej gwarancji co do jakości dzieła, to w razie ujawnienia się wady, ma on obowiązek usunąć wadę fizyczną dzieła albo wykonać je od nowa.
Z uwagi na to, że gwarancja jest instytucją fakultatywną, zdawkowo opisaną w Kodeksie cywilnym, najlepszym wyjściem jest dokładnie określić zakres gwarancji w umowie lub w oddzielnym dokumencie (tzw. karcie gwarancyjnej). Jej treść powinna obejmować wskazanie, jakie wady będą objęte gwarancją, przez jaki czas oraz w jaki sposób i w jakich terminach będą usuwane.
Trzeba przy tym pamiętać, że udzielenie gwarancji na dzieło nie wyłącza odpowiedzialności wykonawcy w ramach rękojmi. Gwarancja i rękojmia są od siebie niezależne, zatem od zamawiającego zależy, z jakiego tytułu złoży reklamację. Co więcej, wykonanie uprawnień z gwarancji nie wpływa na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi. Zamawiający może zatem najpierw skorzystać z gwarancji, a gdy to się nie powiedzie – z rękojmi. W praktyce bezpieczniejszym rozwiązaniem jest rękojmia, ma większe umocowanie w ustawie.
Co do terminów gwarancji, to jeśli w umowie nie zastrzeżono innego terminu, okres trwania ochrony gwarancyjnej wynosi 2 lata, licząc od dnia, kiedy dzieło zostało wydane zamawiającemu.
Reklamacja umowy o dzieło – jak ją napisać?
Reklamacja nie jest pismem formalnym. Nie ma tutaj większych obostrzeń czy ograniczeń co do jej treści. Jednakże dla celów dowodowych warto zachować tutaj formę pisemną lub przynajmniej dokumentową, tj. formę maila lub SMS-a.
W treści reklamacji należy opisać otrzymane dzieło oraz wskazać datę i miejsce jego odebrania. Następnie trzeba dokładnie opisać wadę, jaką dzieło posiada oraz okoliczności jej zauważenia lub powstania. Jeżeli jest to widoczna wada fizyczna, warto załączyć do reklamacji jej zdjęcia.
