Pracodawca zatrudniając pracowników powinien liczyć się z możliwością otrzymania zajęcia egzekucyjnego od różnych organów dokonujących zajęć wierzytelności z wynagrodzenia za pracę. W sytuacji, gdy mamy do czynienia z pojedynczym zajęciem, tok postępowania jest od lat znany i opiniowany w liniach orzeczniczych. Problem natomiast powstaje w przypadku gdy następuje zbieg egzekucji administracyjnej i komorniczej.
Zbieg egzekucji z wynagrodzenia za pracę według stanu sprzed 8 września 2016 r.
W poprzednim stanie prawnym w sytuacji zbiegu egzekucji administracyjnej (urząd skarbowy albo ZUS) i egzekucji komorniczej z wynagrodzenia za pracę, pracodawca winien przekazać informację obu (lub więcej) organom odnośnie wystąpienia zbiegu postępowania egzekucyjnego w stosunku do danego wynagrodzenia wynikającego ze stosunku pracy.
Sąd Najwyższy w uchwale z 24.02.2010 r. o sygn. III CZP 133/09 określił stanowisko, w którym w przypadku wystąpienia zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej do tej samej rzeczy lub prawa majątkowego, o rozstrzygnięciu co do właściwego organu egzekucyjnego uprawnionego do dalszego, łącznego prowadzenia spraw egzekucyjnych z danej rzeczy lub prawa majątkowego decyduje sąd.
Pracodawca w takiej sytuacji wprawdzie dokonywał potrąceń z wynagrodzenia za pracę jednak musiał je zatrzymać w tzw. specjalnym depozycie do momentu otrzymania z sądu postanowienia w sprawie wyznaczenia organu egzekucyjnego z pierwszeństwem wymagalności co do realizacji zajęcia z wynagrodzenia za pracę.
Zmiany dotyczące zbiegu egzekucji z wynagrodzenia za pracę
Oznacza to, że przykładowo jeżeli pracodawca otrzymał zajęcie komornicze (organ egzekucyjny sądowy) oraz z urzędu skarbowego lub ZUS (organy egzekucyjne administracyjne) to w sytuacji, gdy kwota wynikająca z zajęcia jest wyższa niż kwota wynagrodzenia podlegająca zajęciu (stanowi kwota wyższa niż minimalne wynagrodzenie ustalane corocznie zgodnie z art. 2 ust. 5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z późn. zm.) pracodawca dokonuje potrąceń i realizuje wypłatę na rzecz organu egzekucyjnego, który jako pierwszy wpłynął do pracodawcy.
Brak możliwości zidentyfikowania organu egzekucyjnego z prawem do pierwszeństwa zajęcia
Kolejną kwestią jest niemożność ustalenia, który organ egzekucyjny posiada pierwszeństwo realizacji zajęcia z wynagrodzenia za pracę. W myśl art. 8821 ustawy kodeks postępowania cywilnego jeżeli nie jest możliwe ustalenie, który organ egzekucyjny dokonał jako pierwszy zajęcia z wynagrodzenia za pracę wówczas pracodawca winien dokonać potrącenia na rzecz organu, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie.
Ponadto pracodawca jest zobligowany niezwłocznie zawiadomić o zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazując datę doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy i wysokość należności, na poczet których zostały dokonane dane zajęcia.
Przykładowo jeżeli pracodawca otrzyma zajęcie z ZUS z tytułu np. zaległych składek z tytułu prowadzonej w przeszłości działalności gospodarczej a kilka dni później zajęcie komornicze z tytułu niepłaconej kary za brak biletu podczas jazdy komunikacją miejską, wówczas dokonuje on w pierwszej kolejności potrąceń na rzecz ZUS ponieważ był on pierwszym organem egzekucyjnym od którego otrzymał zajęcie z wynagrodzenia za pracę.
Inną sytuacją może być otrzymanie zajęć wynagrodzenia za pracę od komornika oraz od urzędu skarbowego w tym samym dniu.
W takiej sytuacji pracodawca dokonuje potrącenia na rzecz organu egzekucyjnego, którego wartość egzekwowanej wierzytelności wynikającej z nadesłanego zajęcia będzie wyższa. Pracodawca musi także pamiętać o niezwłocznym zawiadomieniu obu organów egzekucji o danym zbiegu zajęć co do danego wynagrodzenia za pracę.
Jednolity tytuł wykonawczy państwa członkowskiego UE
Zgodnie z art. 7731 §2 ustawy kodeks postępowania cywilnego w sytuacji zbieguegzekucji administracyjnej prowadzonej na podstawie jednolitego tytułu wykonawczego państwa członkowskiego Unii Europejskiej albo zagranicznego tytułu wykonawczego określonych w ustawie z dnia 11 października 2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych i egzekucji sądowej do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego - egzekucje do tej rzeczy albo prawa majątkowego prowadzi łącznie zawsze wyłącznie administracyjny organ egzekucyjny.
