Podatnicy kupują coraz więcej towarów za granicą. Polskie firmy – najwięcej w krajach Unii Europejskiej. W przypadku zakupu towarów przez przedsiębiorców poza granicami kraju muszą oni przygotować się na rozliczenie podatku VAT w kraju. Podatnicy muszą spełnić szereg wymogów, aby móc rozliczyć podatek VAT w sposób neutralny. W artykule omawiamy zagadnienie - brak faktury WNT - co należy w takiej sytuacji zrobić?
WNT – rozliczenie
W ustawie o podatku od towarów i usług znajduje się definicja WNT. Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o VAT przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4, rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Powyższe regulacje stosuje się pod warunkiem, że nabywcą towarów jest:
-
podatnik, o którym mowa w art. 15, lub podatnik podatku od wartości dodanej, a nabywane towary mają służyć działalności gospodarczej podatnika;
-
osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa powyżej.
Przypomnijmy, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, w rozumieniu ustawy o VAT, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Pojęcie „działalność gospodarcza” zgodnie z ustawą o VAT obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Definicja jest więc bardzo szeroka i obejmuje niemal każdą działalność podatników.
Co ważne, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Powyższa definicja pokazuje, że do WNT dochodzi, gdy podatnik dokonuje nabycia prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium Polski z terytorium innego państwa członkowskiego przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. Bardzo ważne jest, aby stronami transakcji byli podatnicy. Tym samym co do zasady w przypadku, gdy towary nabywają osoby fizyczne nieprowadzące działalności, nie dochodzi WNT. Ponadto nabywane towary mają służyć działalności gospodarczej oraz w przypadku nabycia nie ma zastosowania żadne z wyłączeń występowania WNT.
Kiedy nastąpi obowiązek podatkowy przy WNT?
Obowiązek podatkowy w WNT powstaje, co do zasady, z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem WNT (art. 20 ust. 5 ustawy o VAT).
Co ważne, powyższe regulacje mają także zastosowanie w przypadku, gdy podatnik nie otrzymał faktury od swojego kontrahenta z zagranicy.
Przykład 1.
Podatnik dokonał zakupu komputerów u podatnika podatku VAT w Niemczech. Podatnicy są czynnymi podatnikami VAT zarejestrowanymi dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych. Powyższa transakcja stanowi WNT. Towar do Polski dotarł 10 września. Do 15 października podatnik nie otrzymał faktury za zakupione komputery. Pomimo braku faktury musi on rozliczyć nabycie WNT w październiku. Jak ma powyższą transakcję rozliczyć w JPK_V7?
Podatnik winien wykazać WNT w JPK_V7 w polach K_23 i K_24 (część ewidencyjna) za październik oraz powyższą transakcję w części deklaracyjnej w polach P 23 i 24.
Brak faktury WNT a rozliczenie podatku naliczonego
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zaistnieją określone warunki – odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. W przypadku WNT znajdą zastosowanie regulacje z art. 86 ust. 10 ustawy VAT.
W świetle tej regulacji prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, powstaje pod warunkiem, że podatnik:
-
otrzyma fakturę dokumentującą dostawę towarów, stanowiącą u niego wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy;
-
uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek.
Przykład 2.
Podatnik będący czynnym podatnikiem podatku VAT zarejestrowanym jako podatnik unijny dokonał zakupu towaru z zagranicy. Nabył go w ramach WNT we wrześniu. Towar służy jego działalności opodatkowanej. Podatnik nie otrzymał faktury od kontrahenta z zagranicy. Jak winien rozliczyć transakcję?
Podatnik, mimo że nie otrzymał faktury dokumentującej dostawę towaru, może skorzystać z prawa do odliczenia już w październiku, w tym bowiem miesiącu powstaje obowiązek podatkowy.
Musi on jednak pamiętać, że powyższe prawo utraci, jeśli nie otrzyma faktury. Będzie to skutkować koniecznością dokonania korekty wcześniej odliczonego podatku naliczonego w pliku JPK_V7 za styczeń 2022.
Jaki dokument przy braku faktury dokumentuje WNT?
Co do zasady transakcji WNT nie dokumentujemy już dokumentami wewnętrznymi i nie oznaczamy w ewidencji JPK jako „WEW”. Jednak, jak wynika z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące nowego JPK: „transakcje, które dotyczą importu usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów czy dostaw, dla których podatnikiem jest nabywca, wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentu zakupu (bez oznaczenia »WEW«), jeżeli taki dokument został wystawiony”.
W przypadku braku faktury WNT należy więc oznaczyć jako „WEW” tylko w przypadku braku faktury.
Podsumowując, brak faktury WNT nie utrudnia rozliczenia. Jednak nieotrzymanie faktury może mieć istotne znaczenia dla prawa do rozliczenia podatku naliczonego. Tym samym podatnicy muszą zwracać uwagę na dokumenty otrzymywane od podatników z zagranicy. W praktyce bowiem zdarza się, że podatnicy z innych krajów zamiast faktur przesyłają nam inne dokumenty, np. zestawienia. Nie są one niestety fakturą i może to znacznie utrudnić rozliczenie podatku VAT.
