Chcesz ogłosić upadłość, jednak Twoja firma nie ma pieniędzy i majątków na spłacenie wierzycieli? Przeczytaj, jak dzieli się na kategorie długi w postępowaniu upadłościowym, po co wprowadza się ten podział i czy długi mogą zostać umorzone w przypadku, gdy upadły jest powodem lub gdy jest pozwanym.
Długi w postępowaniu upadłościowym – kiedy może dojść do umorzenia?
Jeśli upadły jest powodem, to upadłość wiąże się z zawieszeniem przez sąd procesu o wierzytelność. Zawieszenie postępowania, w którym wierzyciele dochodzą swoich należności, już od daty ogłoszenia upadłości wywołuje skutki prawne. Prowadzenie procesu przejmuje syndyk, bo upadły nie posiada praw do zarządzania majątkiem.
Syndyk wykonuje swoje podstawowe czynności: ustala i obejmuje w zarząd majątek upadłego, likwiduje majątek – pieniądze uzyskane ze sprzedaży rozdziela między wierzycieli. Jeśli środki ten nie zaspokajają wszystkich wierzycieli, to sąd:
- Na wniosek upadłego (będącego osobą fizyczną) zgodnie z art. 369 ust. 1 Pr. Upadłościowe: „wniosek o ustalenie planu spłaty wierzycieli i umorzenie pozostałej części zobowiązań, które nie zostały zaspokojone w postępowaniu upadłościowym” ustala plan spłaty wierzycieli – sąd określa, które zobowiązania i jakiej wysokości upadły ma spłacać przez kolejne 3 lata. Wskaże również, która część wierzytelności dłużnika powstałych przed ogłoszeniem upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli.
- Na wniosek dłużnika umarza pozostałe długi – umorzenia długów w postępowaniu upadłościowym jest możliwa, gdy osobista sytuacja upadłego wskazuje w oczywisty sposób, że nie jest on zdolny do spłacenia wierzycieli. W takiej sytuacji dłużnicy mają możliwość złożenia stosownego wniosku przed zakończeniem postępowania upadłościowego, który może doprowadzić do umorzenia długów w postępowaniu upadłościowym. Muszą w nim wykazać, że nie są w stanie spłacać wierzytelności zgodnie z ustalonym przez sąd planem spłacania. We wniosku dłużnik musi szczegółowo uzasadnić, dlaczego nie da rady uregulować długów – wskazuje okoliczności wynikające z trudnej sytuacji życiowej i osobistej dłużnika, może to być np. podeszły wiek, ciężka choroba. W tej sytuacji dłużnik ma szanse na uzyskanie szybszego oddłużenia.
Jeśli upadły jest pozwanym i jego upadłość jest ogłoszona w trakcie trwającego procesu o odzyskanie wierzytelności, to sąd umarza postępowanie. W takiej sytuacji powód może wytoczyć powództwo przed sądem cywilnym, ale tylko jeśli do umorzenia dojdzie w ramach postępowania upadłościowego do odmowy uznania powstałych wierzytelności. W takim przypadku powództwo powód wytacza przeciw syndykowi masy upadłościowej pozwanego, czyli upadłego.
4 kategorie wierzytelności – kto pierwszy zostanie spłacony?
Zgodnie z ustawą z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, art. 342 wyróżnia się 4 kategorie wierzytelności:
Kategoria 1.
- należności ze stosunku pracy,
- należności rolników wynikające z umów o dostawę produktów z własnego gospodarstwa,
- należności alimentacyjne,
- renty,
- należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (na 3 lata przed upadłością),
- należności wynikające z postępowania restrukturyzacyjnego.
Kategoria 2.
- podatki,
- daniny publiczne,
- pozostałe należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, niewymienione w pierwszej kategorii
Kategoria 3.
- odsetki od należności zakwalifikowanych do wyżej wymienionych kategorii,
- administracyjne i sądowe kary grzywny,
- należności z tytułu darowizn i zapisów.
Kategoria 4.
- należności wspólników i akcjonariuszy z tytułu pożyczki,
- należności wynikające z dostarczenia towaru z odroczonym terminem płatności,
- należności wynikające z innych czynności prawnych podobnych w skutkach.
Kategorie te mają znaczenie przede wszystkim dla wierzycieli, ponieważ zgodnie z tym, do jakiej kategorii zostanie zakwalifikowana ich wierzytelność, to w takiej kolejności będą spłacani. Często zdarza się, że majątek dłużnika wystarcza jedynie na pokrycie wierzytelności z pierwszej kategorii oraz kosztów upadłościowych.
Warto wiedzieć, że 24 marca 2020 roku wchodzi w życie nowe prawo dotyczące upadłości konsumenckiej. Nowe przepisy uproszczają ogłaszanie upadłości konsumenckiej.
