W celu zapewnienia sobie ochrony przed konsekwencjami zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania należy wystąpić o opinie zabezpieczające. Jest to instytucja prawna zupełnie inna niż interpretacje indywidualne przepisów prawa podatkowego.
Każdy podatnik, osoba fizyczna, osoba prawna, płatnik, a także osoby nieposiadające miejsca zamieszkania lub siedziby na terytorium Polski, które mają wątpliwości co do stosowania przepisów podatkowych, mogą wystąpić o indywidualną interpretację podatkową.
Interpretacja indywidualna - wniosek
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).
Wniosek o interpretację indywidualną może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych. Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.
Indywidualna interpretacja podatkowa chroni przedsiębiorcę niezależnie od tego, czy zawarte w niej postanowienia zostałyby podważone przez inne organy. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy wydaną interpretację zmieni z urzędu minister właściwy do spraw finansów publicznych.
Przepisy przewidują formularze do składania wniosku o interpretacje, są to:
-
ORD-IN oraz ORD-IN/A - załączanym do ORD-IN, w przypadku gdy formularz ORD-IN okaże się niewystarczający,
-
ORD-WS oraz ORD-WS/A i ORD-WS/B (w przypadku wniosków wspólnych).
Wymogiem poprawnego złożenia wniosku jest:
-
wyczerpujące przedstawienie zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego,
-
przedstawienie własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego,
-
prawidłowe wypełnienie wniosku i jego opłacenie,
-
dołączenie do wniosku dokumentu pełnomocnictwa - jeżeli wniosek składany jest przez pełnomocnika (i opłacenie pełnomocnictwa) - nie dotyczy pełnomocników zarejestrowanych w Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw Ogólnych.
Interpretacja indywidualna jest odpłatna, a jej koszt wynosi 40 zł od każdego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. Kwotę tę należy wpłacić na właściwy rachunek bankowy organu, do którego kieruje się wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, w terminie 7 dni od daty złożenia wniosku.
W przypadku przedstawienia kilku odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych w jednym wniosku ORD-IN pobiera się opłatę od każdego z nich. Na rachunek bankowy urzędu skarbowego należy więc wpłacić iloczyn 40 zł i liczby przedstawionych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych we wniosku o wydanie interpretacji.
Interpretacja indywidualna nie jest wiążąca dla wnioskodawcy. Zastosowanie się przez podatnika do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą nie może szkodzić wnioskodawcy. W przypadku zastosowania się do interpretacji, która została zmieniona:
-
nie wszczyna się postępowania z Kodeksu karnego skarbowego (postępowanie wszczęte umarza się),
-
nie nalicza się odsetek za zwłokę,
-
jeżeli skutki podatkowe zdarzenia objętego interpretacją powstały przed doręczeniem podatnikowi interpretacji indywidualnej - podatnik nie jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku,
-
jeżeli skutki podatkowe zdarzenia objętego interpretacją powstały po doręczeniu podatnikowi interpretacji indywidualnej - podatnik jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku.
Opinia zabezpieczająca
Opinia zabezpieczająca dotyczy oceny, czy ma miejsce unikanie opodatkowania. Opinie zabezpieczające mają chronić podatników przed zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Klauzulę stosuje się, jeżeli czynność - choć formalnie zgodna z prawem - charakteryzuje się sztucznością. Dokonano jej przede wszystkim dla uzyskania korzyści podatkowej sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem ustaw podatkowych. Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania ma być narzędziem umożliwiającym skuteczniejszą walkę z nielegalną optymalizacją podatkową, uniemożliwiającym dokonywanie czynności sprzecznych z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, dokonanych wyłącznie w celu osiągnięcia oszczędności podatkowych.
Opinia wydawana jest na wniosek podatnika, przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania wniosku, a opłata za jej wydanie to 20 000 zł. W stosunku do podatnika, który uzyskał opinię zabezpieczającą, w zakresie przez nią objętym, nie może być prowadzone postępowanie z zastosowaniem przepisów o klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.
Wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej powinien zawierać dane istotne z punktu widzenia skutków podatkowych czynności, w tym w szczególności:
-
dane identyfikujące wnioskodawcę;
-
wskazanie podmiotów dokonujących czynności;
-
wyczerpujący opis czynności wraz ze wskazaniem występujących pomiędzy podmiotami związków, o których mowa w art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 25 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
-
wskazanie celów, których realizacji czynność ma służyć;
-
wskazanie ekonomicznego lub gospodarczego uzasadnienia czynności;
-
określenie skutków podatkowych, w tym korzyści podatkowych, będących rezultatem czynności objętych wnioskiem;
-
przedstawienie własnego stanowiska w sprawie.
Do wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej może być załączona dokumentacja dotycząca czynności, w szczególności oryginały lub kopie umów lub ich projektów. Wniosek podlega opłacie w wysokości 20 000 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. Wnioskodawcę obciążają dodatkowo koszty postępowania, takie jak koszty podróży i wynagrodzenie biegłych i tłumaczy.
Szef Krajowej Administracji Skarbowej wydaje opinię zabezpieczającą, gdy zgodzi się z wnioskodawcą, że w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania klauzula przeciw unikaniu opodatkowania. Wydając opinię, organ nie ogranicza się do przepisów prawa, ale uwzględnia również kompleksową sytuację gospodarczą i korzyści z planowanych działań. Po wydaniu przesyła się ją do wnioskodawcy i upowszechnia w Biuletynie Informacji Publicznej. Opinie mają być wydawane bez zbędnej zwłoki – nie później niż w terminie 6 miesięcy od otrzymania wniosku przez Ministra. Niewydanie opinii w tym terminie ma skutek tożsamy z wyrażeniem zgody na przedstawione stanowisko wnioskodawcy.
Co istotne, jak wskazał WSA w Kielcach w wyroku z 26 kwietnia 2017 r., zasadą jest, że jeżeli przedstawione we wniosku okoliczności odnoszą się do możliwości zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowaniu, to właściwym trybem dla rozpoznania takiej kwestii będzie tryb przewidziany dla wydania opinii zabezpieczającej poprzez wydanie takiej opinii lub poprzez odmowę jej wydania (nie zaś wydania interpretacji). Ze wskazanego wyroku wynika, że Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowego nie ma możliwości ani kompetencji do wypowiadania się, czy w danym przypadku stosuje się klauzulę, ponieważ należy to do kompetencji Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.
