Jedną z form aktywizacji osób bezrobotnych są oferowane przez Powiatowe Urzędy Pracy staże. Mimo wejścia w życie nowych regulacji ta forma pomocy została pozostawiona i nadal obowiązuje. Jakie obecnie zasady odbywania stażu z urzędu pracy obowiązują bezrobotnych, przedstawiamy poniżej. O czym pamiętać, gdy w firmie zostaje przyjęty stażysta z PUP?
Organizacja stażu
Bezrobotny może odbywać staż po skierowaniu go przez starostę do jego odbycia u organizatora stażu, którym może być:
pracodawca;
przedsiębiorca niezatrudniający pracowników;
podmiot ekonomii społecznej;
rolnicza spółdzielnia produkcyjna;
pełnoletnia osoba fizyczna, niemająca statusu bezrobotnego, zamieszkująca i prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, w tym ogrodniczej, sadowniczej, pszczelarskiej i rybnej, w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym lub prowadząca dział specjalny produkcji rolnej, o którym mowa w Ustawie z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Organizator, który chce zorganizować staż dla bezrobotnych, musi pamiętać, aby złożyć do starosty wniosek o zawarcie umowy o zorganizowanie stażu.
Czas trwania stażu
Przepisy określają maksymalną długość trwania stażu. Standardowo staż trwa od 3 do 6 miesięcy. Może on trwać od 3 do 12 miesięcy, jeśli jest zakończony potwierdzeniem nabycia wiedzy lub umiejętności przeprowadzanym przez uprawnioną instytucję. W przypadku zakończenia stażu potwierdzeniem nabycia wiedzy i umiejętności program stażu dostosowany jest do wymagań, jakie w tym celu bezrobotny musi spełnić.
Uczestnik stażu informuje PUP o wyniku potwierdzenia wiedzy i umiejętności, w terminie 14 dni od powzięcia tej informacji. Przy czym, jeśli bezrobotny stażysta nie uzyskał pozytywnego wyniku potwierdzenia nabycia wiedzy i umiejętności, koszty ponownego przystąpienia do nabycia tego potwierdzenia nie mogą być sfinansowane z Funduszu Pracy.
Staż może być realizowany w formie zdalnej, jednak wówczas szczegółowe zasady jego odbywania i wymiar określa umowa o organizację stażu.
Umowa o organizację stażu
Bezrobotny stażysta odbywa staż na podstawie umowy zawartej z nim przez starostę i organizatora stażu. Staż realizowany jest według przygotowanego przez organizatora programu określonego w umowie.
Obowiązki organizatora stażu
Organizator stażu przed jego rozpoczęciem musi spełnić następujące obowiązki:
skierować bezrobotnego na własny koszt na wstępne badania lekarskie na takich samych zasadach, jakie są przewidziane dla pracowników;
zapoznać bezrobotnego z obowiązującym regulaminem pracy;
przekazać bezrobotnemu na piśmie zakres obowiązków i uprawnień.
W czasie odbywania stażu organizator jest odpowiedzialny za zapewnienie:
bezpiecznych i higienicznych warunków odbywania stażu;
szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych;
odzieży i obuwia roboczego lub ekwiwalentu za używanie własnej odzieży i obuwia roboczego, ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej, środków ochrony indywidualnej, niezbędnych środków higieny osobistej oraz profilaktycznych posiłków i napojów;
profilaktycznej ochrony zdrowia;
okresów odpoczynku;
ochrony przed mobbingiem;
maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu, niezbędnego do wykonywania zadań na danym stanowisku.
Obowiązki stażysty
Realizację stażu bezrobotnego u organizatora nadzoruje wyznaczona przez niego osoba, która jest opiekunem stażysty.
Obowiązki bezrobotnego w trakcie odbywania stażu są następujące:
przestrzeganie ustalonego przez organizatora rozkładu czasu pracy;
sumienne i staranne wykonywanie zadań objętych programem stażu oraz stosowanie się do poleceń organizatora stażu i opiekuna stażysty, o ile nie są one sprzeczne z prawem;
dbałość o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu;
przestrzeganie przepisów i zasad obowiązujących u organizatora stażu, w szczególności regulaminu pracy, tajemnicy służbowej, przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych.
Wymiar czasu realizacji stażu
Wymiar czasu realizacji programu stażu przez bezrobotnego nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 3 miesięcy, a w przypadku bezrobotnego będącego osobą z niepełnosprawnością zaliczoną do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 3 miesięcy.
czas realizacji programu stażu przez bezrobotnego odbywającego staż nie może być krótszy niż 20 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 3 miesięcy;
staż nie może być realizowany w niedziele i święta, w porze nocnej, w systemie pracy zmianowej ani w godzinach nadliczbowych, chyba że starosta wyrazi na to zgodę, o ile charakter pracy w danym zawodzie wymaga takiego rozkładu czasu pracy.
Ile dni wolnych ma stażysta z PUP?
Bezrobotny odbywający staż ma prawo do wolnego w wymiarze 2 dni za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu z zachowaniem prawa do stypendium. Jednak za ostatni miesiąc odbywania stażu dni wolne powinny zostać udzielone przez organizatora stażu przed jego zakończeniem.
