Podatnicy mają jasno określone terminy na wykonywanie swoich obowiązków, np. składanie deklaracji czy zapłatę podatków. Jeśli otrzymują wezwanie z urzędu skarbowego, to ze wskazanym w nim terminem, np. 7-dniowym na złożenie dokumentów czy wyjaśnień. A jaki termin na załatwienie sprawy podatkowej, np. wydanie decyzji ma urząd skarbowy? Co jeśli przekroczy ten termin?
Termin na załatwienie sprawy podatkowej - ile czasu mają organy podatkowe?
Postępowanie podatkowe powinno być prowadzone szybko. W przepisach wskazano nawet konkretne terminy:
-
załatwienie sprawy wymagającej przeprowadzenia postępowania dowodowego powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu miesiąca (chyba że ustawa przewiduje inny termin);
-
załatwienie sprawy szczególnie skomplikowanej powinno nastąpić nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania (chyba że ustawa przewiduje inny termin);
-
niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone na podstawie dowodów przedstawianych przez stronę, łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub na podstawie faktów powszechnie znanych i dowodów znanych z urzędu organowi prowadzącemu postępowanie;
-
załatwienie sprawy w postępowaniu odwoławczym powinno nastąpić nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy, a sprawy, w której przeprowadzono rozprawę lub strona złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy - nie później niż w ciągu 3 miesięcy.
W praktyce terminy te często trwają znacznie dłużej. Nie wlicza się do nich np. okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu. Nie można wtedy mówić o przewlekłości postępowania.
| Uwaga! Inne zasady dotyczą wydawania indywidualnych interpretacji prawa podatkowego. Piszemy o nich w dalszej części! |
| Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 6 października 2017 r. (sygn. akt I FSK 328/16) O przewlekłości postępowania można mówić wówczas, gdy organ wykonuje czynności w dużym odstępie czasu, bądź wykonuje czynności pozorne, czy też mnoży czynności dowodowe ponad potrzebę wynikającą z istoty sprawy. Nie bez znaczenia dla oceny zasadności przedłużania przez organ terminu zakończenia postępowania jest także to, czy sprawa wymaga wielowątkowego postępowania dowodowego obejmującego także czynności sprawdzające u jej kontrahentów. |
Wskazanie nowego terminu załatwienia sprawy
Jeśli organ podatkowy nie jest w stanie dotrzymać terminu, to ma obowiązek zawiadomić o tym stronę, podając przyczyny niedotrzymania terminu i wskazując nowy termin na załatwienie sprawy podatkowej (art. 140 Ordynacji podatkowej).
Ma to zastosowanie również w przypadku, gdy niedotrzymanie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od organu podatkowego.
Termin nie został dotrzymany. Co dalej?
Co jeśli organ podatkowy nie dotrzymał terminu i wydał po nim decyzję? Czy jest ona nieważna? Nie. Przekroczenie terminu przez organ podatkowy nie oznacza, że nie może on wydać decyzji (wyjątkiem jest tu przekroczenie terminu do wydania indywidualnej interpretacji prawa podatkowego – o czym w dalszej części).
Określenie w art. 139 Ordynacji podatkowej terminów załatwienia sprawy ma na celu dyscyplinowanie organów podatkowych do sprawnego działania, zaś przekroczenie tych terminów, jak i terminów dodatkowo wyznaczonych w oparciu o art. 140 O.p., nie pozbawia organu kompetencji do załatwienia sprawy, ani nie powoduje wadliwości wydanej w końcu decyzji, nie wpływa również na ważność czynności podjętych przed, jak i po upływie tego terminu – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 listopada 2016 r., sygn. akt II FSK 2966/14.
Termin na wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego
Podatnicy często korzystają z prawa do żądania wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego – ponieważ zastosowanie się do interpretacji nie może szkodzić wnioskodawcy. Interpretacja powinna zostać wydana nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku (art. 14d Ordynacji podatkowej).
Interpretacja podatkowa niewydana w terminie - skutki
Zasadą jest, że jeśli organ podatkowy „nie zmieści się” w terminie do załatwienia sprawy, to i tak może wydać decyzję i wiąże ona podatnika. Wyjątkiem są jednak interpretacje podatkowe. Tu obowiązuje inna zasada, korzystna dla podatników.
W razie niewydania interpretacji indywidualnej w terminie, uznaje się, że w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin wydania interpretacji, została wydana interpretacja stwierdzająca prawidłowość stanowiska wnioskodawcy w pełnym zakresie (art. 14o Ordynacji podatkowej). Jest to tzw. interpretacja milcząca. Podatnik odnosi więc niewątpliwie korzyść z tego, że organ podatkowy nie zdążył wydać interpretacji.
Jest przewlekłość? Nie ma odsetek
Jeśli organ podatkowy zbyt długo prowadził postępowanie zakończone decyzją, z której wynika obowiązek zapłaty podatku, to jest szansa na uniknięcie płacenia części odsetek (art. 54 § 1 pkt 3 i 7 Ordynacji podatkowej):
-
za zbyt długie postępowanie przed organem I instancji: odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych nie nalicza się za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania;
-
za zbyt długie postępowanie przed organem odwoławczym: co do zasady postępowanie odwoławcze powinno zostać załatwione w terminie 2 miesięcy od otrzymania odwołania, a sprawy, w której przeprowadzono rozprawę lub strona złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy - nie później niż w ciągu 3 miesięcy; jeśli termin ten został przekroczony, to za okres przekroczenia nie można naliczyć odsetek.
Ponaglenie na niezałatwienie sprawy w terminie
Jeśli postępowanie podatkowe się przedłuża, można złożyć ponaglenie na niezałatwienie sprawy podatkowej w terminie. Składa się je do organu podatkowego wyższego stopnia (art. 141 Ordynacji podatkowej).
W razie uznania ponaglenia za uzasadnione, organ, do którego ponaglenie złożono:
-
wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy,
-
zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie,
-
w razie potrzeby podejmuje środki zapobiegające naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości,
-
stwierdza, czy niezałatwienie sprawy w terminie miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa.
Skarga do sądu na bezczynność organu podatkowego
Możliwe jest też złożenie skargi do sądu administracyjnego na bezczynność organu podatkowego. Pozwala na to art. 3 § 2 pkt 9 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Co ważne, w ten sposób można też zaskarżyć do sądu przeciągającą się w wyniku bezczynności organów podatkowych kontrolę podatkową. Przesądził to Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z 24 listopada 2016 r., sygn. akt I FSK 1360/16.
