Umowa użyczenia samochodu jest umową nazwaną, została uregulowana w Kodeksie cywilnym w art. 710-719. Zgodnie z przepisami, przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. W przypadku użyczenia samochodu więc będziemy mieli do czynienia z zezwoleniem użyczającego na bezpłatne używanie samochodu przez biorącego. Umowa użyczenia samochodu różni się od najmu czy dzierżawy tym, że ma nieodpłatny charakter.
Pobierz darmowy wzór umowy użyczenia samochodu w formacie pdf i docx!
Umowa użyczenia samochodu - strony
Stronami umowy są użyczający oraz biorący. W umowie powinno się więc wskazać wszystkie konieczne do identyfikacji dane zarówno użyczającego, jak i biorącego. W przypadku osób fizycznych powinno to być więc: imię i nazwisko, adres, PESEL lub numer dowodu tożsamości. W przypadku osób prawnych: nazwa przedsiębiorcy, adres siedziby, NIP, ewentualnie KRS oraz REGON, a także imię i nazwisko osoby uprawnionej do reprezentacji. Warto pamiętać, że użyczający nie musi być właścicielem samochodu (może być np. najemcą). Podkreślić trzeba, że jeśli użyczający nie jest właścicielem rzeczy, to wszelkie roszczenia właściciel samochodu może kierować do użyczającego, nie do biorącego.
Umowa użyczenia samochodu - przedmiot umowy
Przedmiotem umowy użyczenia samochodu jest rzecz ruchoma - samochód. W umowie należy dokładnie wskazać, o jaki samochód chodzi (opis samochodu, nr rejestracyjny, rocznik, model, moc silnika, pojemność silnika, kolor). Bardzo ważne jest również, aby strony opisały stan fizyczny rzeczy - jeżeli samochód posiada jakieś wady, powinny być one wskazane. Zgodnie bowiem z art. 711 k.c., jeżeli rzecz użyczona ma wady, użyczający obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach, nie zawiadomił go o nich. Przepisu tego nie będzie się stosować, gdy biorący mógł wadę z łatwością zauważyć.
W tym miejscu strony mogą również określić sposób używania samochodu (np. zastrzeżenie, że przez okres użyczenia samochód będzie używany wyłącznie na terenie kraju, przebieg samochodu nie przekroczy określonej wartości itd.) - jeżeli strony nie uregulują tej kwestii w umowie, biorący będzie mógł używać samochodu w sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu.
Ponadto, przepisy zastrzegają, że bez zgody użyczającego biorący nie może oddać rzeczy użyczonej osobie trzeciej do używania. Jeśli więc biorącemu zależy na takiej zgodzie, powinna być ona zawarta w umowie (ewentualnie biorący może ubiegać się o zgodę później).
Umowa użyczenia samochodu - czas trwania
Strony powinny w umowie określić, przez jaki okres umowa będzie obowiązywać (czyli jak długo będzie trwało użyczenie). Może to być zarówno czas określony (użyczenie kończy się więc z upływem czasu w niej wskazanego), jak i nieokreślony. W przypadku czasu nieokreślonego strony powinny zawrzeć informację o okresie wypowiedzenia (np. 7 dni lub umowa użyczenia wygasa w każdym przypadku, o ile z takim żądaniem wystąpi użyczający). Ponadto, zgodnie z art. 715 k.c., jeżeli umowa użyczenia została zawarta na czas nieoznaczony, użyczenie kończy się, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić - chodzi o to, że umowa użyczenia zawierana jest najczęściej w określonym celu (np. użyczenie samochodu w celu dojeżdżania do pracy), jeśli więc cel ten zostanie zrealizowany, mimo że umowa została zawarta na czas nieokreślony, to użyczenie skończy się (np. siedziba pracodawcy biorącego została przeniesiona i nie musi on już dojeżdżać do pracy samochodem).
Umowa użyczenia samochodu - koszty używania
Użyczający nie ma obowiązku utrzymania przedmiotu użyczenia w należytym stanie, ponieważ nie pobiera za to żadnej zapłaty. Biorący do używania samochód ponosi więc zwykłe koszty jego utrzymania (czyli np. płaci za paliwo, myjnię, wymianę zużytych żarówek, koszty ewentualnych napraw itp.). Jeżeli natomiast poczynił inne wydatki lub nakłady na samochód (przekraczające koszty związane ze zwykłym, prawidłowym używaniem), stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia (uregulowane w Kodeksie cywilnym, art. 752-757).
Jeżeli prowadzący cudzą sprawę dokonał zmian w mieniu osoby, której sprawę prowadzi, bez wyraźnej potrzeby lub korzyści tej osoby albo wbrew wiadomej mu jej woli, obowiązany jest przywrócić stan poprzedni, a gdyby to nie było możliwe, naprawić szkodę. Nakłady może zabrać z powrotem, o ile może to uczynić bez uszkodzenia rzeczy.
Umowa użyczenia samochodu - odpowiedzialność
Biorący do używania samochód jest odpowiedzialny za przypadkową jego utratę lub uszkodzenie (kradzież, uszkodzenie w wyniku stłuczki itd.), jeżeli używa go w sposób sprzeczny z umową albo z jego właściwościami lub z przeznaczeniem (np. zostawia samochód otwarty, z kluczykami w stacyjce), albo gdy nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności powierza samochód innej osobie (usprawiedliwionymi okolicznościami dla oddania samochodu osobie trzeciej mimo braku zezwolenia może być np. poproszenie osoby trzeciej o zawiezienie biorącego do szpitala z powodu choroby itp.), a samochód nie uległby utracie lub uszkodzeniu, gdyby go używał w sposób właściwy albo gdyby zachował u siebie.
W opisanych powyżej przypadkach, a także gdy samochód stanie się potrzebny użyczającemu z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy, może on (użyczający) żądać jego zwrotu, chociażby umowa była zawarta na czas oznaczony.
Umowa użyczenia samochodu - warunki zwrotu
Co do zasady, po zakończeniu użyczenia biorący obowiązany jest zwrócić użyczającemu samochód w stanie niepogorszonym. Biorący jednak nie ponosi odpowiedzialności za zużycie samochodu będące następstwem prawidłowego używania. Strony mogą jednak w umowie określić inne warunki zwrotu (np. można zobowiązać biorącego, że wymieni jakieś zużyte części).
Umowa użyczenia samochodu - postanowienia końcowe
W postanowieniach końcowych zawiera się warunki dotyczące zgłaszania zmian w umowie, informację o ilości sporządzonych egzemplarzy, a także podpisy stron umowy (osób reprezentujących).
Bardzo ważne jest, że w przypadku umowy użyczenia dla jej skuteczności niezbędne jest wydanie przedmiotu umowy, czyli samochodu. Tak długo więc jak biorący nie otrzyma samochodu, umowa nie będzie obowiązywać.
Umowa użyczenia samochodu - forma
Kodeks cywilny nie zastrzega żadnej formy szczególnej dla umowy użyczenia, może więc ona być zawarta w jakiejkolwiek formie - najczęstszą jest forma ustna. Warto jednak pamiętać, że najbezpieczniej jest zawrzeć umowę w formie pisemnej, dzięki czemu będzie mogła ona posłużyć jako dowód w przypadku ewentualnych sporów.
Umowa użyczenia samochodu - podatek
Warto pamiętać, że umowa użyczenia nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.
