Czym jest umowa inwestycyjna? Warto wiedzieć

Polskie prawo reguluje szereg różnych umów – ich największą część odnajdziemy w przepisach Kodeksu cywilnego. Nie dotyczy to jednak umowy inwestycyjnej, która należy do kategorii umów nienazwanych. Już teraz możemy powiedzieć, że wiąże się bezpośrednio z nowym rodzajem działalności gospodarczej. w artykule przedstawiamy, czym jest umowa inwestycyjna i jakie wymogi musi spełniać?

Umowy nazwane i nienazwane

Prawo cywilne dzieli umowy na dwie główne kategorie:

• nazwane – takie, których regulacja znajduje się w konkretnych przepisach ustawowych (np. Kodeksie cywilnym lub ustawie deweloperskiej);

• nienazwane – będące połączeniem umów różnego rodzaju i nieposiadające jednolitego ustawowego uregulowania.

Możliwość zawierania umów nienazwanych wynika wprost z treści art. 3531 kodeksy cywilnego, zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Umowa inwestycyjna może więc powstać na podstawie powyższej regulacji, o ile oczywiście nie będzie naruszała innych przepisów prawa powszechnie obowiązującego.

Umowa inwestycyjna

Jak wskazuje na to sama nazwa, umowa inwestycyjna jest zawierana w związku z określonym przedsięwzięciem. Nie chodzi tutaj jednak o proces budowlany – w tym przypadku stosowalibyśmy bowiem konkretne przepisy Kodeksu cywilnego odnoszące się do umowy o roboty budowlane. Kontrakt inwestycyjny odnosi się do porozumienia zawartego pomiędzy założycielem nowego przedsiębiorstwa (najczęściej w formie start-upu) i inwestorem, który chce zasilić finansowo pomysł takiego biznesu. Inwestycja polega tutaj na wdrożeniu kapitału w nową firmę oraz uzyskaniu prawa do partycypowania w zyskach, które mają zostać osiągnięte przez nią w przyszłości.

Przedmiotem omawianej umowy jest przede wszystkim przekazanie określonej kwoty pieniężnej lub konkretnych środków materialnych na rzecz tworzonego przedsiębiorstwa. Pomysłodawca firmy zyskuje więc środki na jej założenie, zaś inwestor ma prawo domagać się udziału w zyskach nowego podmiotu (np. w formie określonej liczby udziałów, jeśli przedsiębiorstwo będzie działało w formie spółki prawa handlowego). Umowy inwestycyjne są najpopularniejsze przy zakładaniu działalności w formie start-upu, a więc przy młodych innowacyjnych przedsiębiorstwach nastawionych głównie na branżę usługowo-handlową. Oczywiście umowa inwestycyjna może zostać zawarta w każdym prawnie dopuszczalnym celu, nie tylko dla powołania start-upu.

Treść umowy inwestycyjnej

Jak każda umowa, także i ta musi posiadać konkretną treść wskazującą na prawa i obowiązki jej stron. Zobowiązanie zaciągają inwestor (osoba przekazująca pieniądze na stworzenie i rozwój nowej firmy) oraz przedsiębiorca (osoba, która faktycznie będzie uznawana za założyciela danego biznesu). Pamiętajmy, że inwestor może również być wspólnikiem przedsiębiorcy – trzeba to jednak wyraźnie określić w podpisywanej umowie.

Podstawowymi elementami, które powinny znaleźć się w każdej umowie inwestycyjnej, są:

• oznaczenie rodzaju umowy, daty i miejsca jej zawarcia;

• określenie stron zobowiązania – inwestora oraz twórcy przedsięwzięcia gospodarczego (wraz ze wskazaniem danych teleadresowych, numeru PESEL, NIP-u);

• wskazanie podstawowych praw i obowiązków stron umowy, tj. wniesienia oznaczonej ilości pieniędzy lub środków trwałych celem zainwestowania w nowe przedsiębiorstwo, opisanie planowanej działalności gospodarczej oraz jej dokładnego zakresu;

• opisanie struktury udziałowej wszystkich wspólników w firmie – w tej części określamy, kto jest wspólnikiem w danym przedsiębiorstwie, jaka liczba udziałów mu przysługuje oraz z ilu głosów może korzystać podczas podejmowania decyzji w sprawach prowadzonej działalności. W praktyce jest to jeden z najważniejszych elementów każdej umowy inwestycyjnej;

• wprowadzenie zasad prowadzenia działalności gospodarczej – w przypadku, gdy przedsiębiorstwo będzie działać w formie spółki prawa handlowego, konieczne jest określenie wszystkich podstawowych organów spółki oraz przysługujących im kompetencji;

• opisanie szczególnych uprawnień inwestora i założycieli – w tym zakresie wyróżniamy prawa pierwszeństwa, prawo pierwokupu, zakaz sprzedaży udziałów, klauzule tag along;

• wymienienie oświadczeń i zapewnień stron umowy – np. przekazanie kluczowych informacji inwestorowi na temat kondycji firmy (zarówno od strony prawnej, jak i biznesowej);

• załączniki – stanowią one zbiór istotnych dokumentów z punktu widzenia inwestora, znajdziemy wśród nich umowę spółki, regulaminy działania organów spółki oraz plan rozwoju firmy.

Ile kosztuje sporządzenie umowy inwestycyjnej?

Tak naprawdę umowa inwestycyjna może zostać sporządzona w zwykłej formie pisemnej, co oznacza, że nie jest konieczna wizyta w kancelarii notarialnej. W rzeczywistości taki kontrakt może zostać spisany zarówno przez inwestora, jak i założyciela firmy. Z drugiej strony umowa inwestycyjna powinna zawierać w sobie szereg szczegółowych postanowień, których poprawność może stwierdzić tak naprawdę jedynie doświadczony prawnik.

W przypadku samodzielnego sporządzenia umowy inwestycyjnej jej koszty są tak naprawdę symboliczne. Jeśli inwestor i założyciel zdecydują się skorzystać z pomocy kancelarii prawnej, będą one oscylowały w okolicach kilkuset złotych (w rzadszych przypadkach w granicach do 5000 zł).

Jeśli nowe przedsiębiorstwo będzie funkcjonowało w formie spółki prawa handlowego, konieczne może być poniesienie innych kosztów – m.in. opłat za notarialną formę umowy oraz rejestracyjnych opłat sądowych wnoszonych do KRS.

Podsumowanie

Umowa inwestycyjna należy do kategorii nienazwanych umów prawa cywilnego i może być oparta na postanowieniach zaproponowanych przez inwestora oraz założyciela nowej firmy. Pamiętajmy jednak, że choć strony mogą swobodnie kształtować takie zobowiązanie, to zapisy umowne muszą pozostawać w zgodzie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami współżycia społecznego. Umowa inwestycyjna może składać się z postanowień stosowanych w innych umowach cywilnoprawnych. Mimo że jej treść może zostać spisana samodzielnie przez strony zobowiązania, warto pomyśleć o wynajęciu prawnika, który w profesjonalny sposób przygotuje taki kontrakt.