Specjalny fundusz inwestycyjny - jak go tworzymy?

Państwa, chcąc zachęcić przedsiębiorców do inwestowania, wprowadzają różne zachęty podatkowe. Przedsiębiorcy inwestujący i rozwijający swoje przedsiębiorstwa mogą liczyć na różne ulgi podatkowe. Ponadto w wielu przypadkach ulgi dla rozwijających przedsiębiorstw mają na celu wyrównanie szans rynkowych mniejszych podmiotów z dużymi międzynarodowymi koncernami. W artykule przedstawiamy, jak tworzy się specjalny fundusz inwestycyjny!

Specjalny fundusz inwestycyjny 

Nowelizacja z 28 listopada 2020 roku wprowadziła dwa nowe warianty opodatkowania: tzw. estoński CIT oraz specjalny fundusz inwestycyjny. W obu przypadkach może z tych rozwiązań skorzystać podatnik, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o CIT, tj. podatnik, który ma siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Ustawodawca pozwala na tworzenie specjalnego funduszu tylko dla wybranych podatników spełniających poniższe warunki: 

1. łączne przychody z działalności, osiągnięte w poprzednim roku podatkowym, nie mogą przekroczyć 100 000 000 zł lub wartość średnich przychodów z działalności obliczona na ostatni dzień poprzedniego roku podatkowego z okresu korzystania z funduszu nie może przekroczyć 100 000 000 zł, przy czym przychody te są liczone z uwzględnieniem kwoty należnego VAT;

2. mniej niż 50% przychodów, o których mowa w pkt 1, musi pochodzić:

• z wierzytelności,

• z odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek,

• z części odsetkowej raty leasingowej,

• z poręczeń i gwarancji,

• z praw autorskich lub praw własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw,

• ze zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych,

• z transakcji z podmiotami powiązanymi w rozumieniu ustawy o CIT – w przypadku gdy w związku z tymi transakcjami nie jest wytwarzana wartość dodana pod względem ekonomicznym lub wartość ta jest znikoma.

• zatrudniać na podstawie umowy o pracę co najmniej 3 osoby w przeliczeniu na pełne etaty, niebędące udziałowcami ani akcjonariuszami tego podatnika, przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym, a w przypadku, gdy rokiem podatkowym nie jest okres kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych – przez co najmniej 82% dni przypadających w roku podatkowym, lub

• ponosić miesięcznie wydatki w kwocie stanowiącej co najmniej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z tytułu wypłaty wynagrodzeń na rzecz zatrudnionych na podstawie umowy innej niż umowa o pracę co najmniej 3 osób fizycznych niebędących udziałowcami ani akcjonariuszami tego podatnika, jeżeli w związku z wypłatą tych wynagrodzeń na podatniku ciąży obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych i składek określonych w ustawie o systemie.

Następnym warunkiem jest prowadzenie działalności w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółki akcyjnej, której odpowiednio udziałowcami albo akcjonariuszami są wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym. Ponadto spółka nie może posiadać udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym. 

Podatnik musi sporządzać za okres korzystania z funduszu sprawozdania zgodnie z MSR.

Przykład 1.

Spółka zajmuje się produkcją krzeseł. W 2021 roku chciałaby skorzystać z funduszu. Jej przychody za 2020 rok z działalności podstawowej wyniosły 46 000 000 zł. Ponadto w tym roku spółka osiągnęła 50 000 000 zł z praw do własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw. Czy może skorzystać z funduszu od 2021 roku?

W tym przypadku spółka nie będzie mogła skorzystać z funduszu. Nie osiągnęła przychodu w wysokości 100 000 000 zł, jednak ponad 50% przychodów pochodzi ze sprzedaży praw do własności przemysłowej. 

Kto nie może skorzystać z preferencji?

Z możliwości utworzenia funduszu nie mogą skorzystać; 

1. przedsiębiorstwa finansowe, o których mowa w art. 15c ust. 16;

2. instytucje pożyczkowe,

3. podatnicy osiągający dochody, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a;

4. podatnicy postawieni w stan upadłości lub likwidacji;

5. podatnicy, którzy zostali utworzeni:

• w wyniku połączenia lub podziału albo

• przez osoby prawne, osoby fizyczne albo jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej wnoszące, tytułem wkładów niepieniężnych na poczet kapitału podatnika, składniki majątku uzyskane przez te osoby albo jednostki w wyniku likwidacji innych podatników, jeżeli te osoby albo jednostki posiadały udziały (akcje) tych innych likwidowanych podatników, albo

• przez osoby prawne, osoby fizyczne albo jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, jeżeli w roku podatkowym, w którym podatnik został utworzony, lub w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym, zostało do niego wniesione na poczet kapitału uprzednio prowadzone przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty 10 000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w pierwszym dniu roboczym miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym wniesiono te składniki majątku, w zaokrągleniu do 1000 zł, przy czym wartość tych składników oblicza się, stosując odpowiednio przepisy art. 14,

• roku podatkowym, w którym rozpoczęli działalność oraz w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym, nie krócej jednak niż przez okres 24 miesięcy od dnia utworzenia;

6. podatnicy, którzy:

• zostali podzieleni przez wydzielenie albo

• wnieśli tytułem wkładu do innego podmiotu, w tym na poczet kapitału, uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo, zorganizowaną część przedsiębiorstwa albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty 10 000 euro przeliczonej według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w pierwszym dniu roboczym miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym wniesiono te składniki majątku, w zaokrągleniu do 1000 zł, przy czym wartość tych składników oblicza się, stosując odpowiednio przepisy art. 14, lub składniki majątku uzyskane przez tego podatnika w wyniku likwidacji innych podatników, jeżeli ten podatnik posiadał udziały (akcje) tych innych likwidowanych podatników

– w roku podatkowym, w którym dokonano podziału albo wniesiono wkład oraz w roku podatkowym bezpośrednio po nim następującym, nie krócej jednak niż przez okres 24 miesięcy od dnia dokonania podziału albo wniesienia wkładu.