Przy niepełnym miesiącu odbywania stażu przysługuje bezrobotnemu wymiar dni wolnych obliczany proporcjonalnie, z zaokrągleniem w górę do pełnych dni.
Pozbawienie bezrobotnego realizacji stażu i związane z tym konsekwencje
Bezrobotny zostanie pozbawiony możliwości realizowania stażu przez starostę na wniosek organizatora lub z urzędu, po zasięgnięciu opinii organizatora i wysłuchaniu bezrobotnego, w przypadku:
nieusprawiedliwionej nieobecności podczas więcej niż 1 dnia stażu;
naruszenia podstawowych obowiązków określonych w regulaminie pracy, w szczególności stawienia się do odbycia stażu w stanie wskazującym na spożycie alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych lub spożywania w miejscu pracy alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych;
usprawiedliwionej nieobecności uniemożliwiającej zrealizowanie programu stażu.
Bezrobotny, który nie podejmie albo przerwie staż, musi zwrócić poniesione koszty badań lekarskich i psychologicznych, przejazdu, zakwaterowania. Poza tymi kosztami bezrobotny, który z własnej winy nie podjął lub przerwał realizację stażu zakończonego potwierdzeniem nabycia wiedzy i umiejętności lub nie przystąpił do procesu potwierdzenia nabycia wiedzy i umiejętności lub uzyskania dokumentu potwierdzającego nabycie wiedzy i umiejętności, zwraca koszty tego potwierdzenia.
Stypendium stażowe
Bezrobotny odbywa staż odpłatnie, ponieważ przysługuje mu stypendium stażowe. Stypendium wypłaca starosta w okresie odbywania stażu.
W przypadku niższego miesięcznego wymiaru stażu wysokość stypendium ustala się proporcjonalnie.
Obecnie wysokość stypendium to 2659,20 zł.
Bezrobotny, który odbył staż zakończony potwierdzeniem nabycia wiedzy lub umiejętności, otrzymuje dodatek do stypendium po uzyskaniu dokumentu potwierdzającego nabycie wiedzy i umiejętności, w terminie 12 miesięcy od ukończenia stażu.
Dodatek do stypendium stażowego
Bezrobotni, którzy realizowali staż zakończony potwierdzeniem nabycia wiedzy i umiejętności, mogą ubiegać się o dodatek do stypendium.
Wysokość dodatku do stypendium za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę dodatku za pełny miesiąc przez 30, a następnie mnożąc przez liczbę dni kalendarzowych realizacji stażu.
Dodatek do stypendium jest przyznawany na wniosek bezrobotnego złożony w terminie do 3 miesięcy od dnia uzyskania dokumentu potwierdzającego nabycie wiedzy i umiejętności.
Do wniosku należy dołączyć kopię dokumentu potwierdzającego nabycie wiedzy i umiejętności albo jego odwzorowanie cyfrowe.
Zakończenie stażu
Po zakończeniu odbywania stażu bezrobotny otrzymuje od organizatora opinię zawierającą informacje o realizowanych przez niego zadaniach oraz nabytej wiedzy i umiejętnościach.
Starosta wydaje bezrobotnemu zaświadczenie o odbyciu stażu.
Od kiedy obowiązują nowe zasady dotyczące odbywania stażu z PUP?
Nowe przepisy dotyczące stażu obowiązują od 1 czerwca 2025 roku. Umowy o organizację stażu zawarte do 31 maja 2025 roku są realizowane zgodnie z przepisami ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Przykład 1.
Pani Natalia jako bezrobotna podpisała 12 maja 2025 roku umowę o organizację stażu. Jakie zasady będą stosowane do odbycia przez nią stażu – stare czy nowe? W tej sytuacji pani Natalia będzie odbywać staż na starych warunkach, które obowiązują wszystkie umowy o staż zawarte przed 1 czerwca 2025 roku. Będzie ona też otrzymywała niższe stypendium stażowe, ponieważ poprzednio wynosiło ono 120% zasiłku dla bezrobotnych w okresie pierwszych 90 dni posiadania prawa do zasiłku.
Przykład 2.
Pan Marian w maju 2025 roku zarejestrował się jako bezrobotny, wtedy też zaczął starać się o staż z urzędu pracy. Umowa o staż została podpisana 1 czerwca 2025 roku. Jakie zasady będą znajdowały zastosowanie do stażu mężczyzny? Z uwagi na fakt, że umowa została podpisana po wejściu w życie nowych przepisów, staż pana Mariana będzie się odbywał na nowych zasadach wynikających z ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Dzięki temu mężczyzna otrzyma wyższe stypendium stażowe, bo wynoszące 160% zasiłku dla bezrobotnych w okresie pierwszych 90 dni posiadania prawa do zasiłku, a nie jak poprzednio 120% zasiłku dla bezrobotnych w okresie pierwszych 90 dni posiadania prawa do zasiłku.
Stażysta z PUP – podsumowanie
Z powyższego wynika, że zasady odbywania stażu od 1 czerwca 2025 roku się zmieniły. Dodatkowo wprowadzono pewne ograniczenia, aby organizatorzy nie nadużywali tej formy wsparcia dla bezrobotnych, a bezrobotni realnie szukali zatrudnienia. Nowe zasady dotyczą tylko tych staży, których umowy zostały zawarte po 1 czerwca 2025 roku.
