Zryczałtowane formy opodatkowania cz. I

Kto może skorzystać z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest dość specyficzną formą opodatkowania dochodów przedsiębiorstwa, z której nie mogą skorzystać wszyscy podatnicy. Jak określa art. 6 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym,  taka forma przeznaczona jest dla osób fizycznych osiągających przychody z:

• działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie,
• udziału w spółce cywilnej osób fizycznych lub w spółce jawnej osób fizycznych, prowadzącej działalność gospodarczą.

Zgodnie z art. 9 ust.1 ustawy, jeżeli podatnik rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, oświadczenie o wyborze formy opodatkowania może złożyć na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej (czyli wskazując odpowiednią formę opodatkowania na druku CEIDG-1), a jeżeli podatnik nie złożył oświadczenia na podstawie tych przepisów - pisemne oświadczenie składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania, jednak nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

W sytuacji, gdy przedsiębiorca dokonuje zmiany formy opodatkowania na ryczałt, wówczas  pisemne oświadczenie o wyborze tej formy opodatkowania składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania, nie później niż do dnia 20 stycznia roku podatkowego.

Kto nie może skorzystać z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych?

Kwestia ta została uregulowana w art. 8 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym i zgodnie z jego zapisem, opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych co do zasady nie stosuje się do podatników:

1. opłacających podatek w formie karty podatkowej na zasadach określonych w rozdziale 3,

2. korzystających na podstawie odrębnych przepisów z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego,

3. osiągających w całości lub w części przychody z tytułu:

• prowadzenia aptek,
• działalności w zakresie udzielania pożyczek pod zastaw (prowadzenie lombardów),
• działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
• prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie wolnych zawodów innych niż określone w art. 4 ust. 1 pkt 11,
• świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy,
• działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,

4. wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii,

5. podejmujących wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:

• samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
• w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,
• samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka

- jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych zasadach,

6. rozpoczynających działalność samodzielnie lub w formie spółki, jeżeli podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników, przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy, wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności podatnika lub spółki.

Podstawa opodatkowania - ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Podstawą opodatkowania w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest przychód, który nie ulega pomniejszeniu o poniesione koszty jego uzyskania.  

Nie oznacza to jednak, że podatnik nie będzie mógł dokonać żadnych odliczeń. Jak wynika z art. 11 ust. 1 ustawy, przedsiębiorca opodatkowany ryczałtem będzie mógł odliczyć od przychodu:

• wydatki określone w art. 26 ust. 1 ustawy o PIT, jeżeli nie zostały już odliczone od dochodu lub nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz
• straty z działalności gospodarczej poniesione w okresie korzystania z opodatkowania na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stawki ryczałtu

Przy tej formie opodatkowania można wyróżnić pięć stawek ryczałtu: 20 proc., 17 proc., 8,5 proc., 5,5 proc., 3 proc. Każda z nich dotyczy określonych typów działalności.

Stawka 20 proc. ryczałtu dotyczy przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów.

Stawka 17 proc. obejmuje przychody ze świadczenia usług, m.in.:

• przez agencje pracy tymczasowej (PKWiU 78.20.1), pozostałych związanych z udostępnianiem pracowników (PKWiU 78.30.1),
• poradnictwa dla dzieci dotyczącego problemów edukacyjnych (PKWiU ex 85.60.10.0),
• przetwarzania danych (PKWiU ex 63.11.1), przesyłania strumieni audiowizualnych przez Internet (PKWiU 63.11.2),
• reprodukcji komputerowych nośników informacji (PKWiU 18.20.30.0),
• pośrednictwa w sprzedaży hurtowej samochodów osobowych i furgonetek prowadzonej przez Internet (PKWiU 45.11.41.0).

Z kolei opodatkowaniu stawką 8,5 proc. podlegają m.in.:

• przychody związane ze zwalczaniem pożarów i zapobieganiem pożarom (PKWiU 84.25.11.0),
• przychody ze świadczenia usług wychowania przedszkolnego (PKWiU 85.10.10.0),
• przychody ze świadczenia usług związanych z działalnością ogrodów botanicznych i zoologicznych oraz obszarów i obiektów ochrony przyrody (PKWiU 91.04.1),

Stawka 5,5 proc. ryczałtu obejmuje:

• przychody z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w zakresie przewozów ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej 2 ton,
• uzyskane prowizje z działalności handlowej w zakresie sprzedaży jednorazowych biletów komunikacji miejskiej, znaczków do biletów miesięcznych, znaczków pocztowych, żetonów i kart magnetycznych do automatów,
• przychody, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym.

Najniższą stawką 3 proc. opodatkowane są m.in. przychody:

• z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,
• działalności usługowej w zakresie handlu,
• ze świadczenia usług związanych z produkcją zwierzęcą (PKWiU 01.62.10.0).

Szczegółowy katalog zastosowania stawek można znaleźć w art. 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Warto pamiętać, że jeżeli podatnik obowiązany do prowadzenia ewidencji przychodów prowadzi działalność, z której przychody są opodatkowane różnymi stawkami określonymi w ust. 1, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ustala się według stawki właściwej dla przychodów z każdego rodzaju działalności, pod warunkiem, że ewidencja przychodów jest prowadzona w sposób umożliwiający określenie przychodów z każdego rodzaju działalności. W razie, gdy podatnik nie prowadzi ewidencji w sposób zapewniający ustalenie przychodów dla każdego rodzaju działalności, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 8,5% przychodów, z tym że w przypadku osiągania również przychodów, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 oraz pkt 2 ustawy, ryczałt wynosi 20% albo 17%.

Wady i zalety ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

Do zalet ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych z pewnością można zakwalifikować:

• uproszczony sposób prowadzenia ewidencji podatkowej,
• stawki ryczałtu niższe niż przy innych formach opodatkowania,
• korzystny dla podmiotów ponoszących małe koszty.

Poza zaletami ta forma opodatkowania posiada również wiele wad, np.:

• brak możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub samotnie wychowywanym dzieckiem,
• brak możliwości zaliczenia poniesionych wydatków do kosztów podatkowych,
• brak ulgi dla dzieci,
• nie jest przeznaczona dla każdego typu działalności.