Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z ryzykiem i koniecznością podejmowania wielu decyzji mających wpływ na osiągane dochody czy ponoszone straty. Pierwsze miesiące czy lata często są decydujące w kontekście kontynuowania działalności, jej rozwoju i osiąganych zysków. Ulgi dla osób rozpoczynających działalność mają zachęcić potencjalnych przedsiębiorców do założenia firmy i ułatwić im ten początkowy okres.
Korzyści dla początkujących przedsiębiorców a ulgi w zakresie składek ZUS
Osoby rozpoczynające prowadzenie działalności gospodarczej mogą liczyć na ulgi w zakresie składek społecznych uiszczanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Pierwszą z nich jest ulga na start. W jej ramach przedsiębiorca jest zwolniony z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe), składki na Fundusz Pracy i składki na Fundusz Solidarnościowy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.
Ulga na start jest dobrowolna, trzeba mieć na uwadze, że w okresie korzystania z niej przedsiębiorca nie odkłada na emeryturę lub rentę, nie przysługują mu także świadczenia w razie choroby czy wypadku.
Kolejną ulgą przysługującą przedsiębiorcy jest opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne w obniżonej wysokości przez kolejne 24 miesiące prowadzenia działalności gospodarczej.
Zarówno ulga na start przysługująca przez pierwsze 6 miesięcy, jak i możliwość skorzystania z obniżonych składek ZUS przez kolejne 24 miesiące prowadzenia działalności dotyczy wyłącznie przedsiębiorców, którzy:
nie prowadzili w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej innej pozarolniczej działalności;
nie wykonują działalności na rzecz byłego pracodawcy, dla którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywali w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Przykład 1.
Pani Barbara zarejestrowała działalność gospodarczą 1 sierpnia 2023 roku i zamierza w jej ramach świadczyć usługi reklamowe na rzecz byłego pracodawcy, z którym wiązał ją stosunek pracy do 31 lipca 2023 roku włącznie. Pracując na etacie, pani Barbara wykonywała analogiczne czynności do tych, które obecnie są przedmiotem prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Czy może skorzystać z ulgi na start przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej, a następnie z obniżonego ZUS-u przez kolejne 24 miesiące prowadzenia działalności?
Pani Barbara nie może skorzystać z ulgi na start ani z preferencyjnego ZUS-u, ponieważ jednym z warunków koniecznych do spełnienia w celu skorzystania z nich jest niewykonywanie działalności na rzecz byłego pracodawcy, dla którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywano w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Skoro pani Barbara w ramach umowy o pracę wykonywała analogiczne czynności do tych, które obecnie są przedmiotem prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, nie przysługuje jej prawo skorzystania z ulgi na start przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności ani obniżonego ZUS przez kolejne 24 miesiące prowadzenia działalności.
Niestety, ulgi dla osób rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie składek uiszczanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie obejmują składki na ubezpieczenie zdrowotne, stanowiącej obecnie dla wielu przedsiębiorców największe obciążenie z tytułu składek na ubezpieczenia. Niezależnie od tego, czy przedsiębiorca dopiero rozpoczął prowadzenie działalności, czy prowadzi ją już dłuższy czas, opłacana jest na zasadach ogólnych. Rozpoczynając działalność gospodarczą, należy zatem zarejestrować się do ubezpieczenia zdrowotnego i co miesiąc opłacać składkę zdrowotną. W okresie korzystania z ulgi na start i preferencyjnego ZUS-u przedsiębiorcy przysługuje także prawo do zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny.
Jakie są korzyści dla początkujących przedsiębiorców w zakresie amortyzacji?
Jednorazowa amortyzacja jest rozwiązaniem dostępnym w ramach pomocy de minimis udzielaną w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis. Możliwość skorzystania z jednorazowej amortyzacji została przewidziana dla podatników, którzy w danym roku podatkowym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej (z zastrzeżeniem art. 22k ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) oraz dla małych podatników. Stosownie bowiem do art. 22k ust. 11 ustawy o PIT preferencja jednorazowej amortyzacji nie ma zastosowania do podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie 2 lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną lub działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.
Na mocy art. 22k ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy, o których mowa powyżej, mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3–8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych. Przeliczenia na złote kwoty 50 000 euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym wystąpiło zdarzenie, o którym mowa w tym przepisie, w zaokrągleniu do 1000 zł. Przy określaniu limitu 50 000 euro nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych od nieprzekraczającej 10 000 zł wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Jednorazowych odpisów amortyzacyjnych w ramach pomocy de minimis można dokonywać nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, lub amortyzować środki trwałe na zasadach ogólnych.
Przykład 2.
Pani Oliwia dokonała rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej 1 września 2023 roku, nigdy wcześniej nie prowadziła działalności gospodarczej. Przedsiębiorczyni planuje zakup środków trwałych i chciałaby skorzystać z jednorazowej amortyzacji w ramach pomocy de minimis. Część środków trwałych zostanie zakupiona jeszcze w 2023 roku, jednak pozostałe składniki majątku dopiero w 2024 roku. Czy pani Oliwia może zamortyzować jednorazowo środki trwałe?
Jednorazowa amortyzacja w ramach pomocy de minimis dostępna jest dla podatników, którzy w danym roku podatkowym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej z wyłączeniem podatników, którzy w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie 2 lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadzili działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną, lub działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa. Warunek ten jest spełniony, dlatego pani Oliwia może stosować jednorazową amortyzację w roku rozpoczęcia działalności, czyli w zakresie środków trwałych wprowadzonych do ewidencji środków trwałych w 2023 roku.
Jednorazowa amortyzacja dostępna jest także dla małych podatników, dlatego jeżeli pani Oliwia w kolejnym roku będzie małym podatnikiem, to również będzie przysługiwać jej preferencja w postaci jednorazowej amortyzacji.
Trzeba pamiętać, że jednorazowa amortyzacja odnosi się do środków trwałych zaliczonych do grupy 3–8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych, dlatego pani Oliwia powinna zwracać uwagę na to, do jakiej grupy będą zaliczone środki trwałe oraz czy limit jednorazowej amortyzacji nie został przekroczony.