Tworzenie funduszu

Na wstępie należy przypomnieć, że podatnicy, którzy spełniają kryteria do skorzystania z funduszu, mogą zaliczyć do KUP odpisy na wyodrębniony w kapitale rezerwowym fundusz, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1. fundusz ten jest tworzony z zysku osiągniętego za rok poprzedzający rok podatkowy;

2. równowartość środków pieniężnych odpowiadająca wartości odpisu na ten fundusz zostanie wpłacona, nie później niż w dniu dokonania tego odpisu, na wyodrębniony wyłącznie w tym celu:

• rachunek rozliczeniowy, o którym mowa w art. 49 ust.1 pkt 1 Prawa bankowego, 

• rachunek członka SKOK-u;

Co ważne, środki finansowe, o których mowa powyżej, nie mogą pochodzić z pożyczki (kredytu), subwencji, dopłat ani innych form wsparcia finansowego.

Musimy pamiętać, że w celu skorzystania z funduszu podatnicy są zobowiązani do założenia specjalnego rachunku inwestycyjnego w BGK bądź innym banku, który zawrze z BGK umowę o współpracy w zakresie wymiany informacji o środkach, które będą zdeponowane na tym rachunku. Abyśmy mogli więc skorzystać z funduszu, musimy otworzyć specjalny rachunek. 

Przykład 2.

Spółka zajmuje się produkcją dystrybutorów paliw. W celu rozwoju produkcji musi zakupić specjalistyczne maszyny przemysłowe. Zakup ten pozwoli na zautomatyzowanie procesu produkcji, a także wprowadzenie nowych modeli dystrybutorów. Środki trwałe są zaliczane do grupy 4. Maszyny będą kosztować 1 000 000 zł. Spółka chce skorzystać z funduszu inwestycyjnego. Jakie warunki musi spełnić?

W tym przypadku oczywiście spółka musi założyć rachunek bankowy, na który wpłaci kwotę 1 000 000 zł. Jak to pokazano w przykładzie, środki te muszą w praktyce być wypracowane przez spółkę. Musiałby ona tym samym w poprzednim roku wypracować zysk w wysokości 1 000 000 zł i wpłacić go na specjalny rachunek. Po wpłacie będzie mogła zaliczyć ją w koszty uzyskania przychodu. W takiej sytuacji sam przelew będzie więc powodował, że rozpoznamy koszt podatkowy. 

Tym samym zaletą funduszu jest możliwość wcześniejszego obniżenia podstawy opodatkowania poprzez dokonanie wpłaty na fundusz. Ponadto podatnicy mają możliwość jednorazowego zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków na środki trwałe. Dotychczas podatnicy zaliczali do kosztów uzyskania przychodów amortyzację, tym samym rozliczali zakup w czasie. Jak to pokazaliśmy w przykładzie, fundusz tworzymy z osiągniętego zysku. Ponadto, abyśmy mogli z niego skorzystać, musimy prowadzić specjalny rachunek oraz opracować plan inwestycyjny i przedłożyć go do naczelnika urzędu skarbowego. Na wydatkowanie środków wpłaconych na rachunku inwestycyjnym podatnik ma 3 lata, licząc od daty dokonania odpisu na fundusz.

Na co należy ponieść nakłady inwestycyjne?

Podatnik korzystający z funduszu jest obowiązany w okresie stosowania tej formy opodatkowania do ponoszenia nakładów inwestycyjnych. Przez nakłady inwestycyjne rozumiemy faktycznie poniesione w roku podatkowym:

• wydatki na nabycie fabrycznie nowych środków trwałych zaliczanych do grupy 3−8 KŚT;

• wydatki na wytworzenie środków trwałych zaliczanych do grupy 3–8 KŚT;

• opłaty ustalone w umowie leasingu (z wyłączeniem umowy leasingu operacyjnego), w części stanowiącej spłatę wartości początkowej środków trwałych zaliczanych do grupy 3–8 KŚT.

Przykład 3.

Spółka akcyjna chce kupić około 10 samochodów osobowych dla swoich przedstawicieli. Chce skorzystać ze specjalnego funduszu inwestycyjnego. Czy wpłata na specjalne konto, a następnie wydatkowanie środków na zakup samochód pozwala na zaliczenie jej w całości do kosztów?

W naszym przypadku spółka nie skorzysta z funduszu inwestycyjnego, ponieważ zakup samochodu nie może być rozliczany jako wydatek inwestycyjny. 

Podsumowując, utworzenie funduszu inwestycyjnego jest bardzo korzystne dla podatników. Mniejsze firmy inwestujące mogą same wydatki zaliczać do kosztów uzyskania przychodów. Z preferencji mogą korzystać jednak tylko nieliczne firmy, co na pewno ogranicza jego wpływ na wzrost inwestycji.