Daną sprawę podatkową prowadzi konkretny pracownik urzędu skarbowego. Z uwagi na wystąpienie pewnych okoliczności przewidzianych w Ordynacji podatkowej może dojść do wyłączenia go z prowadzenia sprawy podatkowej. W poniższym artykule zastanowimy się, w jaki sposób i na jakich zasadach odbywa się wyłączenie pracownika.
Wyłączenie pracownika US
Wyłączenie pracownika urzędu skarbowego z prowadzenia sprawy podatkowej i kwestie z tym związane są regulowane w Ordynacji podatkowej.
Jak podaje art. 130 § 1 Ordynacji podatkowej, pracownicy organu podatkowego podlegają wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawach dotyczących zobowiązań podatkowych oraz innych spraw normowanych przepisami prawa podatkowego, w których:
-
są stroną;
-
pozostają ze stroną w takim stosunku prawnym, że rozstrzygnięcie sprawy może mieć wpływ na ich prawa lub obowiązki;
-
stroną jest ich małżonek, rodzeństwo, wstępny, zstępny lub powinowaty do drugiego stopnia;
-
stronami są osoby związane z nimi z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
-
byli świadkami lub biegłymi, byli lub są przedstawicielami podatnika albo przedstawicielem podatnika jest jedna z osób wymienionych w pkt 3 i 4;
-
brali udział w wydaniu zaskarżonej decyzji;
-
zaistniały okoliczności, w związku z którymi wszczęto przeciw nim postępowanie służbowe, dyscyplinarne lub karne;
-
stroną jest osoba pozostająca wobec nich w stosunku nadrzędności służbowej.
Jak widać z przedstawionych przepisów, mamy do czynienia z zamkniętym katalogiem przyczyn powodujących wyłączenie pracownika od prowadzenia sprawy podatkowej.
W kontekście powyższego warto podkreślić, że wyłączenie obejmuje wszelkie czynności procesowe, jakie może podejmować pracownik. Chodzi zatem nie tylko o samo prowadzenie postępowania podatkowego, lecz także wszelkie czynności związane z przygotowaniem postępowania, czy też zbieraniem materiału dowodowego.
Wyłączenie nie obejmuje natomiast tych pracowników, którzy nie wykonują czynności procesowych, lecz jedynie takich o charakterze techniczno-biurowym.
Postępowanie w przypadku zaistnienia innych przyczyn do wyłączenia
Wskażmy, że przepisy Ordynacji podatkowej określają również przypadki, kiedy wyłączenie pracownika odbywa się z uwagi na inne okoliczności niż te, wprost wymienione w zaprezentowanym katalogu.
Zgodnie z art. 130 § 3 Ordynacji podatkowej bezpośredni przełożony pracownika lub funkcjonariusza jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności niewymienionych w § 1, które mogą wywołać wątpliwości, co do bezstronności pracownika lub funkcjonariusza.
Aby powyższy tryb mógł zostać aktywowany, konieczne jest występowanie okoliczności, które mogą wywoływać wątpliwość, co do bezstronności pracownika. Zwróćmy zatem uwagę, że chodzi o okoliczności, które potencjalnie mogą powodować bezstronność pracownika.
Ponadto tego rodzaju wypadki wystarczy uprawdopodobnić, w związku z czym nie jest konieczne ich udowadnianie. Poprzez uprawdopodobnienie należy rozumieć wykazanie na możliwość, szansę zaistnienia czegoś w sposób sugerujący autentyczność i bliskość prawdy.
Następnie wskażmy, że tego rodzaju wyłączenie odbywać się może na trzy sposoby:
-
z urzędu,
-
na wniosek strony,
-
na wniosek pracownika.
Wyłączenie pracownika od sprawy podatkowej - skutki
Jak już wykazaliśmy, wyłączenie pracownika odnosi się do wszelkiego udziału w prowadzonym postępowaniu.
Dodatkowo przepis wprost wskazuje, że jeżeli nastąpi wyłączenie pracownika urzędu skarbowego, to naczelnik urzędu skarbowego (lub inny organ odpowiedni) wyznacza innego pracownika lub funkcjonariusza do prowadzenia sprawy.
Chociaż nie zostało to wprost wskazane w przepisach, to przyjmuje się, że wyłączenie pracownika (czy też odmowa wyłączenia pracownika) następuje w formie postanowienia. W przypadku wyłączenia pracownika zarówno z mocy prawa, jak i na wniosek lub z urzędu na postanowienia nie przysługuje zażalenie.
Przypomnijmy, że wyłączenie na podstawie okoliczności wymienionych w art. 130 § 1 Ordynacji podatkowej odbywa się z mocy prawa.
Pracownik, który został wyłączony od udziału w postępowaniu, nie może podejmować żadnych czynności procesowych w danym postępowaniu. To oznacza, że nie może on nawet podejmować tzw. czynności niecierpiących zwłoki.
Natomiast w sytuacji, gdy dany pracownik powinien zostać wyłączony od udziału w danej sprawie, lecz nie nastąpiło to i została wydana decyzji kończąca postępowanie, strona może następnie wnosić o wznowienie postępowania.
W świetle art. 240 § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się bowiem postępowanie, jeżeli decyzja wydana została przez pracownika lub organ podatkowy, który podlega wyłączeniu.
W przypadku wystąpienia takiej okoliczności wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. W razie dopuszczalności wznowienia postępowania organ podatkowy wydaje postanowienie o wznowieniu postępowania. Postanowienie stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przesłanek wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy.
Jeżeli w toku postępowania o wznowienie zostanie potwierdzone, że dany pracownik US powinien być wyłączony od prowadzenia sprawy, to wydana w ten sposób decyzja zostanie uchylona.
Przechodząc do podsumowania niniejszego artykułu, należy zaznaczyć, że kwestia wyłączenia pracownika urzędu skarbowego z prowadzenia sprawy podatkowej została dobrze opisana w przepisach Ordynacji podatkowej. Takie wyłączenie może mieć miejsce zarówno z mocy prawa, jak i na wniosek czy też z urzędu. Warto także zapamiętać, że brak wyłączenia pracownika jest podstawą do uchylenia decyzji i wznowienia postępowania.
