Amortyzacja środków trwałych to możliwość dokonywania odpisów od wartości początkowej środka trwałego i wartości niematerialnych i prawnych. Proces ten trwa od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek trwały został wcielony do przedsiębiorstwa do miesiąca, w którym następuje zrównanie odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową lub likwidacja, zbycie czy stwierdzenie niedoboru środka.
Składniki majątku podlegające amortyzacji
To, jakie składniki majątku przedsiębiorstwa można poddać amortyzacji, określają kolejno ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Art. 22a Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 1. Amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania: 1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, 2) maszyny, urządzenia i środki transportu, 3) inne przedmioty - o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi. 2. Amortyzacji podlegają również, z zastrzeżeniem art. 22c, niezależnie od przewidywanego okresu używania: 1) przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych, zwane dalej "inwestycjami w obcych środkach trwałych", 2) budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie, 3) składniki majątku, wymienione w ust. 1, niestanowiące własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy określonej w art. 23a pkt 1, zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami tych składników - jeżeli zgodnie z przepisami rozdziału 4a odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający - zwane także środkami trwałymi, 4) tabor transportu morskiego w budowie (PKWiU 30.11). |
oraz ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych:
Art. 16a Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych 1. Amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania: 1) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, 2) maszyny, urządzenia i środki transportu, 3) inne przedmioty - o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, zwane środkami trwałymi. 2. Amortyzacji podlegają również, z zastrzeżeniem art. 16c, niezależnie od przewidywanego okresu używania: 1) przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych, zwane dalej "inwestycjami w obcych środkach trwałych", 2) budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie, 3) składniki majątku, wymienione w ust. 1, niestanowiące własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy określonej w art. 17a pkt 1, zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami tych składników - jeżeli zgodnie z przepisami rozdziału 4a odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający - zwane także środkami trwałymi; 4) tabor transportu morskiego w budowie |
Zawieszenie amortyzacji
Dokonywanie odpisów amortyzacyjnych przez podatnika nie jest jego przywilejem, a obowiązkiem. Zasadniczo nie ma możliwości zaprzestania amortyzacji, oprócz trzech sytuacji:
jeżeli dany środek trwały czy wartość niematerialna poddana jest likwidacji,
jeżeli sprzedano lub darowano dany środek trwały lub wartość niematerialną,
jeżeli stwierdzono niedobór danego środka trwałego lub wartości niematerialnej.
W życiu zdarzają się jednak sytuacje, kiedy środek trwały, który nie jest w pełni zamortyzowany, przestaje być używany w działalności. Zazwyczaj ma to związek z zawieszeniem działania przedsiębiorstwa albo całkowitą likwidacją firmy. Wtedy zgodzie z art. 22c pkt 5 updof i art. 16c pkt 5 updop, przedsiębiorca ma zakaz amortyzacji składników majątku, które nie są używane na skutek wyżej wspomnianych sytuacji.
Ważne! Zaprzestanie wykonywania działalności gospodarczej wywołuje konsekwencje podatkowe w stosunku do nieużywanych z tego powodu środków trwałych. Nie podlegają one już amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono lub zlikwidowano działalność.
Wyżej wymienione przypadki to jedyne sytuacje, w których podatnik może zaprzestać dokonywania odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego.
Popraw wyniki firmy - obniż stawkę amortyzacyjną
Podatnicy stosujący liniową metodę amortyzacji, mogą obniżyć stawki amortyzacyjne. W oparciu o przepisy: art. 22i ust. 5 updof i art. 16i ust. 5 updop mają prawo do obniżenia podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawek określonych dla poszczególnych środków trwałych. Obniżenie stawek amortyzacyjnych można zastosować zarówno do tych już amortyzowanych, jak i do tych dopiero wprowadzanych do przedsiębiorstwa. Obniżenie stawek amortyzacyjnych nie jest uzależnione od żadnych czynników, nie jest też określone, do jakich stawek takie odpisy można obniżyć.
