Tajemnica skarbowa i czynności sprawdzające

Tajemnicy skarbowej został poświęcony cały dział VII ustawy Ordynacja podatkowa. Wskazuje on, że odnosi się ona do ściśle określonych rodzajów dokumentów, akt czy informacji podatkowych. Jednakże ustawodawca we wspomnianej ustawie przewidział wyjątki, w których kontrahent ma prawo uzyskać pewien zakres informacji o swoim kontrahencie (dostawcy/odbiorcy). Sprawdźmy, czym jest tajemnica skarbowa, czego dotyczy oraz jakich informacje na temat kontrahenta może nam udzielić organ podatkowy!

Czym jest tajemnica skarbowa?

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej, poprzez tajemnice skarbową należy rozumieć informacje gromadzone i przetwarzane w ramach kontroli podatkowej, z wyjątkiem tych informacji przetworzonych w ramach:

• kontroli celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi oraz środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej i międzynarodowych instytucji finansowych, z wyłączeniem kontroli celowości wykorzystania środków zaliczanych do dochodów własnych i subwencji ogólnej jednostki samorządu terytorialnego;
• kontroli wywiązywania się z warunków finansowania pomocy ze środków, o których mowa w punkcie wyżej;
• kontroli prawidłowości przekazywania środków własnych do budżetu Unii Europejskiej;
• audytu gospodarowania środkami pochodzącymi z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegającymi zwrotowi środkami z innych źródeł zagranicznych, w tym certyfikacja i wydawanie deklaracji zamknięcia, zwanego dalej „audytem”.

Tajemnica skarbowa – jakie dane są nią objęte?

Tajemnicę skarbową stosuje się w stosunku do indywidualnych danych podatników, płatników lub inkasentów zawartych w deklaracji czy innych dokumentach przez nich składanych. Dodatkowo zgodnie z art. 293 ust. 2 ustawy Ordynacja podatkowa tajemnicę skarbową stosuje się do danych zawartych w:

1. informacjach podatkowych przekazywanych organom podatkowym przez podmioty inne niż wyżej wymienione;
2. aktach dokumentujących czynności sprawdzające;
3. aktach postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej oraz aktach postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe;
4. dokumentacji rachunkowej organu podatkowego;
5. informacjach uzyskanych przez organy Krajowej Administracji Skarbowej;
6. z banków oraz z innych źródeł niż wymienione w § 1 lub w pkt 1;
7. informacjach uzyskanych w toku postępowania w sprawie zawarcia porozumień, o których mowa w dziale IIa;
8. aktach dokumentujących kontrolę, o której mowa w rozdziale 9 działu III;
9. ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami;
10. informacjach o wynikach analizy ryzyka, o której mowa w art. 119zn § 1 oraz innych informacjach i dokumentach, o których mowa w dziale IIIB.

• niezłożeniu lub złożeniu przez podatnika deklaracji lub innego dokumentu, do których złożenia był obowiązany na podstawie przepisów ustaw podatkowych;
• nieujęciu lub ujęciu przez podatnika w złożonej deklaracji lub złożonym innym dokumencie zdarzeń, do których ujęcia był zobowiązany na podstawie przepisów ustaw podatkowych;
• zaleganiu lub niezaleganiu przez podatnika w podatkach wynikających z deklaracji lub innego dokumentu składanych na podstawie przepisów ustaw podatkowych.

Reasumując, mimo obszernego zakresu danych, które obejmuje tajemnica skarbowa, kontrahenci na wniosek mają prawo do uzyskania dostępu do ww. informacji dotyczących swojego dostawcy/odbiorcy. Przy czym fiskus za wydanie przedmiotowego zaświadczenia (udostępnienie danych) pobierać będzie opłatę skarbową w wysokości 17 złotych.

Czynności sprawdzające a tajemnica skarbowa

Wielu przedsiębiorców ma wątpliwość, czy dane zebrane w ramach czynności sprawdzających (forma kontroli mająca na celu skontrolowanie konkretnej partii dokumentów podatnika) podlegają tajemnicy skarbowej. Otóż na wstępie warto zauważyć, że czynności sprawdzające mają mniejszą wagę niż kontrola podatkowa czy kontrola celno-skarbowa. Jest to również najmniej sformalizowana forma kontroli. Ma ona na celu:

1. sprawdzenie terminowości składania deklaracji oraz wpłacania podatków;
2. stwierdzenie formalnej poprawności deklaracji;
3. ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami;
4. weryfikację poniesionych przez podatnika wydatków i uzyskanych przychodów (dochodów) nieopodatkowanych w zakresie niezbędnym do ujawnienia podstawy opodatkowania z tytułu przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych;
5. weryfikację danych i dokumentów przedstawionych przez podatników dokonujących rejestracji podatkowej.

Jak można zauważyć, zakres czynności sprawdzających obejmuje kontrolę danego zakresu danych podatnika. W związku z tym sporządzone akty dokumentujące czynności sprawdzające muszą być objęte tajemnicą skarbową. Urzędnik państwowy nie ma więc prawa do przekazania danych zawartych w aktach osobom nieupoważnionym.

Tajemnica skarbowa – czy obejmuje dowody w postępowaniu podatkowym?

W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej może zdarzyć się, że zostanie wszczęte wobec podatnika postępowania podatkowe, które na celu ma ustalenie wysokości zobowiązania podatkowego. W związku z tym w trakcie jego postępowania podatnik może zdecydować, aby w drodze wyjaśnień posłużyć się następującymi dowodami: księgami podatkowymi, złożonymi deklaracjami, zeznaniami świadków, opinią biegłych, materiałami i informacjami zebranymi w wyniku oględzin, uzyskanymi informacjami podatkowymi oraz innymi dokumentami zgromadzonymi w toku działalności analitycznej Krajowej Administracji Skarbowej, czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej oraz materiałami zgromadzonymi w toku postępowania karnego albo postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe. Wskazane wyżej dane wchodzą w zakres informacji, które obejmuje tajemnica skarbowa.

Reasumując, mimo że kontrahent na podstawie złożonego wniosku ma dostęp do niektórych danych podatnika, należy zauważyć, że przy liczbie dokumentów zgromadzonych na drodze przeprowadzanych kontroli przez urzędy skarbowe stanowią one mniejszość zgromadzonych danych. Można więc być spokojnym, dane zgromadzone w wyniku kontroli podatkowej znajdują się bowiem pod tajemnicą skarbową, wobec czego kontrahent nie będzie mieć do nich dostępu.