Rok 2014 obfituje w wiele istotnych zmian w zakresie podatku od towarów i usług. Kwestią najczęściej poruszaną jest prawo do odliczenia podatku VAT przy zakupie samochodu czy paliwa. Tymczasem w Ustawie o podatku od towarów i usług (ustawa z 11 marca 2004 roku, Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 - dalej: ustawa VAT) wyłączono ze zwolnienia w podatku dużą grupę ruchomości nabywanych przez przedsiębiorców. Wprowadzono istotne zmiany regulujące sprzedaż samochodu osobowego używanego.
Stan prawny do końca 2013 roku
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT obowiązującego do końca 2013 roku, dostawa towarów używanych była zwolniona z VAT, jeżeli w stosunku do nich przedsiębiorcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o VAT naliczony. Jednocześnie przepis określał, co należy rozumieć pod pojęciem “towarów używanych”, tj. ruchomości, które były użytkowane przez podatnika co najmniej przez 6 miesięcy.
Oznaczało to, że podatnik który nabył samochód bez prawa do odliczenia (czyli np. zakup pojazdu od osoby fizycznej lub firmy zwolnionej z VAT czy też wniesienie do firmy przez osobę fizyczną) i użytkował go przez pół roku, mógł skorzystać ze zwolnienia z VAT przy jego sprzedaży.
Stan prawny od 1 stycznia 2014 roku
Po nowelizacji ustawy o VAT (w tym również wspomnianego art. 43 ust. 1 pkt 2) od stycznia tego roku, podatnikowi przysługuje prawo do zwolnienia z VAT przy sprzedaży samochodów wykorzystywanych wyłącznie w działalności zwolnionej, jeżeli z tytułu ich nabycia i importu nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego.
Należy podkreślić, że z przepisu zniknęła regulacja odnośnie sześciomiesięcznego okresu użytkowania pojazdu dla zastosowania zwolnienia przy jego dostawie, tj. definicja towaru używanego. Wprowadzona zmiana jest korzystna oznacza bowiem, że podatnik kupujący dziś samochód z prawem do częściowego odliczenia VAT-u może nawet tego samego dnia go sprzedać i skorzystać ze zwolnienia.
Kiedy nie można zastosować zwolnienia z VAT
Podatnik stosujący odliczenie częściowe, dokonując zakupu samochodu, który będzie wykorzystywał w działalności mieszanej, nigdy nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia. W jego przypadku mamy do czynienia z VAT naliczonym, ustalonym za pomocą proporcji.
W przypadku samochodów, przy zakupie których w ogóle nie występował podatek naliczony do odliczenia, a które były wykorzystywane nie tylko dla celów działalności gospodarczej zwolnionej, wówczas sprzedaż takiego samochodu nie może być zwolniona z VAT.
Zatem, bez znaczenia jest czy podatnik zakupi nowy czy używany samochód - jeżeli przy zakupie będzie przysługiwało prawo do pełnego lub częściowego odliczenia VAT przy jego sprzedaży należy zastosować 23% stawkę VAT. Także w sytuacji gdy przy zakupie nie przysługiwało w ogóle odliczenie VAT ale samochód był wykorzystywany w celach działalności opodatkowanej jego sprzedaż bezpośrednio z firmy będzie podlegała opodatkowaniu.
Można jednak tego uniknąć. Ministerstwo Finansów sugeruje, iż w przypadku sprzedaży towarów dozwolone będzie alternatywnie:
- przekazanie samochodu osobowego na cele osobiste i następnie jego sprzedaż,
- opodatkowanie na zasadzie VAT marży.
Alternatywy dla uniknięcia opodatkowania VAT
Najprostszym sposobem jest przekazanie składnika majątku firmy na własne potrzeby podatnika, a po pewnym czasie jego sprzedaż. Takie postępowanie pozwala uniknąć czynności określanej w ustawie mianem “dostawą towarów”, która podlega opodatkowaniu VAT.
Drugą alternatywą proponowaną przez Ministerstwo Finansów jest opodatkowanie na zasadzie VAT marży. W praktyce polega ona na opodatkowaniu podatkiem VAT jedynie różnicy pomiędzy ceną nabycia samochodu a ceną uzyskaną ze sprzedaży. Z reguły cena uzyskana ze sprzedaży samochodu jest niższa niż cena jego zakupu, a więc marża opodatkowana VAT nie występuje.
