Każda osoba prowadząca działalność gospodarczą, ma obowiązek opłacania z tego tytułu składek ZUS. Choroba przedsiębiorcy przez część lub cały miesiąc pozwala na proporcjonalne pomniejszenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Jednak nie wszyscy mogą z takiego prawa skorzystać.
Wymiar składek na ubezpieczenie społeczne
Przedsiębiorca, który nie posiada innego tytułu ubezpieczeń społecznych, opłaca składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe, ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne) oraz ubezpieczenie zdrowotne za każdy miesiąc kalendarzowy od określonej kwoty. W przypadku ubezpieczeń społecznych, podstawa nie może być niższa od:
- 60% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia rocznego limitu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe (w 2024 roku wynosi 4 694,40 zł, natomiast w 2025 roku ma wynosić 5 203,80 zł)
- 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia przez 24 pierwsze miesiące od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej (w 2024 roku od czerwca do grudnia wynosi 1 290 zł, w 2025 ma wynosić 1 399,80 zł) → w przypadku opłacania preferencyjnych składek ZUS.
Podstawa składki zdrowotnej od 2022 roku zależna jest od formy opodatkowania. Sposób jej obliczania został wyjaśniony w artykule: Składka zdrowotna osób prowadzących działalność.
Kto może pomniejszyć podstawę ZUS?
Niezdolność do pracy spowodowana chorobą nie zawsze zwalnia ubezpieczonego z opłacania składek w pełnej wysokości. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, za czas choroby, może pomniejszyć jedynie osoba zgłoszona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, mająca prawo do zasiłku chorobowego. Oznacza to, że samo zwolnienie lekarskie i choroba przedsiębiorcy nie są jedynym kryterium obniżenia składek ZUS, jest nim przede wszystkim prawo do zasiłku chorobowego.
Prawa do pomniejszenia podstawy składek za czas choroby nie mają osoby, które zadeklarowały podstawę wyższą niż minimalna.
W przypadku gdy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi zadeklarowana kwota, zadeklarowanie przez ubezpieczonego kwoty wyższej niż obowiązująca go najniższa podstawa wymiaru składek oznacza rezygnację z ustalenia podstawy wymiaru składek w kwocie najniższej i nie podlega korekcie przez ubezpieczonego za miesiąc, w którym zadeklarował wyższą kwotę podstawy wymiaru składek.
W jaki sposób pomniejszyć podstawę wymiaru składek?
Proporcjonalnego zmniejszenia najniższej obowiązującej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne dokonuje się, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca, w którym nastąpiła choroba, a otrzymany wynik mnoży się przez liczbę dni, w których przedsiębiorca nie przebywał na zwolnieniu lekarskim.
Przykład 1.
Pan Roman przebywał w grudniu 2024 r. na zwolnieniu lekarskim przez 10 dni. W tym okresie korzystał z przysługującej mu preferencji w opłacaniu składek. Jak będzie podstawa składek społecznych?
Pomniejszenie podstawy wymiaru składek za okres przebywania na zwolnieniu chorobowym należy naliczyć w następujący sposób:
- 4 694,40 zł / 31 dni kalendarzowych x 10 dni choroby = 1 514,32 zł
- 4 694,40 zł - 1 514,32 zł = 3180,08 zł.
Od tej podstawy naliczone będą składki: emerytalna: 19,52%, rentowa: 8%, chorobowa: 2,45%, wypadkowa: 1,67%.
Zasada pomniejszenia podstawy wymiaru składek z powodu choroby przedsiębiorcy nie ma zastosowania w przypadku ubezpieczenia zdrowotnego. Składka zdrowotna jest niepodzielna, dlatego należy ją zawsze opłacać w pełnej miesięcznej wysokości.
Choroba przedsiębiorcy zatrudnionego na etat
W sytuacji, kiedy osoba prowadząca działalność jest jednocześnie zatrudniona na podstawie umowy o pracę i otrzymuje wynagrodzenie w kwocie równej lub wyższej wynagrodzeniu minimalnemu, wtedy z prowadzonej działalności gospodarczej opłaca obowiązkowo tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne, którego podstawa nie podlega pomniejszeniu. Jednakże, gdy wynagrodzenie jest niższe, wówczas ma obowiązek opłaty obowiązkowych składek z tytułu prowadzenia działalności. W takim przypadku, aby móc pomniejszyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za czas choroby z racji prowadzenia firmy, musi być spełniony warunek zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli taki warunek ma miejsce, przedsiębiorca za czas niezdolności do pracy otrzyma zasiłek chorobowy zarówno z tytułu zatrudnienia na etacie, jak i z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.
Przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego i okres wyczekiwania
Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się na przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (może to zrobić w każdym momencie), prawo do zasiłku uzyska dopiero po upływie 90 dni nieprzerwanego opłacania składki na to ubezpieczenie. Warto podkreślić, że ustalając 90-dniowy okres wyczekiwania na świadczenia, należy uwzględnić również poprzednie okresy ubezpieczenia społecznego, jeśli przerwa między nimi nie wynosiła więcej niż 30 dni lub wynikała z urlopu bezpłatnego, wychowawczego lub czynnej służby wojskowej żołnierza niezawodowego.
Rozliczenie choroby przedsiębiorcy w systemie wFirma.pl
Przedsiębiorca ma prawo do pomniejszenia składek za czas choroby. Nie musi jednak sporządzać wyliczeń samodzielnie. W systemie wFirma.pl wprowadzisz okres zwolnienia lekarskiego w START » ZUS » ZASIŁKI PRZEDSIĘBIORCY należy wybrać opcję DODAJ ZASIŁEK.
Po zapisaniu zmian na deklaracji DRA powinny zostać pomniejszone odpowiednio składki na ubezpieczenia społeczne i FP.
