Co może znacząco poprawić sytuację w przypadku odzyskiwania należności? Uznanie długu przez dłużnika! Przerywa bieg przedawnienia, skutkując naliczaniem terminu od nowa. Warto sprawdzić, jakie zachowanie traktowane jest jako uznanie długu.
Rodzaje uznania długu
Doktryna prawnicza określa dwa rodzaje uznania długu:
-
uznanie właściwe,
-
uznanie niewłaściwe.
Wbrew pozorom oba te rodzaje skutkują tym samym - przerwaniem biegu terminu przedawnienia - różni się jedynie ich definicja oraz typ zachowań wchodzących w ich skład. Co ciekawe, uznanie długu już przedawnionego, zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego może zostać potraktowane jako zrzeczenie się podniesienia zarzutu przedawnienia przez dłużnika. Oznacza to, że w przypadku dochodzenia należności na drodze sądowej, dłużnik nie ma prawa do jego podniesienia, mimo iż termin przedawnienia długu już minął.
Uznanie właściwe długu
Właściwe uznanie długu traktowane jest jako czynność prawna, umowa jednostronnie zobowiązująca zawarta pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem, w której dłużnik składa oświadczenie woli. Innymi słowy, wykazuje wolę oraz chęci do uregulowania długu.
Klasycznym przykładem może być ugoda, wymieniona w art. 917 kc.
| Art. 917. Kodeks cywilny Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. |
Czy zatem przesłanką do ugody jest zachowanie, w którym dłużnik wykazuje wolę i chęć zapłaty długu? Oczywiście! Jeżeli dłużnik uznaje dług warto jest podjąć próby mające na celu rozwiązanie sprawy za porozumieniem stron (ustalenia wzajemnych praw i obowiązków oraz sposobu ich wykonania).
Uznanie długu może również nastąpić w tzw. czystej postaci, np. poprzez uznanie powództwa.
Niewłaściwe uznanie długu
W przeciwieństwie do właściwego uznania długu, jest oświadczeniem wiedzy, które oznacza, że dłużnik ma świadomość istnienia danego roszczenia. Może przybierać formę wypowiedzi lub zachowania udowadniającego ten fakt i w praktyce bardzo często zdarza się, że dłużnik w sposób nieświadomy właśnie przerwał bieg terminu przedawnienia wykonując z pozoru mało istotną czynność - poprzez niewłaściwe uznanie długu.
Według orzecznictwa sądowego niewłaściwe uznanie długu, to:
-
częściowe spłacenie długu (może przybierać formę, np. zaliczki),
-
prośba o rozłożenie zapłaty długu na raty,
-
prośba o umorzenie części lub całości długu,
-
prośba o odroczenie terminu płatności,
-
zapłata odsetek,
-
potwierdzenie salda (w spółkach prawa handlowego obowiązkowo przez osoby reprezentujące spółkę).
Także dłużnik nieposiadający pełnej zdolności prawnej może dokonać niewłaściwego uznania długu. Do takiego uznania może dojść nie tylko poprzez jego działania, ale również osób działających za jego zgodą i wiedzą.
W interesie wierzyciela jest prowadzenie m. in. negocjacji z dłużnikiem w celu konkludentnego rozwiązania sytuacji. Innymi słowy, podjęcia wszelkich czynności, aby uzyskać oświadczenie woli dłużnika bądź narzucić zachowanie, którym potwierdza on istniejące zobowiązanie, a tym samym uznaje dług.
