Równość dostępu (zakaz dyskryminacji) do usług publicznych jest gwarantowana przepisami Konstytucji (rozdział II “Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela”) oraz tzw. ustawą równościową, której art. 13 stanowi, że każdy, wobec którego naruszono zasadę równego traktowania, ma prawo dochodzić odszkodowania. Czy informacja na drzwiach sklepu “Zakaz wstępu z wózkami” narusza zasadę równego traktowania?
Zakaz wstępu z wózkami jest dyskryminacją klientów
Działalność handlowa w sklepie ma charakter publiczny - co oznacza, że nie można rozróżniać ani dyskryminować osób chcących skorzystać z tej usługi (w tym poprzez wywieszenie informacji “Zakaz wstępu z wózkami”). Każdy, bez względu na cechy - zarówno te oczywiste - jak płeć, wiek, rasę, religię, narodowość, wyznanie, światopogląd lub orientację seksualną - jak i te mniej oczywiste, np. niepełnosprawność, kategorię społeczną (mamy, uczniowie, ojcowie), powinien mieć taki sam dostęp do usług publicznych oferowanych przez przedsiębiorcę.
Zasada równego traktowania naruszana jest m.in. przez sprzedawców, którzy w swoich sklepach wywieszają kartkę “Zakaz wstępu z wózkami”. Jest to niewątpliwie rozróżnianie klientów i umyślne odmawianie świadczenia kobietom z wózkami, chcącym skorzystać z oferowanej publicznie przez przedsiębiorcę usługi.
Kara grzywny za umyślne odmawianie świadczenia
Art. 138. Kodeksu wykroczeń stanowi: "Kto, zajmując się zawodowo świadczeniem usług, żąda i pobiera za świadczenie zapłatę wyższą od obowiązującej albo umyślnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia świadczenia, do którego jest obowiązany, podlega karze grzywny".
Z pewnej sprawy sądowej, w której kobieta z wózkiem wniosła pozew przeciwko sprzedawcy, który wywiesił na sklepie wiadomość “Zakaz wstępu z wózkami”, wiemy, że kara grzywny za to wykroczenie wynosi ok. 20 zł. Nie jest to kwota rażąco uszczuplająca budżet sprzedawcy, ale może już uszczuplić jego wizerunek.
Sądy zgodnie twierdzą, że informacja na drzwiach sklepu “Zakaz wstępu z wózkami” (a co za tym idzie: zakaz wstępu dla określonej grupy społecznej), to naruszenie dobra człowieka, jaką jest godność osobista, która jest niezbywalnym prawem człowieka.
Odmowa świadczenia usług jest możliwa tylko wtedy, gdy dane świadczenie jest niemożliwe lub stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia osób będących w lokalu. Wykonanie usługi (wstęp do sklepu, sprzedaż rzeczy osobom z wózkiem) nie spełnia powyższych przesłanek - ani nie jest niemożliwe, ani nie zagraża życiu ani zdrowiu pozostałych osób. Dlatego też, zdaniem sądów, kobiety z wózkiem nie mogą być dyskryminowane w korzystaniu z usług powszechnie dostępnych tylko dlatego, że mają wózek (z dzieckiem lub bez).
