Podmioty gospodarcze przechodzące z przepisów ustawy o rachunkowości (UoR) na Międzynarodowe Standardy Rachunkowości mogą mieć wątpliwości przy wycenie środków trwałych. Środki trwałe w UoR są wykazywane i wyceniane według innych zasad niż w MSR. W związku z tym, gdy sporządzana jest wycena środków trwałych po przejściu na MSR powinny się przygotować na ewentualną korektę.
Co to jest MSR?
Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) to standardy i ich interpretacje zatwierdzone przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, ciągle znane pod starszą nazwą Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR).
MSSF wyznaczają:
- sposób prezentacji danych finansowych;
- metody wyceny poszczególnych składników aktywów i pasywów;
- zakres informacji, jaki należy ujawnić w sprawozdaniu finansowym;
- sposób prezentacji sprawozdania z przepływów środków pieniężnych;
- metody prezentacji majątku trwałego.
Wycena środków trwałych po przejściu na MSR - w jaki sposób wykonać?
Istotną częścią procesu dostosowania ewidencji do potrzeb MSR przy przejściu z przepisów UoR na MSR/MSSF jest wycena środków trwałych. Trzeba mieć na uwadze, że ewentualna korekta ich wyceny może wpłynąć na zmianę wartości majątku i kapitałów własnych.
Aby dokonać wyceny środków trwałych po przejściu na MSR/MSSF, należy przede wszystkim ustalić, które składniki majątku firmy uwzględniamy w ewidencji środków trwałych. Rozbieżności w UoR i w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości sprawiają, że część posiadanych składników majątku aktualnie zaliczonych do środków trwałych będzie trzeba usunąć z tej ewidencji, a inne dodać.
„[...] rzeczowe aktywa trwałe to środki trwałe:
1) które są utrzymywane przez jednostkę w celu wykorzystywania w procesie produkcyjnym lub przy dostawach towarów i świadczeniu usług, w celu oddania do używania innym podmiotom na podstawie umowy najmu lub w celach administracyjnych oraz
2) którym towarzyszy oczekiwanie, że będą wykorzystywane przez czas dłuższy niż jeden okres obrotowy.
W bilansie sporządzonym zgodnie z MSR/MSSF należy rozpoznać jako rzeczowe aktywa trwale wyłącznie te składniki majątku jednostki, które spełniają warunki definicji aktywów, tj.:
1) istnieje prawdopodobieństwo, że jednostka uzyska przyszłe korzyści ekonomiczne związane ze składnikiem aktywów, oraz
2) cenę nabycia lub koszt wytworzenia składnika majątku można wiarygodnie zmierzyć”.
Wycena środków trwałych po przejściu na MSR powinna zostać dokonana na dzień przejścia, składniki majątku powinny być:
- wycenione według wartości godziwej lub
- przeszacowane do zakładanego kosztu zgodnie z MSR, opartego na analizie skumulowanych, poniesionych w przeszłości kosztów lub innych danych dotyczących wartości składnika aktywów. Oznacza to, że należy dokonać korekty ich wartości do takiego poziomu, który zostałby ustalony, gdyby jednostka stosowała MSR od dnia nabycia składnika majątku.
W jaki sposób ustalić wartość godziwą?
Wartość godziwa to w istocie cena rynkowa, czyli cena stosowana w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich stanu, stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.
„Za wartość godziwą przyjmuje się kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami. Wartość godziwą instrumentów finansowych znajdujących się w obrocie na aktywnym rynku stanowi cena rynkowa pomniejszona o koszty związane z przeprowadzeniem transakcji, gdyby ich wysokość była znacząca. Cenę rynkową aktywów finansowych posiadanych przez jednostkę oraz zobowiązań finansowych, które jednostka zamierza zaciągnąć, stanowi zgłoszona na rynku bieżąca oferta kupna, natomiast cenę rynkową aktywów finansowych, które jednostka zamierza nabyć, oraz zaciągniętych zobowiązań finansowych stanowi zgłoszona na rynek bieżąca oferta sprzedaży”.
Dalsza weryfikacja wartości środków trwałych
Bardzo ważne jest również zweryfikowanie, czy na podstawie zapisów MSR nr 36 nie wystąpiły przesłanki wykazujące prawdopodobieństwo utraty wartości któregoś środka trwałego. Jeżeli firma odnotowałaby takie przesłanki, należy wówczas dokonać odpisów z tytułu utraty wartości.
Na podstawie przeprowadzonej wyceny środków trwałych należy ustaloną wartość wprowadzić do ksiąg rachunkowych i ewidencji środków trwałych.
